Mahmoud Darwish: Η φωνή της Παλαιστίνης

«Φυλάξου απ' την πείνα μου

Φυλάξου απ' την οργή μου...»

Ακούστε
Ο Mahmoud Darwish διαβάζει: Είμαι Άραβας
Διαβάστε:

Υπό κατοχή
Έρχομαι από εκεί
Στοιχεία ταυτότητας
Πρόκληση
Υποσχέσεις της θύελας
Ένα απλοϊκό τραγούδι για τον Ερυθρό Σταυρό
Σχόλιο στο τραγούδι
Συγγνώμη
Τα λουλούδια και το λεξικό

(Οι περισσότερες μεταφράσεις είναι από ένα μικρό βιβλίο με τίτλο «Παλαιστινιακή ποίηση», που εξέδωσε η Γενική Ένωση Παλαιστινίων Φοιτητών στη Θεσσαλονίκη. Δεν υπάρχει ημερομηνία έκδοσης αλλά υποθέτω πως είναι των αρχών του 1980)

Στις 10 Αυγούστου του 2008 το πρωί οι Παλαιστίνιοι ξύπνησαν και η φωνή τους έλειπε. Ο Mahmoud Darwish, η μεγάλη ποιητική φωνή των Παλαιστινίων και ένας από τους κορυφαίους ποιητές του αραβικού κόσμου έφυγε από τη ζωή στα 67 του χρόνια. Ο ποιητής που έζησε όλα τα σύγχρονα επεισόδια της σύγχρονης παλαιστινιακής ιστορίας, και μίλησε όσο κανένας άλλος στην καρδιά και στο μυαλό των συμπατριωτών του, η φωνή των άφωνων παλαιστινίων στον κόσμο, σώπασε.

Γεννήθηκε το 1942 στη Γαλιλαία όταν η Παλαιστίνη βρισκόταν υπό Βρετανική Διοίκηση και το 1948 με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, η οικογένεια του δραπέτευσε στον Λίβανο για να γλιτώσει από την εθνοκάθαρση που είχε ήδη ξεκινήσει. Όταν γύρισαν παράνομα μετά από έναν χρόνο βρήκαν το χωριό τους κατεστραμμένο –όπως εκατοντάδες άλλα παλαιστινιακά χωριά- και στη θέση του έναν εβραϊκό οικισμό. Έτσι έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια σαν ένας πολίτης δεύτερης κατηγορίας.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 έγινε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος του Ισραήλ. Την ίδια εποχή εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Πουλί χωρίς φτερά», στην οποία υπάρχει και το περίφημο ποίημα «Στοιχεία ταυτότητας». Αντιμετώπισε πολλές συλλήψεις και φυλακίσεις και στις το 1970 έφυγε στη Σοβιετική Ένωση όπου παρακολούθησε σπουδές πολιτικής οικονομίας και στη συνέχεια έζησε στην Αίγυπτο και την Ιορδανία ακολουθώντας την κοινή μοίρα δεκάδων χιλιάδων παλαιστινίων που πήραν το δρόμο της προσφυγιάς.

Το 1973 τον βρίσκει στη Βηρυτό, όπου και γίνεται μέλος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO). Έζησε την ισραηλινή εισβολή στον Λίβανο το 1982 απ’ όπου και έφυγε μαζί με άλλα μέλη της Παλαιστινιακής αντίστασης προς την Τυνησία. Η πορεία του στην εξορία συνεχίστηκε στο Παρίσι. Το 1987 εξελέγη στην Εκτελεστική Επιτροπή της PLO (ήταν ο συγγραφέας της Διακήρυξης για τη δημιουργία του Παλαιστινιακού κράτους που διάβασε το 1988 ο Γιασέρ Αραφάτ). Παραιτήθηκε από την εκτελεστική επιτροπή το 1993 σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την υπογραφή των συμφωνιών του Όσλο (δήλωσε πως θέλει μεν ειρήνη, αλλά μια δίκαιη ειρήνη).

Επέστρεψε στην Παλαιστίνη το 1995, μετά τη δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής, και εγκαταστάθηκε στη Ραμάλα. Τον Απρίλιο του 2002, στρατιωτικές δυνάμεις εισέβαλαν στο πολιτιστικό κέντρο Ζαλίλ Σακατίνι που διηύθυνε, λεηλάτησαν το κτίριο και το ανατίναξαν. Ο ποιητής βρέθηκε ξανά αποκλεισμένος κατά τη διάρκεια της σκληρής πολιορκίας του αρχηγείου του Γιασέρ Αραφάτ στη Ραμάλα το 2002 και έγραψε τις μέρες εκείνες το ποίημα «Κατάσταση Πολιορκίας» .

Συνολικά εξέδωσε περισσότερες από 20 ποιητικές συλλογές που έχουν μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Πολλά ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί, ενώ τιμήθηκε για το έργο του με το Βραβείο Lotus από την Ένωση Αφροασιατών συγγραφέων (1969), το Βραβείο Λένιν Ειρήνης από τη Σοβιετική Ένωση (1983), το Παράσημο Γραμμάτων και Τεχνών από τη Γαλλία (1993), το Βραβείο Καβάφη (1993), το Βραβείο του Ιδρύματος Lanan (2002) και το Βραβείο Prince Claus (2004).

«Γιατί πάντα μας λένε ότι δεν μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα μας χωρίς να έχουμε λύσει πρώτα τις υπαρξιακές ανησυχίες των Ισραηλινών και των υποστηρικτών τους όταν αυτοί αγνοούν επί δεκαετίες την ύπαρξη μας μέσα στην ίδια μας την πατρίδα;»

«Δεν πρέπει να δικαιολογούμε τους βομβιστές αυτοκτονίας. Είμαστε ενάντια στις επιθέσεις αυτοκτονίας, αλλά πρέπει να καταλάβουμε τι είναι αυτό που οδηγεί τους νέους σε τέτοιες πράξεις. Θέλουν να απελευθερωθούν από αυτή την σκοτεινή ζωή. Δεν είναι ιδεολογία, είναι απόγνωση»