Παρασκευή 29 Οκτωβρίου 2010

Η ιστορική προέλευση της ιρανικής επανάστασης και τα καθήκοντα των επαναστατών μαρξιστών - ΣΤ Μέρος

Πηγή: In Defence of Marxism 27/7/2010

<< << Ε' Μέρος

Οι εξελίξεις που έρχονται, προοπτικές και ζητήματα

Οι άρχουσες τάξεις είναι πάντα έτοιμες να ρίξουν το «φταίξιμο» της επανάστασης στους ώμους μεμονωμένων ταραχοποιών στοιχείων, που έχουν την ικανότητα να υπνωτίζουν εκατομμύρια κόσμο. Το τωρινό ιρανικό κίνημα υπήρξε τόσο αυθόρμητο και ήταν αποτέλεσμα των μεγάλων αντιθέσεων της ιρανικής κοινωνίας και όχι της δουλειάς «κομμουνιστικών ταραξιών».

Αυτό δείχνει ξεκάθαρα πως το αληθινό φταίξιμο για την επανάσταση είναι της άρχουσας τάξης και του τρόπου που υπάρχει! Υπάρχουν βέβαια αρκετοί ταραξίες και ακτιβιστές που έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στο κίνημα. Αλλά σε ένα άλλο επίπεδο, η έλλειψη μιας οργανωμένης ηγεσίας με σαφές πρόγραμμα είναι το κρίσιμο στοιχείο που υπαγορεύει τα γεγονότα και θα συνεχίσει να το κάνει. Είναι ένα θέμα που το κίνημα θα συναντάει σε κάθε στροφή του και για το οποίο πρέπει να βρεθεί μια λύση.

Σε κάποιο σημείο, για να αναπτυχθεί το κίνημα, χρειάζεται έναν φορέα, μια οργάνωση που θα ενεργήσει για τις μάζες. Ποιος όμως θα δημιουργήσει αυτόν τον φορέα; Στην επιφάνεια του, το κίνημα έχει υπάρξει τα πάντα εκτός από οργανωμένο, αλλά αυτή δεν είναι ολόκληρη η ιστορία. Στην πραγματικότητα, η νεολαία έχει παίξει σημαντικό ρόλο στο κίνημα, ειδικά οι φοιτητές στα πανεπιστήμια και οι μαθητές, που κινητοποιήθηκαν ακούραστα για μέρες χωρίς να κοιμηθούν.

Λόγω της απουσίας ενός κατάλληλου φορέα που να εκφράζει τα αιτήματα τους, οι μάζες των φοιτητών ενώθηκαν με οργανώσεις της προεκλογικής εκστρατείας των ρεφορμιστών και τις μετέτρεψαν σε μαζικές οργανώσεις νεολαίας. Φανταστείτε «εκστρατείες» να λειτουργούν σαν μαζικές οργανώσεις με δέκα χιλιάδες μέλη, να συζητούν για την πολιτική σε καθημερινή βάση και να εκλέγουν αντιπροσώπους από την βάση προς τα πάνω! Αυτές οι οργανώσεις συμπεριλάμβαναν πολλούς επαναστάτες που επέλεξαν να δουλέψουν με αυτές. Γενικά, το όραμα της νεολαίας που οργανώθηκε σε αυτούς τους σχηματισμούς ήταν πολύ πιο προοδευτικό και η πίστη της στους ρεφορμιστές ηγέτες πολύ μικρότερη από ότι θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί. Όταν ο Μουσαβί και οι υπόλοιποι ήταν έτοιμοι να δεχτούν το αποτέλεσμα, αυτοί οι άνθρωποι συνέχιζαν να οργανώνονται. Ο Μουσαβί βρισκόταν πάντα πιο πίσω από το κίνημα, αλλά αναγκάστηκε να παρουσιαστεί ότι ήταν πιο ριζοσπαστικός, από φόβο μήπως χάσει τελείως τον έλεγχο πάνω σε αυτό. Αν απογοήτευε αυτό το στρώμα, θα είχε αποχωρήσει με πλήρη εθνική οργανωτική δομή και πλήρη ανεξαρτησία από το κράτος. Ο Μουσαβί έπρεπε να το ακολουθήσει, ελπίζοντας πως θα κατάφερνε να το εκτροχιάσει.

Το στρώμα αυτό των νέων, έπαιξε σπουδαίο ρόλο, αλλά είχε και μεγάλες αδυναμίες. Για τώρα, είναι τελείως αποκομμένοι από την εργατική τάξη. Αν αυτό το στρώμα και αυτό το κίνημα θέλουν να έχουν επιπλέον πλεονεκτήματα, πρέπει να συνδεθούν με την εργατική τάξη. Αν καταφέρουν να ενωθούν με τους εργάτες, θα μπορούν να γίνουν τεράστια άλματα.

Αν οι νέοι αναδείκνυαν τα αιτήματα των εργατών, όπως αυξήσεις στους μισθούς, 35 ώρες εργασίας την εβδομάδα, αξιοπρεπές επίδομα ανεργίας, το δικαίωμα και κυρίως η ιδιοποίηση των εργοστασίων κάτω από τον δημοκρατικό έλεγχο των εργατών, θα είχαν τέτοια ανταπόκριση που ούτε να την ονειρευτούν δεν μπορούν. Το να συμμαχήσουν οι νέοι με τους εργάτες δεν είναι κάτι καινούριο. Η πλειοψηφία των μελών του Τουντέχ αρχικά ήταν οι διανοούμενοι, οι φοιτητές και οι νέοι. Αλλά μόνο όταν ένωσε τις δυνάμεις του με τους εργάτες μέσω κάποιων λίγων κομμουνιστών αρχηγών, άρχισε να μεγαλώνει.

Αν μείνουν μόνοι τους οι φοιτητές, θα πέσουν σύντομα σε μια κατάσταση πεσιμισμού και παράδοσης, κινούμενοι δεξιά ή αριστερά. Αν όμως καταφέρουν να αναπτύξουν μια συνεπή αντίληψη για το ρόλο κλειδί της εργατικής τάξης, θα μπορούν να συνεισφέρουν σε πολλά πράγματα, με την οργάνωση, την εμπειρία και το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης, αν και θα πρέπει να μυηθούν στις παραδόσεις και στις μεθόδους των εργατών. Οι εργάτες θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τις πηγές αυτού του στρώματος για να επεκτείνουν και να ενώσουν την δική τους οργάνωση. Θα πρέπει να υπάρξει μια κατανόηση ότι ίσως μόνο η ιρανική εργατική τάξη, η δημιουργός όλης της παραγωγής στην κοινωνία, θα μπορούσε να είναι η αποφασιστική δύναμη που θα αλλάξει το Ιράν.

Ένα άλλο στρώμα που θα μπορούσε να παίξει κάποιο ρόλο, έστω και μικρό, είναι οι εναπομείναντες της παλιάς φρουράς της επανάστασης του 1979, δηλαδή χιλιάδες Μαρξιστές, Σοσιαλιστές και Κομμουνιστές που είχαν ηγετικό ρόλο στην προηγούμενη επανάσταση. Αν και οι παραδοσιακές εργατικές και αριστερές οργανώσεις καταστράφηκαν και έχουν χάσει σχεδόν όλη τη δύναμη, ίσως να μην έχουν εξαντλήσει τον ρόλο τους. Κάτω από την επιφάνεια, αυτές οι αριστερές οργανώσεις δεν έχουν πεθάνει. Οι ίδιοι κομμουνιστές που συγκεντρώνονταν στους πυρήνες, στους κύκλους και στις περιφερειακές επιτροπές στα νιάτα τους, εξακολουθούν να μαζεύονται, μόνο που τώρα φέρνουν μαζί τους και τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Οι κοινωνικές τους σχέσεις είναι οι μόνες που επιβίωσαν από το χτύπημα της αντεπανάστασης. Και παρόλο που δεν μοιράζονται ένα κοινό ιδεολογικό σημείο αναφοράς, μοιράζονται ακόμα τις ίδιες προσδοκίες, τάσεις και πάνω απ’ όλα, έχουν κοινές αναμνήσεις, μια κοινή ιστορία για την οποία είναι υπερήφανοι και μοιράζονται τις δυνατές κομμουνιστικές παραδόσεις του Ιράν. Στο μέλλον, ίσως αυτό το στρώμα να μπορέσει να σηκωθεί και με τον δικό του τρόπο, να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση του κόμματος της εργατικής τάξης που θα μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς. Μπορεί να συμβάλλει με την πολύτιμη εμπειρία του και να επιταχύνει τις διαδικασίες των επαναστατικών γεγονότων.

Ωστόσο, το στρώμα κλειδί που μπορεί να δώσει ώθηση στα γεγονότα, είναι η οργανωμένη εργατική τάξη, η οποία έχει κάνει προόδους στην τελευταία δεκαετία και αναπτύσσεται με ταχύτητα φωτός. Η απουσία παραδοσιακής γραφειοκρατίας βοήθησε αυτή την πρόοδο. Αλλά ο κύριος λόγος ήταν η απόλυτη αύξηση της μεγάλης κλίμακας παραγωγής και η φούσκα στην οικοδομή, που προκάλεσε μια προσωρινή ανάκαμψη στην κατασκευαστική βιομηχανία. Η σχετική αυτή βελτίωση της εργασίας – αν και στην πραγματικότητα ήταν μάλλον μια πιο ήπια πτώση- και η αύξηση των εταιρικών κερδών σε αντίθεση με τα βιοτικά στάνταρς που έπεφταν, οδήγησε στον σχηματισμό και την επιτυχία κάποιων οργανώσεων. Αυτό με την σειρά του οδήγησε στην γρήγορη εξέλιξη του πολιτικού επιπέδου των εμπλεκόμενων εργατών. Το επαναστατικό κίνημα χρειάζεται επειγόντως την εργατική τάξη να έρθει στο προσκήνιο. Μια γενική απεργία θα είναι το αποκορύφωμα για την ανατροπή του καθεστώτος. Εκτός από το κίνημα, οι εργάτες θα καταλάβουν πως χρειάζονται την δική τους ανεξάρτητη πολιτική οργάνωση/παράταξη. Όταν καταφέρουν να δημιουργήσουν αυτή την οργάνωση, θα γίνουν κυρίαρχοι παίχτες στα γεγονότα που θα ακολουθήσουν.

Ό, τι κι αν συμβεί, η νεολαία και οι εργάτες θα πρέπει να προσπαθήσουν να ενωθούν. Αν παραμείνουν χωριστά, θα χαθεί πολύτιμος χρόνος, εμπειρία και ενέργεια. Αν, από την άλλη, καταφέρουν να ενωθούν, η επαναστατική πρόοδος θα προχωρήσει καλώς προς την αποκορύφωση της.

Οι επαναστάτες Μαρξιστές πρέπει να έχουν ως στόχο να κερδίζουν τα καλύτερα στοιχεία των εργατών και των νέων, προσανατολίζοντας τα προς την εργατική τάξη και τις οργανώσεις της και με υπομονή να τα εκπαιδεύσει στις μεθόδους και στις ιδέες μας. Το μέλλον θα φέρει περισσότερες συγκρούσεις, σε πολύ υψηλότερα επίπεδα απ’ ότι έχουμε δει. Το κλίμα έχει σοβαρέψει και οι επαναστάτες έχουν γίνει πιο αδιάλλακτοι. Οι δυνατές κομμουνιστικές παραδόσεις της ιρανικής κοινωνίας αναβιώνουν με γοργούς ρυθμούς. Το ισλαμικό καθεστώς πέτυχε να περιορίσει τον μαρξισμό και τον κομμουνισμό από την κοινωνία με το να σκοτώσει δέκα χιλιάδες κομμουνιστές αντάρτες την δεκαετία του ’80, αλλά από τότε η ιδέα του μαρξισμού απέκτησε νέα δημοτικότητα ανάμεσα στους νέους. Υπάρχουν χιλιάδες ανάμεσα στους φοιτητές και στους νέους σε όλο το Ιράν και ανάμεσα τους προνομιούχα τμήματα της εργατικής τάξης, που θεωρούν τους εαυτούς τους σοσιαλιστές και μαρξιστές και πολύ περισσότεροι τείνουν προς τις σοσιαλιστικές ιδέες. Επιπρόσθετα των παλιών σχηματισμών της επανάστασης του 1979, που μπορεί να επιζούν με τον ένα ή άλλο τρόπο, κυρίως λόγω των παλιών ακτιβιστών τους (βλέπε παραπάνω), την τελευταία δεκαετία στο Ιράν έχουν ιδρυθεί και συνεχίζονται να ιδρύονται νέες οργανώσεις. Μερικές από τις μεγαλύτερες κομμουνιστικές οργανώσεις έχουν τις ρίζες τους στον εργατικό κομμουνισμό που τον χαρακτηρίζουν τα έργα του Μανσούρ Χεκμάτ. Οργανώσεις όπως το Εργατικό Κομμουνιστικό Κόμμα του Ιράν και κάποιες αποσχισθέντες ομάδες, έχουν βιώσει σημαντική ανάπτυξη από την αρχή του κινήματος, αντανακλώντας το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις ιδέες του κομμουνισμού ανάμεσα στην νέα γενιά και τους εργάτες ακτιβιστές. Επίσης αναπτύσσεται και το Κομμουνιστικό Κόμμα του Ιράν, με την παραδοσιακή οργάνωση στο Κουρδιστάν, το Κομαλάχ και με νέους πυρήνες σε όλο το Ιράν.

Τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν εδώ για την ανάπτυξη των κομμουνιστών μορφωμάτων είναι μόνο μια ματιά σε ότι πρόκειται να έρθει. Την ερχόμενη περίοδο θα γίνουμε μάρτυρες μεγάλων ανασυντάξεων στις υπάρχοντες οργανώσεις και την εμφάνιση νέων.

Η Επανάσταση θα βάλει σε δοκιμασία όλες τις τάσεις. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι ένα κλιμάκιο από εκπαιδευμένα μέλη, που θα βασίζεται στις ιδέες του Μαρξισμού που θα μπορεί να ρίξει ρίζες μέσα στο εργατικό κίνημα. Όπως και το 1979, και πολύ περισσότερο τώρα, εκατοντάδες χιλιάδες ακόμα κι εκατομμύρια θα νοιώσουν έλξη για τις ιδέες του Σοσιαλισμού. Μέσα από την εμπειρία τους στον αγώνα, οι μάζες θα καταλάβουν πως ο αγώνας για δημοκρατικά αιτήματα μπορεί να γίνει αντιληπτός μόνο ως τμήμα του αγώνα για Σοσιαλισμό. Αυτή τη στιγμή, πρέπει να σιγουρέψουμε ότι το κίνημα έχει μια σωστή ηγεσία και στρατηγική που μπορεί να οδηγήσει στην νίκη. Θεωρητικές διευκρινήσεις είναι πολύ σημαντικές. Η ιστορία του Ιράν και του κόσμου δείχνει ότι ακόμα και μια μικρή οργάνωση με σαφή αντίληψη των θεμάτων, μπορεί να γίνει μια δύναμη που θα επηρεάσει την πορεία της επανάστασης, συμμετέχοντας στις μαζικές οργανώσεις που ξεπετάγονται από το κίνημα σαν το πιο προχωρημένο και αποφασιστικό τμήμα τους.

Δεν χρειάζεται πολύ για να καταλάβουμε ότι οι μέρες του ισλαμικού καθεστώτος είναι μετρημένες. Λόγω της απουσίας καθαρής καθοδήγησης και οργανωμένης εργατικής τάξης, το τελειωτικό χτύπημα και η κατάρρευση του καθεστώτος ίσως αργήσει λίγο καιρό, βδομάδες, μήνες ή και μερικά χρόνια. Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ισλαμικό καθεστώς θα πέσει και αυτό θα είναι μόνο η αρχή μιας περιόδου έντονων ταξικών συγκρούσεων στο Ιράν.

Οποιαδήποτε φαινομενικά «ήρεμη» κατάσταση μπορεί να παρουσιαστεί, θα είναι σύντομη και ασταθής. Η οικονομική κρίση είναι σαν τα μαύρα σύννεφα στον ουρανό της Τεχεράνης. Το ιερατείο και οι Φρουροί δεν θα έχουν τα μέσα να διατηρήσουν την βάση τους. Απλά δεν θα έχουν τα χρήματα να πληρώσουν όλους τους υποστηρικτές τους. Όσο εντείνεται η μάχη για τον συρρικνωμένο πλούτο, θα μένουν όλο και λιγότερα για τα χαμηλότερα στρώματα. Οι ΗΠΑ φαίνονται πως προτιμούν να παίζουν με τους πιο σκληροπυρηνικούς παράγοντες, αλλά οι παραχωρήσεις που απαιτούνται από τις ΗΠΑ, δεν θα πάνε στον λαό. Στην κορυφή είναι ο καθένας για τον εαυτό του. Η αποσύνθεση και ο αποπροσανατολισμός έχουν αποδυναμώσει το καθεστώς σε τέτοιο βαθμό που, όπως είπαμε νωρίτερα, τελικά η πτώση του θα είναι αναπόφευκτη. Αλλά τι θα το αντικαταστήσει;
Η έλλειψη μιας επαναστατικής ηγεσίας ίσως θα επιτρέψει σε ένα είδος αστικής δημοκρατίας να εδραιωθεί, αλλά δεν θα είναι σταθερό καθεστώς. Θα είναι ένα καθεστώς όπου η μπουρζουαζία θα προσπαθήσει να δυναμώσει τη θέση της, αλλά και που οι εργάτες θα αντισταθούν. Αυτό θα ανοίξει τις ταξικές διαφοροποιήσεις μέσα στο κίνημα σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι έχουμε δει μέχρι σήμερα. Προσθέτοντας και την πολιτική αστάθεια, τα οικονομικά προβλήματα, η ύφεση, ο πληθωρισμός, η ανεργία και η κάθετη πτώση των επενδύσεων, δεν είναι κάτι που φεύγουν με «καθαρό» καπιταλισμό. Η σημερινή οικονομική κρίση έχει χτυπήσει το Ιράν πιο σκληρά από τις άλλες χώρες. Στενεύει αρκετά τα περιθώρια σε οποιοδήποτε μελλοντικό καθεστώς να κάνει μανούβρες. Ακόμα και ο Χομεϊνί, που ανέβηκε στην εξουσία στις πλάτες δεκάδων εκατομμυρίων τον Φεβρουάριο, αντιμετώπισε μεγάλες απεργίες και διαδηλώσεις ανέργων τον Μάιο. Πιέστηκε τόσο πολύ που τον Ιούνιο φυλάκισε αρχηγούς των εργατών για παρακίνηση σε απεργία.

Οι συνθήκες μιας σχετικής ελευθερίας που θα ακολουθήσουν την πτώση του καθεστώτος, θα είναι η καλύτερη ευκαιρία να φτάσουν στις μάζες των εργατών και φοιτητών οι μαρξιστικές ιδέες . Η ιστορική εμπειρία δείχνει πως τέτοιες συνθήκες ευνοούν την ραγδαία ανάπτυξη των εργατικών οργανώσεων και των επαναστατικών τάσεων.

Η ερώτηση του ποιος ελέγχει τις πηγές της κοινωνίας θα έρθει στο προσκήνιο αργά ή γρήγορα. Αν οι μάζες είχαν ένα κόμμα εκείνη την ώρα, αυτά τα γεγονότα θα γινόντουσαν γρηγορότερα παρά αργότερα, αλλά με το παρών κενό ίσως να καθυστερήσει. Σε κάθε περίπτωση, μόνο η σοσιαλιστική επανάσταση μπορεί να λύσει τα προβλήματα της ιρανικής κοινωνίας. Οι πολυάριθμοι, καλλιεργημένοι και ενεργητικοί νέοι, οι υπερήφανες και αγωνιστικές γυναίκες, οι συγκεντρωμένοι εργάτες και γενικά όλος ο κόσμος με τις διαφορετικές εθνικότητες και πλούσια κουλτούρα, μπορούν να εκπληρώσουν τον πραγματικό τους σκοπό με μια δημοκρατικά σχεδιασμένη παραγωγή και με σοσιαλιστική κοινωνία.

Ο ανάγκες της ιρακινής κοινωνίας μπορούν να ικανοποιηθούν με την κατάργηση του καπιταλιστικού συστήματος. Με την προϋπόθεση ότι τα επιτακτικά ύψη της οικονομίας (οι μεγάλες τράπεζες, τα εργοστάσια και οι συνεταιρισμοί) που βρίσκονται τώρα στα χέρια των ιδιωτών, θα λειτουργούν βάση σχεδιασμένης παραγωγής κάτω από τον έλεγχο και την διοίκηση των εργατών, θα ήταν απολύτως εφικτό να παρέχεται δωρεάν υγεία, παιδεία και αξιοπρεπής ζωή για όλους. Είναι ο μόνος τρόπος για την έξοδο από την καπιταλιστική αναρχία και προς μια κοινωνία που θα στοχεύει στις καλύτερες δυνατές συνθήκες ζωής για τις μάζες και όχι για την διατήρηση του κέρδους των λίγων.

Το σοσιαλιστικό καθεστώς θα είναι ο πιο επίμονος προασπιστής των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και το μόνο που θα καταφέρει να τα επιτύχει. Αυτά θα περιλαμβάνουν πλήρη ελευθερία έκφρασης, λόγου και συνάθροισης, πλήρης διαχωρισμός της εκκλησίας και του κράτους και κατάργηση όλων των μορφών διάκρισης που βασίζονται στο φύλο, τη φυλή, την εθνικότητα ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό στα πλαίσια του νόμου, της εργασίας κλπ και η αναγνώριση του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης για όλες τις εθνικότητες που ζουν στο Ιράν, ενώ θα υπερασπίζεται την ιδέα ότι η επαναστατική ενότητα των μαζών του Ιράν είναι ο μόνος τρόπος να προχωρήσει μπροστά.

Αν επιτευχθεί μια τέτοια νίκη, δεν θα σταματήσει στα σύνορα του Ιράν. Ο Διεθνισμός θα κληρονομηθεί σε κάθε πλευρά της επανάστασης. Από την μία πλευρά η ανάγκη για ραγδαίο εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη της βιομηχανίας και της παραγωγής θα αναγκάσει την επανάσταση να διευρύνει τα σύνορα της και από την άλλη, αναπόφευκτα το κίνημα θα εξαπλωθεί σε όλες τις χώρες της περιοχής, με τους λαούς των οποίων μοιραζόμαστε τα βάσανα και τις προσδοκίες μας και μετά σε όλο τον κόσμο.

Μια επιτυχής επανάσταση στο Ιράν θα είναι το σινιάλο για επανάσταση σε όλη την Μέση Ανατολή και Νότια Ασία. Ήδη το επαναστατικό κίνημα των ιρανικών μαζών έχει ταρακουνήσει κάθε κυβέρνηση στην Μέση Ανατολή και άλλαξε την παγκόσμια πολιτική κατάσταση. Η νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης στο Ιράν θα επισκιάσει όλα όσα έχει δει μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα. Θα είναι το πρώτο βήμα για την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής ομοσπονδίας στην Μέση Ανατολή, μια παγκόσμια ομοσπονδία σοσιαλιστικών κρατών και ένα σοσιαλιστικό μέλλον για όλη την ανθρωπότητα.