Η ερώτηση που κάνουν όλοι οι δημοσιογράφοι που καλύπτουν την Μέση Ανατολή είναι αν «οι συγκρούσεις στην Ιερουσαλήμ και στη Δυτική Όχθη είναι η πολύ αναμενόμενη τρίτη Ιντιφάντα»
Χρειάζεται να υπάρξουν μαχαιρώματα και καμένα σπίτια για να τραβήξουν την προσοχή των ΜΜΕ. Μόλις σταματήσουν, η προσοχή θα γυρίσει ξανά στον ISIS και στους πρόσφυγες, αφήνοντας τους Παλαιστίνιους να υποφέρουν άλλη μια φορά μόνοι τους, μέσα στην επί δεκαετίες κατοχή τους.
Ακόμα και ανάμεσα στους Παλαιστίνιους, οι απαντήσεις στο ερώτημα της Ιντιφάντα ποικίλουν. Οι νεότεροι είναι πιο πιθανό να πουν πως είναι και να νιώσουν την αίσθηση της δύναμης, έστω και προσωρινά. Όσο μεγαλύτερος ήταν αυτός που ρωτούσα, εκτός από λίγες εξαιρέσεις, τόσο πιο κουρασμένος ήταν.
Ωστόσο, υπάρχει μια κοινή αλήθεια: η εξέγερση για άλλη μια φορά τους φέρνει κοντά, τουλάχιστον πνευματικά, ξεπερνώντας τα εμπόδια – από την Ανατολική Ιερουσαλήμ μέχρι την Γάζα.
Απόψεις από τη Γάζα
«Όλοι βλέπουν τηλεόραση. Σοβαρά, όπου κι αν πάω, ακόμα και στα κομμωτήρια» λέει η Μάχα Χουσεΐν, μεταπτυχιακή φοιτήτρια πολιτικών επιστημών στη Γάζα. Οι φίλοι της υποστηρίζουν σθεναρά την εξέγερση: υπάρχει μια αίσθηση ενότητας με την Δυτική Όχθη. Ακόμα και όταν έμαθαν την είδηση ότι επτά νεαροί είχαν σκοτωθεί από τα πυρά των ισραηλινών δυνάμεων, κατά τη διάρκεια διαδήλωσης αλληλεγγύης στα σύνορα, οι φίλοι της υποστήριζαν πλήρως την διαδήλωση. «Άκουσα μερικούς να λένε πως ακόμα και αν η διαδήλωση δεν είχε κανένα αποτέλεσμα, δείχνει ότι το ηθικό μας δεν έχει σπάσει και ότι οι Παλαιστίνιοι εδώ υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους εκεί», είπε. «Πιστεύουν ότι είναι τρίτη Ιντιφάντα, και αν δεν είναι, θέλουν να ξεκινήσει».
Ο Αμπούντ Ασφούρ, ρεπόρτερ της Alqanaa TV που ζει μόλις ένα μίλι από τους πύργους ελέγχου των ισραηλινών συνόρων, συμφωνεί. «Η Ιντιφάντα έχει ξεκινήσει και τώρα έχει έρθει και στη Γάζα. Οι πολιτικοί φοβούνται να το πουν, αλλά οι νέοι είναι έτοιμοι». Ωστόσο δεν συμφωνούν όλοι στη Γάζα με αυτή την άποψη. Έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από την μεγάλη ισραηλινή επίθεση στη Λωρίδα, που άφησε περισσότερους από 2.000 νεκρούς και πάνω από 10.000 τραυματίες. Δέκα χιλιάδες ακόμα παραμένουν εκτοπισμένοι.
Ο Άχμεντ Αλναούγκ, φοιτητής αγγλικής φιλολογίας, που ο αδερφός του σκοτώθηκε στην επίθεση του 2014, λέει συγκινημένος «Υποστηρίζω ότι συμβαίνει εκεί, αλλά νομίζω πως προς το παρόν η Γάζα πρέπει να παραμείνει στην άκρη. Δεν είμαστε έτοιμοι για έναν ακόμα πόλεμο». Ο Χοσάμ αλ-Μαντούν, επικεφαλής της ΜΚΟ Maan Development Center, που φροντίζει παιδιά με διαταραχές μετατραυματικού στρες, υποστηρίζει την αντίσταση ενάντια στην κατοχή, αλλά όχι τις προσπάθειες να απαντήσεις στη βία με βία. «Τα ανθρώπινα πλάσματα έχουν γεννηθεί με ένα πάθος για την ελευθερία και πάντα θα παλεύουν γι’ αυτή», είπε στο al-Araby. «Η ανησυχία μου όμως είναι πως θα δούμε μια επανάληψη του 2014. Εκείνη η σύγκρουση ξεκίνησε στη Δυτική Όχθη, και μετά το Ισραήλ προκάλεσε τη Γάζα. Είναι πολύ εύκολο για το Ισραήλ να ξεκινήσει έναν πόλεμο και μετά να πείσει τον κόσμο πως απλά αμύνεται. Δεν πρόκειται ποτέ να τους κερδίσουμε με τα όπλα. Μόνο με ειρήνη μπορούμε να κερδίσουμε».
Είναι όμως η τρίτη Ιντιφάντα; Ο Μοχάμετ Αλχαμαμί, υπεύθυνος της πρωτοβουλίας «Δεν είμαστε Αριθμοί», λέει πως όχι. «Οι Παλαιστίνιοι έχουν αγανακτήσει με τις συνθήκες διαβίωσής τους, οι οποίες είναι πολύ χειρότερες από ότι ήταν στην πρώτη και δεύτερη ιντιφάντα», είπε. «Η διάσπαση όμως ανάμεσα στις κυβερνήσεις της Γάζας και της Δυτικής Όχθης είναι μείζον παράγοντας στους υπολογισμούς της ΠΑ. Η ΠΑ σίγουρα δεν θέλει να εκμεταλλευτεί η Χαμάς την εξέγερση εναντίον της. Έτσι, για την ΠΑ, η ιντιφάντα είναι υπαρκτή απειλή»
Αυτή η σκέψη, ότι η ενότητα των πολιτικών κομμάτων και της ηγεσίας είναι απαραίτητη για να είναι μια εξέγερση αποτελεσματική και βιώσιμη, είναι κοινή σε πολλούς – για με καλή δικαιολογία. Την ώρα που ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς εξακολουθεί να περιγράφει την εξέγερση ως «πολύ επικίνδυνη» και προειδοποιεί ενάντια «μιας ιντιφάντα που δεν θέλουμε», η ηγεσία της Χαμάς στη Γάζα χρησιμοποίει εσκεμμένα αντίθετο τόνο, τουλάχιστον θεωρητικά. «Η Γάζα θα παίξει τον ρόλο της στην ιντιφάντα της Ιερουσαλήμ και είναι περισσότερο από έτοιμη για σύγκρουση», είπε ο ηγέτης της Χαμάς, Ισμαήλ Χανιγιέ.
Αν αυτό είναι που πραγματικά θέλει η Χαμάς, μετά από τον πόλεμο των 51 ημερών στη Γάζα το 2014 ή απλά χρησιμοποιεί τις αναταράξεις για να πυροδοτήσει αντί-Φατάχ αισθήματα, είναι θέμα συζήτησης.
Γύρω από τη Δυτική Όχθη
Ο Σαμ Μπαχούρ, σύμβουλος επιχειρήσεων στη Ραμάλα και πολιτικός σύμβουλος του Al-Shabaka, του δικτύου Παλαιστινιακής Πολιτικής, συμφωνεί πως οι συνθήκες για μια Τρίτη Ιντιφάντα είναι παρούσες, αλλά συμφωνεί με εκείνους στη Γάζα που λένε πως λείπει η απαραίτητη ενότητα. Όπως και ο Μαχντούν, υποστηρίζει τη μη βία. «Μια ιντιφάντα χρειάζεται ενότητα, ηγεσία, χρήματα και σαφή δέσμευση στη μη βία από όλα τα πολιτικά κόμματα», έγραψε στο facebook. «Τίποτα από αυτά δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής. Ας φανούμε λοιπόν ρεαλιστές και να μην αφήσουμε άλλες ζωές νέων μας να χαθούν άδικα».
Ο Άουνι Σαχρούρ, οδοντίατρος από τη Ραμάλα, θεωρεί πως η μη βία είναι ένα μη ρεαλιστικό ιδεώδες. «Μια Τρίτη ιντιφάντα είναι πιθανό να συμβεί αν το Al-Aqsa δεχτεί απευθείας επίθεση. Νομίζω πως είναι το μόνο πράγμα που μπορεί να την πυροδοτήσει, ανεξάρτητα αν θα υπάρχει ή όχι επίσημη πολιτική απόφαση», είπε. «Σε αυτή την περίπτωση, ενώ η πρώτη ιντιφάντα ήταν ειρηνική, η δεύτερη ήταν πιο επιθετική και φονική, η Τρίτη θα είναι χειρότερη. Το ίδιο ισχύει και για την απάντηση του Ισραήλ. Το πιο σημαντικό είναι πως τώρα έχουμε τηλέφωνα που συνδέονται στο ίντερνετ. Ο κόσμος μπορεί πλέον να μαθαίνει έγκυρες ειδήσεις σχεδόν αμέσως και όχι μόνο από τα φιλικά προς το κράτος ΜΜΕ».
Αυτό σημαίνει πως κάθε Παλαιστίνιος που σκοτώνεται ή τραυματίζεται, με κάθε επιπλέον σημείο ελέγχου που στήνεται και κάθε απαγόρευση κυκλοφορίας που επιβάλλεται, εξασφαλίζεται η διάρκεια των διαμαρτυριών. «Επαναστατούν και προσπαθούν να κινητοποιήσουν και να διατηρήσουν την επανάστασή τους όσο περισσότερο μπορούν, γιατί δεν έχουν καμία ελπίδα πέρα της δικής τους δράσης», λέει ο Ραμζί Μπαρούτ, συγγραφέας του βιβλίου «Ο πατέρας μου ήταν μαχητής ελευθερίας».
«Αυτό είναι παλαιστινιακή ιντιφάντα, ακόμα και αν τελειώσει σήμερα».