Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2009

Τα παιδιά στην Παλαιστίνη

«Τα παιδιά πρέπει να προστατεύονται από κάθε μορφή βίας και κακομεταχείρισης, σωματικής ή ψυχικής. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να διασφαλίσουν πως τα παιδιά έχουν τη σωστή φροντίδα και προστατεύονται από την βία, την κακομεταχείριση και την παραμέληση από τους γονείς τους ή από οποιονδήποτε άλλο του έχει ανατεθεί η κηδεμονία τους»

-Άρθρο 19 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού-

Οι δημογραφικές μετρήσεις της Παλαιστίνης κλείνουν αισθητά προς τους νέους, μιας και η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι κάτω των 18 χρόνων. Στην Λωρίδα της Γάζας, εκτιμάται ότι η μέση ηλικία είναι 15 χρονών. Αυτή η γενιά και η προηγούμενη έχουν γνωρίσει μόνο τον πόλεμο και την κατοχή. Συχνά την αποκαλούν «χαμένη γενιά» καθώς της έχουν κλέψει όλα τα εργαλεία και τις δομές με τις οποίες θα μπορούσε να αναπτύξει μια κανονική ζωή.

Σε μια πραγματικότητα όπου οι ενήλικες εμπλέκονται σε καθημερινή βία και επιθετικότητα, τα αισθήματα και η προοπτική των παιδιών, στηρίζονται πάνω στον θυμό, την απώλεια και τα τραύματα. Όλα τα παιδιά στην Παλαιστίνη μπορούν να μιλήσουν για την σχέση τους με την κατοχή και τον τρόμο στον οποίο έχουν γίνει μάρτυρες σε αυτή την νεαρή και εύθραυστη ηλικία – θάνατοι, τραυματισμοί, καθημερινοί ταπείνωση. Πολλά παιδιά, περισσότερα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, υποφέρουν από έντονα ψυχολογικά, συναισθηματικά και κοινωνικά προβλήματα, τα οποία εκδηλώνονται με ποικίλους τρόπους.

Λέγεται ότι «τα παιδιά είναι το μέλλον μας» και πως αυτή η βίαιη διαμάχη θα πρέπει να τερματιστεί προκειμένου να έχουν την ευκαιρία να ζήσουν και να αναπτυχθούν σε ένα ειρηνικό και ασφαλές περιβάλλον.

Το κεφάλαιο αυτό προσπαθεί να αναδείξει γιατί έχουμε αποτύχει σαν Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι να παρέχουμε αυτό το περιβάλλον και πως το επίπεδο διαβίωσης για τα παιδιά της Παλαιστίνης έχει πτωτική πορεία, ακολουθώντας την τροχιά της οικονομίας της Παλαιστίνης. Αυτό είναι απαράδεκτο σύμφωνα με κάθε εθνικό και διεθνές νόμο ή ηθικό κώδικα και επιπλέον κάνει την ειρήνη μεταξύ των δύο λαών μας ακόμα πιο δύσκολα προσεγγίσιμη.

Τα παιδιά της «χαμένης γενιάς» δεν έχουν συναντήσει ποτέ Ισραηλινό άοπλο, που δεν τους συμπεριφέρεται από θέση ισχύος. Γι’ αυτά, ο φρουρός στα σημεία ελέγχου (check points), αντιπροσωπεύει όλους τους Ισραηλινούς και σε αυτόν βρίσκουν κάτι να φοβούνται και να μισούν.

Σύντομα, η «χαμένη γενιά» θα ενηλικιωθεί γνωρίζοντας μόνο την κατοχή και αγνοώντας την ειρήνη. Με αυτά τα παιδιά θα πρέπει να παλέψει η ειρήνη και ο έντονος θυμός τους και τα τραύματα είναι αυτά που στέκονται απέναντι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Για όσους ισχυρίζονται ότι ποτέ δεν έχει υπάρξει πραγματικό «σχέδιο ειρήνης» από την πλευρά των Παλαιστινίων….ας περιμένουν μέχρι να γνωρίσουν αυτούς που δεν έχουν καμιά ελπίδα.

Εκπαίδευση

Συχνά η Παλαιστίνη τοποθετείται ανάμεσα στις πιο καλλιεργημένες κοινωνίες του Αραβικού κόσμου, αυτό όμως δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια παραπλανητική αντίληψη. Προκειμένου να πετύχουν το επίπεδο εκπαίδευσης που έχουν, οι Παλαιστίνιοι είναι καθημερινά υποχρεωμένοι να ξεπερνούν απίστευτα εμπόδια τόσο στην εκπαίδευση τους όσο και στην πρόσβαση σε αυτήν.

Στις τάξεις επικρατεί συνωστισμός ενώ οι διδακτικές ώρες έχουν μειωθεί δραματικά λόγω της περικοπής των κρατικών επιχορηγήσεων που εισέρεαν στην Παλαιστίνη από ισραηλινά και διεθνή ιδρύματα, ως αποτέλεσμα των εκλογών του 2006 και της Χαμάς.

Η κατοχή, η οποία επηρεάζει ουσιαστικά κάθε τομέα της ζωής στην Παλαιστίνη, δεν αφήνει ανεπηρέαστη και την εκπαίδευση των παιδιών. Η Δυτική Όχθη βρίθει από ιστορίες με παιδιά που παρεμποδίζονται ή παρενοχλούνται από τον ισραηλινό στρατό ή τους εποίκους στην διαδρομή τους για το σχολείο. Τα ίδια τα σχολεία, που λειτουργούν σαν καταφύγια για την ασφάλεια των παιδιών, συχνά δέχονται εισβολή από τον ισραηλινό στρατό ή βρίσκονται στην μέση των συγκρούσεων στρατού και μαχητών.

Παρόλα αυτές τις προκλήσεις, και ακόμα περισσότερες, η Παλαιστίνη έχει εκπληκτικά στατιστικά στοιχεία να επιδείξει όσον αφορά στην εκπαίδευση.

Σύμφωνα με μια έρευνα της UNESCO το 2006, το 99% των νεαρών αγοριών και κοριτσιών ηλικίας 15-24 έχουν βασική μόρφωση(1), ενώ η εγγραφή νεαρών αγοριών και κοριτσιών σε δημοτικά σχολεία αγγίζει το 89% και 88% αντίστοιχα. (2)

Σε διαμάχη

Η διαμάχη ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη έχει επηρεάσει δυσανάλογα τα παιδιά, που συχνά βρίσκονται στην γραμμή του πυρός ενός πολέμου στον οποίο καμία από τις αντιμαχόμενες πλευρές δεν μπορεί να θέσει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε πολίτες και τους πολεμιστές..

Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό για την προστασία των παιδιών (DCI), του οποίου τα μέλη καταγράφουν όλες τις περιπτώσεις παιδικών θανάτων ή τραυματισμών, συνολικά 974 παιδιά Παλαιστινίων σκοτώθηκαν μέσα σε 7 χρόνια, από την έναρξη της δεύτερης Ιντιφάντα μέχρι την έναρξη της ειρηνευτικής συνδιάσκεψης της Ανάπολης (5).Η πλειοψηφία αυτών των θανάτων οφείλονται στις εναέριες και χερσαίες επιθέσεις του Ισραήλ στα παλαιστινιακά εδάφη, ενώ η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου είναι όπως αναφέρεται οι «τυχαίοι πυροβολισμοί Ισραηλινών» (6).

Από όταν ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις, στα τέλη του περασμένου έτους μέχρι και τον Σεπτέμβρη του 2008, οι εχθροπραξίες δεν σταμάτησαν. Στην περίοδο αυτή 79 παιδιά Παλαιστινίων έχουν χάσει την ζωή τους και 370 έχουν τραυματιστεί. Την ίδια περίοδο, 4 παιδιά Ισραηλινών έχασαν την ζωή τους και 11 τραυματίστηκαν ως αποτέλεσμα αυτής της διαμάχης. (7)

Παρόλο που έχει αναφερθεί ευρέως, δεν υπάρχουν αξιόπιστες δημοσιεύσεις που να προσδιορίζουν τον αριθμό της παιδικής θνησιμότητας για τον Οκτώβρη του 2008. Θα πρέπει όμως ο αναγνώστης να σημειώσει πως αυτά τα δυσάρεστα στατιστικά στοιχεία, εκτιμώνται ότι έχουν αυξηθεί σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες. Το 2008, η Συγκομιδή Ελιάς της Παλαιστίνης σημαδεύτηκε από την έντονη βία Ισραηλινών εποίκων, κατατάσσοντας την στις πιο αιματηρές περιόδους της πρόσφατης ιστορίας.

Στις φυλακές του Ισραήλ

Ενάντια στους διεθνείς κανόνες και στην Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού των Ηνωμένων Εθνών, την οποία έχει προσυπογράψει το Ισραήλ, τα παιδιά κάτω των 16 χρόνων, στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, μπορούν να συλληφθούν, να δικαστούν και να έχουν μεταχείριση ενήλικα.

Το Ισραήλ συχνά επιλέγει να παραβλέπει την δική του νομοθεσία, καθώς και την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, απαγγέλλοντας κατηγορίες και καταδικάζοντας παιδιά, ακόμα και 12 ετών. Παιδιά ηλικίας 12-14 ετών, μπορούν να καταδικαστούν για αδικήματα μέχρι 6 μήνες. Παιδιά μεγαλύτερα των 14 χρόνων δικάζονται σαν ενήλικες. Δεν υπάρχουν δικαστήρια ανηλίκων και συχνά τα παιδιά κρατούνται σε κέντρα ενηλίκων (8).

Αυτή η πρακτική είναι παράνομη σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία αναφέρει «κάθε παιδί που στερείται την ελευθερία του θα χωρίζεται από τους ενήλικες, εκτός αν θεωρηθεί ότι είναι προτιμότερο να μην γίνει αυτό για το συμφέρον του παιδιού» (9). Τα τελευταία οχτώ χρόνια εκτιμάται ότι 6.700 παιδιά Παλαιστινίων, συνελήφθησαν, κρατήθηκαν στις ισραηλινές φυλακές και είχαν μεταχείριση ενήλικα (10).

Η ψυχολογία των παιδιών

Η συνεχιζόμενη κατοχή της Παλαιστίνης, και η ανθρωπιστική κρίση που αυτή συνεπάγεται, αποτελεί μια ατελείωτη πηγή τραυμάτων, ειδικά για τους νέους που αδυνατούν να καταλάβουν και μιμούνται τις συμπεριφορές των μεγάλων. Οι ενήλικες που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές ή έχουν επηρεαστεί από την κατοχή, μεταφέρουν τα τραύματά τους στο σπίτι, όπου οι γυναίκες και οι οικογένειες τους επωμίζονται όλο το βάρος.

Σύμφωνα με τον Dr. Eyad El Sarraj, «οι ψυχολογικές επιπτώσεις της βίας (στα παιδιά) είναι άγριες και τραυματικές. Πολλά τραυματισμένα παιδιά έχουν αποκτήσει μόνιμη κινητική αναπηρία, ενώ ακόμα περισσότερα έχουν υποστεί ψυχολογικές βλάβες. Η εξάπλωση νευρωτικών συμπτωμάτων και προβλημάτων συμπεριφοράς ανάμεσα στα παιδιά, όπως η ανυπακοή ή η οξυθυμία, είναι μεγάλη. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα στην Λωρίδα της Γάζας, περίπου το 32.7% των παιδιών υποφέρουν από σοβαρές μετατραυματικές διαταραχές,49% από ηπιότερες διαταραχές και το 16% από διαταραχές ελαφριάς μορφής» (11). Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Ra­jiah Abu Swai, «τα παιδία είναι πιο ευάλωτα (σε ψυχικές ασθένειες). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά να μπορούν να μεγαλώσουν σε ένα περιβάλλον όπου να αισθάνονται ασφάλεια και να μην νοιώθουν φόβο. Είναι απαραίτητο να αισθάνονται πως οι γονείς τους μπορούν να τα προστατέψουν....όταν ξεκίνησε η δεύτερη Ιντιφάντα το 2001, υπήρχαν πολλές επιδρομές, επιθέσεις και βομβαρδισμοί στην Δυτική Όχθη και στην Γάζα»

«Παράλληλα, αναφέρθηκαν περισσότερα περιστατικά σχολικής βίας και επιθετικότητας, εφιάλτες και συμπτώματα νυχτερινής ακράτειας. Αυτό είναι φυσιολογικό, γιατί όταν το παιδί βλέπει πως οι γονείς του είναι το ίδιο φοβισμένοι με αυτό και ανήμποροι να ανατρέψουν μια αρνητική κατάσταση, φοβάται ή αγχώνεται περισσότερο (12).

Επόμενο: Πρόσφυγες

Σημειώσεις:

1.United Nations Educational Scientific and Cultural Organization. 2006 Assmsment of the Palestine’s education, including the 2000 Education for All Assessment. Available at: http://portal.unesco.org/education/en/ev.php-URL_ID=48798&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html

2. ibid.

3. Save the Children UK, Autum 2007. Child Rights Monitor Issue 2. Available at: http://www.childrightsmonitor.org/newsletter.php?issue_id=2

4. ibid.

5. Defense of Children International, 2008. Statistics on Children injured in the Palestinian Territories since the Beginning of the Second Intifada. Available Online at: http://www.dci-pal.org/english/Display.cfm?DocId=284&CategoryId=11. Updated Sept 24th, 2008.

6. ibid.

7. Statisitcs from September 2007 to July 2008 were compiled using data from OCHA’s ‘Protection fo Civillians Monthly’ Bulletin. Available at: http://www.ochaopt.org/documents/ocha_opt_protection_of_civilians_monthly_tables_2008_08.pdf The Statistics from August 2008 to September 2008 were compiled using date from the Negotiations Affairs Dept’s, ‘Monthly Summary’. Available at: http://www.nad-plo.org/pmg/pmg-month/PMG.September.Monthly.2008.pdf

8. Addameer Prisoner Support and Human Rights Association. Addameer Fact Sheet: The Palestinian Prisoners of Israel. Last updated September 2008. P.3.

9. UN Convention on the Rights of the Child. Adopted and opened for signature, ratification and accession by General Assembly resolution 44/25 of 20 November 1989. Article 37 (c). Available Online at: http://www2.ohchr.org/english/law/crc.htm

10. Ministry of Detainees and Ex Detainees Affairs. Palestinian Child Detainees in Israeli Prisons. August 2008. As quoted in PLO Negotiations Affairs Department. Palestinian Political Prisoners. Updated August 2008. P.6. http://www.nad-plo.org/facts/oth­ers/Political%20Prisoners%20-%20August%202008.pdf

11. SARRAJ, EYAD EL, ABDEL HAMID AFANA, SAMIR QOUTA 2007. Mental Health Needs in Palestine. Available at: http://www.odihpn.org/report.asp?id=2663.

12. ibid.