Οι συνθήκες για την επανάσταση στο Ιράν, είχαν ωριμάσει πριν τις εκλογές του 2009. Αυτό που χρειαζόταν το μαζικό κίνημα ήταν μια διέξοδος για να εκφραστεί. Μιας και δεν υπήρχε μια μαζική ανεξάρτητη εργατική οργάνωση, το κίνημα βρήκε ένα ρήγμα μέσα στο καθεστώς και το άνοιξε. Ήταν το κίνημα ενάντια στην εκλογική απάτη. Αλλά ο Μουσαβί δεν εκπροσωπεί το κίνημα. Απεναντίας, προσπαθεί να το συγκρατήσει. Αυτό που χρειάζεται είναι μια γνήσια οργάνωση των εργατών και της νεολαίας. Το πρώτο βήμα είναι να συγκεντρώσουμε τα πιο δυνατά στρώματα ανάμεσα στους εργάτες και τους νέους και να τους συνενώσουμε κάτω από έναν επίκαιρο Μαρξισμό μέσα στο κίνημα.
Ο Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί και οι εκλογές του 2009
Το κύριο πρόβλημα που είχαν να λύσουν οι μάζες του Ιράν, ήταν η έλλειψη μιας οργάνωσης με καθαρή ηγεσία, για να εκφράσουν τις ανάγκες και τα αιτήματα τους. Γι’ αυτούς είναι η απουσία του εκφραστικού εκείνου φορέα που θα αλλάξει την κοινωνία. Όμως, παρόλη την έλλειψη ενός τέτοιου φορέα που θα μπορούσε να εκφράσει την επαναστατική τους ενέργεια, οι μάζες έπρεπε να δραστηριοποιηθούν κάποια στιγμή. Η πίεση σε κάθε τομέα της καθημερινότητας τους, ήταν αβάσταχτη. Αυτή είναι και η πραγματική αιτία πίσω από την ξαφνική δημοτικότητα του Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί.
Ο Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί δεν είναι και δεν υπήρξε, τουλάχιστον στην ενεργό πολιτική ζωή του, άνθρωπος του λαού. Βασικά, τα πιο γνωστά πλεονεκτήματα του, το αποδεικνύουν. Ήταν πρωθυπουργός της Ισλαμικής Δημοκρατίας από το 1981 έως το 1989. Αυτή ήταν ίσως και η πιο αιματηρή δεκαετία στα 4000 χρόνια της ιστορίας του Ιράν! Στην αρχή της δεκαετίας, χιλιάδες σκοτώθηκαν και φυλακίστηκαν από το καθεστώς ως «αντεπαναστάτες». Μετά, άρχισε ο πόλεμος με το Ιράκ και το καθεστώς τον παρέτεινε και διήρκεσε οχτώ χρόνια, κοστίζοντας τις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων. Και τέλος, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1988, όταν τελείωνε η δεκαετία, το καθεστώς εκτέλεσε χιλιάδες αριστερούς και φυλακισμένους, που ήταν αντίθετοι σε αυτό. Τα χέρια του Μουσαβί δεν έχουν λιγότερο αίμα από αυτά των συντρόφων του ή «εχθρών» στις ανώτερες κλίμακες του καθεστώτος.
Όχι, το «μυστικό» των ρεφορμιστών είναι να βρεθούν εν μέσω έλλειψης άλλης εναλλακτικής. Δεν αντιπροσωπεύουν καμία ρήξη με το επικρατών σύστημα- απεναντίας, πάντα το υπερασπίζονταν και συνεχίζουν να υπερασπίζονται. Στο Ιράν, κανένας υποψήφιος για την Προεδρεία ή για το κοινοβούλιο δεν μπορεί να σταθεί, αν δεν είναι πιστός στο σύστημα.
Φυσικά οι ρεφορμιστές έχουν κάποιες διαφορές με τους σκληροπυρηνικούς. Για παράδειγμα, στην εποχή του Χαταμί, η ατμόσφαιρα ήταν λίγο πιο ανοιχτή και υπήρχε ως ένα βαθμό «ελευθερία λόγου». Αλλά η ελευθερία αυτή είναι μόνο ένα εργαλείο έκφρασης και όταν ο λαός άρχισε να εκφράζει τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, συνάντησαν τις παλιές μεθόδους καταστολής και καταπίεσης.
Ωστόσο, οδηγούμενοι στις τωρινές εκλογές του Ιράν, υπήρχαν αρκετά σημεία που έδειχναν ότι τα κάποια πράγματα θα άλλαζαν.
Πρώτα απ’ όλα, οι αμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ αναγκάστηκαν να αποσυρθούν και η κυβέρνηση των ΗΠΑ ζήτησε την συνεργασία του Ιράν και της Συρίας για να διατηρηθεί η σταθερότητα στο Ιράκ. Αυτό σήμαινε αρκετά πράγματα: 1) Το καθεστώς πιεζόταν να αλλάξει τον πρόεδρο, που δεν είχε αφήσει πολλές πόρτες ανοιχτές για συνεργασία με τις ΗΠΑ. 2) Η νέα προεδρεία θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να αφήσει ανοιχτό πεδίο στους Αμερικανούς να δικαιολογήσουν εσωτερικά μια τέτοια συνεργασία. 3). Αυτό πιθανόν να σημαίνει μια αλλαγή στην εξουσία προς τους Ρεφορμιστές του Ιράν και μια εξασθένηση των σκληροπυρηνικών, ειδικά των Επαναστατικών Φρουρών, που παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στις πολιτικές του Ιράκ. Τελικά, αυτή η αποδυνάμωση ίσως να ήταν η κύρια αιτία για το εκλογικό πραξικόπημα, τον Ιούνιο του 2009.
Δεύτερον, όπως αναλύθηκε νωρίτερα, η κοινωνική βάση του Αχμαντινετζάντ, είχε αρχίσει να εξαντλείται. Τα ξεσπάσματα κατά την διάρκεια της κρίσης των καυσίμων και του αερίου, ήταν σαν τις φυσαλίδες που εμφανίζονται πριν βράσει το νερό. Για τις μάζες, ο Αχμαντινετζάντ ήταν το ξεσκέπαστο πρόσωπο του καθεστώτος. Γι’ αυτούς, οι εκλογές βρισκόντουσαν όλο και πιο πολύ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος-ένας τρόπος να εκφράσουν την αντίθεση τους σε αυτό το πρόσωπο.
Το καθεστώς, βλέποντας το, στην πραγματικότητα έκανε βήματα για να αποτρέψει μια τόση μαζική κινητοποίηση. Δεν εμπιστεύονταν τον Χαταμί-τον πιο διάσημο άντρα στο Ιράν-να ελέγξει ένα τέτοιο κίνημα. Ο Χαταμί είχε χρησιμοποιήσει την προσωπική του δύναμη για να σταματήσει το κίνημα, όσο ήταν στην προεδρεία. Αυτή την φορά, το καθεστώς φοβόταν πως θα αποτύγχανε. Σύμφωνα με το Newsweek, οι σκληροπυρηνικοί αποφάσισαν να συμμαχήσουν με τον Μουσαβί (έναν δεξιό μέσα στο στρατόπεδο των ρεφορμιστών), ξεχωρίζοντας τον από τους ρεφορμιστές, άρα διέσπασαν τις ψήφους τους και ανάγκασαν τον Χαταμί να αποσυρθεί. Ο Μουσαβί μιας και άνηκε στο δεξιό κομμάτι των ρεφορμιστών, θεωρείτο ο πιο κατάλληλος να ενθαρρύνει τις κινητοποιήσεις. Έδειξε την πίστη στου καθεστώς, με το να ρίξει τους τόνους σε όλη την προεκλογική του εκστρατεία, εκτός από τις τελευταίες εβδομάδες. Το Newsweek παραθέτει το σχόλιο ενός άλλου ρεφορμιστή, του Αμπάς Αμπντί, ο οποίος είπε χαρακτηριστικά «Ένας σύγχρονος υποψήφιος κυνηγάει ενεργά την λαϊκή ψήφο. Ο Μουσαβί περιμένει να του προσφέρουν την προεδρεία σε ασημένιο πιάτο». Στο τέλος, τα γεγονότα απέδειξαν την ανικανότητα των γραφειοκρατικών μανουβρών όταν οι συνθήκες για το μαζικό κίνημα είχαν φτάσει σε κρίσιμο σημείο.
Τρίτον, το φιλελεύθερο κόμμα έβλεπε τις εκλογές σαν μια ευκαιρία να ξανακερδίσει την εξουσία που έχασε στην διάρκεια της προεδρίας του Αχμαντινετζάντ. Προσπαθούσαν να διευρύνουν την βάση τους και γι’ αυτό χρειαζόντουσαν τουλάχιστον μια κινητοποίηση. Αυτός είναι και ο λόγος που οργάνωσαν και κινητοποίησαν τόσους νέους και φοιτητές μέσα στα πανεπιστήμια. Φυσικά, έκαναν τα πάντα για να αποτρέψουν τους εργάτες από το να αναμειχθούν, αλλά αυτό που δεν είχαν υπολογίσει σωστά ήταν η εμπειρία και η αγωνιστικότητα του φοιτητικού κινήματος, που γρήγορα άρπαξε την ευκαιρία και άσκησε μεγαλύτερη πίεση στους αρχηγούς των ρεφορμιστών.
Έτσι, όπως μπορούμε να δούμε, αν και επίσημα οι προεδρικές εκλογές δεν ήταν το πιο δυνατό εργαλείο ούτε στα χέρια των κομμάτων ούτε στα χέρια των μαζών, έγινε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος για όλα τα κοινωνικά στρώματα. Για τις μάζες ήταν η ευκαιρία να συσπειρωθούν, να κινητοποιηθούν και να δείξουν την αγανάκτηση και την οργή τους. Το πρόβλημα της οργάνωσης λύθηκε εν μέρει από ένα πρόσωπο -το πρόσωπο το Μιρ Χοσείν Μουσαβί έγινε το σημείο συνάντησης. Επίσης μια μικρή ευκαιρία για οργάνωση υπήρχε στο κίνημα των ρεφορμιστών, ειδικά στο Μέτωπο Συμμετοχής και στις εκστρατείες των ρεφορμιστών υποψηφίων. Δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές. Αν είχαν υπάρξει, γρήγορα θα είχαν αποκτήσει ηγετικό ρόλο.
Άρα, πρέπει να τονίσουμε ότι οι λόγοι και οι κατευθύνσεις του μαζικού κινήματος δεν έχουν τίποτα να κάνουν με τον Μιρ Χοσεΐν Μουσαβί ή με τις πολιτικές του. Την εκστρατεία του την είδαν σαν έναν τρόπο να δείξουν την αντίθεση τους στο καθεστώς ως σύνολο.
Βασικά, αυτό που έγινε σαφές, μετά από βδομάδες κινητοποιήσεων, ήταν ακριβώς η έλλειψη εμπιστοσύνης στον Μουσαβί και στους ρεφορμιστές αρχηγούς. Σε κάθε κρίσιμο σημείο, οι μάζες επέλεγαν να μην ακολουθήσουν τις συμβουλές του Μουσαβί. Στην αρχή είπε πως ο λαός θα έπρεπε να μείνει σπίτι. Κανείς δεν το έκανε. Μετά είπε να πάμε στα τζαμιά και όχι στους δρόμους. Τι έκαναν οι μάζες; Πήγαν στα τζαμιά και μετά στους δρόμους. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, αυτό όμως που είναι ξεκάθαρο είναι ότι ο Μουσαβί δεν έχει καμία ιδιαίτερη επιρροή στο κίνημα. Στην πραγματικότητα, το πράσινο χρώμα και η εικόνα μιας νεαρής κοπέλας που μαρτύρησε (Νέντα Αχασολτάν), έγιναν πιο «ηγετικά» στοιχεία από τα λόγια και τις πράξεις του κύριου Μουσαβί.
Η λίγη επιρροή που είχε ήταν εξαιτίας του ότι αναγκάστηκε να κινηθεί πιο ριζοσπαστικά από ότι θα ήθελε ο ίδιος, για να προσπαθήσει να «δαμάσει» λίγο το κίνημα, αλλά και γιατί οι δικές του οργανώσεις είχαν ανοίξει τον δρόμο για τους κοινούς θνητούς να συμμετέχουν σε ηγετικά γεγονότα.
Αλλά δεν υπάρχει καμία πιθανότητα ότι θα κινηθεί πιο αποφασιστικά. Η κοινωνική βάση του Μουσαβί και εφ’ όρου ζωής πιστοί του, ήταν και θα συνεχίσει να είναι η άρχουσα τάξη και οι Ιρανοί καπιταλιστές.
Έκρηξη: Η επανάσταση αρχίζει
«Πόσο γλυκιά είναι η ηθική κυριαρχία!»-σκέφτεται κάποιος
Άλλοι-«Ευλογημένος ο Παράδεισος που έρχεται!»
Α, πάρε τα χρήματα στο χέρι και αποχαιρέτα την κούραση
Ω, η γενναία μουσική ενός μακρινού τυμπάνου!
(από τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ)
«Το πιο αδιαφιλονίκητο γνώρισμα της επανάστασης είναι η άμεση επέμβαση των μαζών στα ιστορικά γεγονότα. Συνηθισμένα, το κράτος, μοναρχικό είτε δημοκρατικό, εξουσιάζει το έθνος· η ιστορία γίνεται από τους ειδικούς του επαγγέλματος: μονάρχες, υπουργούς, γραφειοκράτες, κοινοβουλευτικούς, δημοσιογράφους. Όμως, στις αποφασιστικές καμπές, όταν το παλιό καθεστώς γίνεται ανυπόφορο για τις μάζες, τότε αυτές σπάνε τους φράχτες που τις χωρίζουν από τον πολιτικό στίβο, ανατρέπουν τους πατροπαράδοτους εκπρόσωπούς τους και, μ’ αυτή τους την επέμβαση, δημιουργούν το ξεκίνημα για ένα καινούργιο καθεστώς. Αν αυτό είναι καλό ή κακό, ας το κρίνουν οι ηθικολόγοι. Όσο για μάς, παίρνουμε τα γεγονότα όπως παρουσιάζονται, μέσα στο αντικειμενικό τους ξετύλιγμα. Η ιστορία της επανάστασης είναι για μας πριν απ’ όλα η ιστόρηση της βίαιης εισβολής των μαζών στην περιοχή όπου ρυθμίζονται τα δικά τους πεπρωμένα.» (Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης, Τόμος Ι, Πρόλογος)
«Αν δεν μειώσουμε την οικονομική πόλωση και τις ανισότητες μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών και κατά συνέπεια ο λαός δυσαρεστηθεί από το Ισλάμ, τίποτα δεν μπορεί να αποτρέψει την έκρηξη που θα προκληθεί. Και όλοι θα καταστραφούμε» (Αγιατολάχ Χομεΐνι, 1983)
«Το πιο σημαντικό πράγμα τώρα είναι ότι ο λαός έχει ανακαλύψει ότι μπορεί να αλλάξει την ζωή του, αν το θέλει» (20χρονος Ιρανός φοιτητής, 14 Ιουνίου 2009)
Όταν ο Αχμαντινετζάντ και οι σκληροπυρηνικοί (το συντηρητικό ιερατείο και ο Επαναστατικοί Φρουροί) του ιρανικού καθεστώτος, νόθευσαν τις ιρανικές εκλογές, δεν περίμεναν αυτή την εξέλιξη. Στην πραγματικότητα, το είχαν ξανακάνει πριν, αν και σε μικρότερη κλίμακα, όταν ο Αχμαντινετζάντ «κέρδισε» στην πρώτη προεδρική εκστρατεία. Αλλά ο ιρανικός λαός δεν άντεχε άλλο την μιζέρια και την φτώχεια. Δεν είχαν να χάσουν τίποτα και χρησιμοποίησαν τον Μουσαβί σαν σημείο αναφοράς. Τα εκατομμύρια που έβγαιναν έξω τις πρώτες μέρες, δεν περίμεναν κάτι για να ξεκινήσουν.
Η απεραντοσύνη όμως του κινήματος, τους έβγαλε από τον συνηθισμένο τρόπο σκέψης. Σε κάθε στροφή, κέρδιζαν περισσότερη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους. Εκείνες τις μέρες, οι Ιρανικές μάζες έδειξαν τεράστιες προοπτικές –και χωρίς καθοδήγηση, χωρίς κανένα μέσο επικοινωνίας. Κατάλαβαν πως ο μόνος τρόπος να προχωρήσουν μπροστά ήταν ο αγώνας. Πήραν την ζωή στα χέρια τους και υπερπήδησαν κάθε εμπόδιο. Το τεράστιο μέγεθος του κινήματος, πολλαπλασίασε χίλιες φορές τις εντάσεις και τις αντιθέσεις που υπέβοσκαν στην άρχουσα τάξη. Άρχισαν να εμφανίζονται ρήγματα σε κάθε γωνιά του συστήματος. Ακόμα και μέσα στους Επαναστατικούς Φρουρούς, μπορούσες να συναντήσεις περιπτώσεις όπου οι στρατιώτες έδειχναν την συμπάθεια τους στις μάζες. Ότι φαινόταν να ήταν στέρεο σαν βράχος, έτρεμε σαν πύργος από ζελέ εκείνες τις μέρες.
Ακόμα όμως και ένα τεράστιο κίνημα σαν εκείνο, έχει τις αδυναμίες του. Πρώτα απ’ όλα, δεν υπήρχε μια οργάνωση να αγκαλιάσει όλες τις πλευρές του αγώνα, να τις εστιάσει σε ένα σημείο επίθεσης και να σχεδιάσει τα επόμενα βήματα ενάντια του καθεστώτος. Δεύτερον, η εργατική τάξη δεν μπήκε στο κίνημα σαν τάξη. Παρόλο που οι εργάτες συμμετείχαν στις διαδηλώσεις, ειδικά στις αρχές, δεν ακολούθησαν στις απεργιακές κινητοποιήσεις. Αν οι εργάτες είχαν χτυπήσει το καθεστώς, θα κατέρρεε αμέσως. Αλλά χωρίς αυτές, όλες οι πηγές και οι μοχλοί κίνησης, ήταν ακόμα διαθέσιμα στο καθεστώς. Παρόλο το μεγάλο πλεονέκτημα της ιρανικής εργατικής τάξης, δηλαδή οι επαναστατικές παραδόσεις τους που προσωποποιήθηκαν στην εμπειρία των εργατικών συμβουλίων (Σόρας), ήταν και η μεγαλύτερη αδυναμία, που το προκάλεσε η έλλειψη οργάνωσης. Ποια μικρή οργάνωση υπάρχει (που να αντιπροσωπεύει ένα ελάχιστο κομμάτι της τάξης), δεν έχει αποτύχει να αντιδράσει σύμφωνα με το κίνημα, εξαιτίας των αρχηγών της. Μια σωστή πολιτική για τους ακτιβιστές της εργατικής τάξης, θα ήταν να συμμετέχουν πλήρως στο κίνημα, συνδέοντας τα αιτήματα των εργατών με γενικά δημοκρατικά αιτήματα του κινήματος και να του δώσουν μια καθαρή ηγεσία.
Παρ’ όλες τις αδυναμίες του, το κίνημα κατάφερε να ρίξει ένα δυνατό χτύπημα στο καθεστώς. Έχασε όλες τις εξουσίες και τις δικαιολογίες του στα μάτια των μαζών. Τώρα συμπεριφέρεται σαν πληγωμένο ζώο. Γι’ αυτό και έσφιξε τα λουριά τόσο βίαια. Ένα ζώο είναι ίσως πιο επικίνδυνο όταν είναι πληγωμένο και στριμωγμένο. Αλλά και η ενέργεια του και οι πηγές του, είναι επίσης περιορισμένες. Το καθεστώς δεν μπορεί να διατηρήσει την καταστολή υψηλού επιπέδου επ’ αόριστον. Αναγκάζεται να εναλλάσσει συνέχεια το ραβδί και το καρότο, το ραβδί για τον λαό και το καρότο για τους συνήθεις συμμάχους του, οι άλλοι παράγοντες στην κορυφή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η διαίρεση όμως, σαρώνει την Ισλαμική Δημοκρατία εκ των έσω. Κάθε φορά που αποκαθίσταται μια συμμαχία, μια καινούρια διάσπαση λαμβάνει χώρα. Έχει δημιουργηθεί ένα κενό στην εξουσία και παρόλο που καλύπτεται προσωρινά, είναι πιθανό να ξανά αναδυθεί. Όλες οι δυνάμεις της κοινωνίας θα τραβηχτούν σε μάχη, για να γεμίσουν αυτό το κενό.
Τα στοιχεία εκείνα του καθεστώτος που βλέπουν μακριά, το είχαν προβλέψει και είχαν διαχωρίσει τους εαυτούς τους από τους σκληροπυρηνικούς. Αυτός είναι ο λόγος πίσω από τις πράξεις του Ραφσανζανί και άλλων φιλελεύθερων. Δεν υπάρχει κάποια τεχνική για να βάζεις τα χρήματα σου σε σίγουρο στοίχημα. Ξέρουν πως πλησιάζει το τέλος και προσπαθούν να σώσουν ότι μπορούν.
Ένα από τα μεγάλα χαρακτηριστικά του κινήματος είναι η απουσία φόβου και το πόσο ακούραστο είναι. Η λαϊκή μάζα, αν και πολλοί μπορεί να έχουν προσωρινά πάει στα σπίτια τους, δεν τα έχει παρατήσει και θεωρεί τις σύντομες περιόδους «ηρεμίας», σαν ένα μικρό διάλειμμα πριν τις επόμενες εκρήξεις. Στην παρούσα μορφή του, το κίνημα δεν θα μπορεί να προχωρήσει παραπέρα. Χρειάζεται νέα ενέργεια. Αν αρχίσει να κινείται η εργατική τάξη, θα δώσει τον αποφασιστικό παλμό. Η ιρανική εργατική τάξη είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να καταστρέψει το παρόν καθεστώς και να δημιουργήσει έναν σταθερό αντικαταστάτη. Όταν οι εργάτες μπουν στην κεφαλή του επαναστατικού κινήματος, σαν τάξη, οι μέρες του καθεστώτος θα είναι μετρημένες και οι πιθανότητες για ένα μελλοντικό σοσιαλιστικό Ιράν, θα είναι εφικτές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου