Όταν της επιτρέπουν να κινηθεί ελεύθερη, η «μεταφορική» πυξίδα της Παλαιστίνης δείχνει προς μία μόνο κατεύθυνση – αυτή του παλαιστινιακού αγώνα. Τις περισσότερες φορές όμως, κάποιος επεμβαίνει στην πυξίδα και την στρέφει προς άλλες κατευθύνσεις, όπως γίνεται στην περίπτωση των συνεχώς αποτυχημένων ειρηνευτικών διαδικασιών.Τώρα, με τον περισσότερο αραβικό κόσμο να βρίσκεται στα όπλα ενάντια στους αυτοκρατορικούς του αφέντες, η παλαιστινιακή πυξίδα δείχνει μια άλλη ένδειξη, επίσης προς μια λάθος κατεύθυνση. Οι Παλαιστίνιοι βράζουν και οι αξιωματούχοι της PLO μας λένε ότι ο μόνος τρόπος για να προχωρήσουμε είναι μέσα από τις διαπραγματεύσεις. Η «ειρηνευτική διαδικασία», μας λένε, είναι το μόνο πράγμα που αξίζει να σωθεί από το κύμα της αραβικής δυσαρέσκειας.
Είναι όλα ανακατεμένα στην γη της δυσαρέσκειας. Βγήκε ένα κάλεσμα για την «Ημέρα της Αξιοπρέπειας», για να αποκαταστήσει την ενότητα ανάμεσα στις παλαιστινιακές τάξεις. Το πιο πιθανό είναι να οδηγήσει σε περαιτέρω απομάκρυνση και επιτρέψτε μου να γίνω πιο σαφής.
Η «Ημέρα της Αξιοπρέπειας» που έγινε στις 11 Φεβρουαρίου, δεν είχε σκοπό να τερματίσει την κατοχή, αλλά να εξολοθρεύσει το πνεύμα της πολιτικής ανυπακοής στην Γάζα. «Πείτε όχι στην διάσπαση και την κατοχή και ναι στην εθνική ενότητα», ήταν το σύνθημα μιας άλλης ομάδας οργανωτών που διάλεξε για να οργανώσει διαμαρτυρίες στις 15 Μαρτίου. Εκείνη την μέρα, η PLΟ σχεδιάζει να ανακοινώσει νέες προεδρικές, νομοθετικές και αυτοδιοικητικές εκλογές, ελπίζοντας να ξανακερδίσει αρκετή αξιοπιστία και να πετύχει τον επιδιωκόμενο στόχο, αυτό των διαπραγματεύσεων για ειρήνη. Οι οργανωτές μας λένε ότι θέλουν ένα παλαιστινιακό κράτος μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο. Πόσες φορές το έχουμε ακούσει στο παρελθόν;
Η WAFA, το πρακτορείο ειδήσεων της PLO, προσπαθεί να περάσει την εντύπωση πως αυτός είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να ακολουθήσει το έθνος. Ή θα διαπραγματευτούμε για την ειρήνη ή θα διαμαρτυρηθούμε και μετά θα διαπραγματευτούμε για την ειρήνη. Αν υπάρχει κάποιο νόημα σε αυτό το επιχείρημα, εγώ δεν το βλέπω.
Θυμάται κανείς γιατί υπάρχει αυτή η διάσπαση ανάμεσα στις παλαιστινιακές τάξεις; Όλα ξεκίνησαν όταν οι αξιωματούχοι της PLO, οι οπαδοί της ειρήνης, αρνήθηκαν να τιμήσουν το αποτέλεσμα των δημοκρατικών εκλογών του 2006. Το τρέχον δίλλημα οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανικανότητα της PLO να συμβιβάσει την ειρήνη με την δημοκρατία.
Μέχρι τώρα, είχαμε μια ειρηνευτική διαδικασία που δεν είχε να κάνει τόσο με τον τερματισμό της κατοχής, όσο με την διαχείριση της.
Το είδος των διαπραγματεύσεων που έχουμε, όπως λέει και ο Rashid Khalidi, εξέχων καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, δεν έχει να κάνει με την αυτοδιάθεση ή με το τέλος της κατοχής, αλλά με το να επιτρέψει στο Ισραήλ να επιβάλλει την άποψη του, με τις ευλογίες των ΗΠΑ σε κάθε βήμα της διαδικασίας. Αυτό συμβαίνει από την Διάσκεψη της Μαδρίτης το 1991. Η μόνη πρακτική χρήση των ειρηνευτικών διαδικασιών ήταν να δώσει χρόνο στο Ισραήλ για να χτίσει περισσότερους εποικισμούς, με την έγκριση των ΗΠΑ. Το βέτο της Αμερικής λίγες μέρες νωρίτερα, στις 18 Φεβρουαρίου, θα πρέπει να καθησύχασε όλες τις αγωνιώδεις αμφιβολίες μας.
Όμως οι Αμερικανοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να πραγματοποιούν «ήρεμες» συζητήσεις και με τις δύο πλευρές, όπως είπε και ο Dennis Ross στην συνδιάσκεψη του J Street (σημ: πολιτική οργάνωση αμερικανό-εβραίων υποστηρικτών του Ισραήλ). Ο Abbas νομίζει πως αυτός είναι ο μόνος δρόμος, αλλά κάποιο Ισραηλινοί δεν είναι και τόσο σίγουροι.
Ο Uri Avnery, χρόνια ακτιβιστής για την ειρήνη και ιδρυτής του ειρηνικού κινήματος Gush Shalom, λέει πως οι Παλαιστίνιοι έχουν κι άλλες επιλογές. «Τι θα γινόταν αν εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστινίων ξεκίναγαν να περπατούν προς το Τείχος και το έριχναν; Τι θα συνέβαινε αν 250.000 Παλαιστίνιοι πρόσφυγες στο Λίβανο συγκεντρώνονταν στα βόρεια σύνορα μας; Τι θα γινόταν αν οι διαδηλωτές μαζεύονταν στην πλατεία Al-Manara της Ραμάλα και στην Al-Baladiya στην Ναμπλούς για να προκαλέσουν την κατοχή;»
Ο Ισραηλινός ακτιβιστής δεν λέει πως κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί σήμερα ή αύριο. Όμως κρίνοντας από το πώς εξελίσσονται τα πράγματα, δεν μπορεί να αποκλειστεί ως ενδεχόμενο. Ίσως και γι’ αυτό αρχισύμβουλος του Ομπάμα στα θέματα της Μέσης Ανατολής Dennis Ross, παραδέχτηκε ότι η τρέχουσα κατάσταση είναι «απαράδεκτη».
Ωστόσο, οι διαπραγματευτές της PLO βοηθούν τους Ισραηλινούς να παρατείνουν την κατάσταση, δίνοντας την ψεύτικη εντύπωση πως κάτι θα συμβεί, την στιγμή μάλιστα που όλοι ξέρουν ότι τα πράγματα θα παραμείνουν τα ίδια. Η PLO φαίνεται σαν να περιμένει την μέρα που οι ΗΠΑ ή ΕΕ θα πατήσουν πόδι και θα επιβάλλουν μια δίκαιη ειρήνη. Δεν πρόκειται να συμβεί.
Παράλληλα, η PLO συνεχίζει να καταστέλλει τις δύο μοναδικές δυνάμεις που είναι ικανές να ανατρέψουν τα πράγματα: την εθνική αντίσταση και μια ιντιφάτα (εξέγερση) των πολιτών. Εμποδίζει οποιαδήποτε ευκαιρία για μια κίνηση προς τα μπροστά, ενώ δίνει την αίσθηση πως κάνει κάτι για τον λαό. Το μόνο που κάνει είναι να βοηθάει τους Ισραηλινούς να διαιωνίζουν μια βασικά απαράδεκτη κατάσταση.
Στις 2 Μαρτίου, η εφημερίδα Haaretz ανέφερε ότι ο Πρωθυπουργός Νεντανιάχου δούλευε πάνω σε ένα σχέδιο για την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους με προσωρινά σύνορα, ως μέρος μια ενδιάμεσης ειρηνευτικής συμφωνίας. Το έχουμε ακούσει ξανά στο παρελθόν.
Το σχέδιο του Νεντανιάχου δεν είναι κάτι καινούριο. Είναι μια αναπαραγωγή παλιότερων σχεδίων, που όλα είχαν ως σκοπό να δώσουν στους Παλαιστίνιους μια περιορισμένη έκδοση της Δυτικής Όχθης. Ο πρώην Υπουργός Άμυνας Shaul Mofaz, τώρα πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας της Κνεσσέτ, είχε μια παρόμοια ιδέα που θα επέστρεφε στους Παλαιστίνιους σχεδόν την μισή Δυτική Όχθη.
Μια προηγούμενη εκδοχή της στρατηγικής του Νεντανιάχου είχε δοκιμαστεί από το Εργατικό Κόμμα, όταν ο Εχούντ Μπαράκ ήταν πρωθυπουργός. Ο Μπαράκ, ανίκανος να ολοκληρώσει την υπόσχεση για αποχώρηση σε τρία στάδια από την Δυτική Όχθη, έσυρε τους διαπραγματευτές της PLO σε μια σύνοδο στο Camp David το 2000 και μετά σιγούρεψε πως η σύνοδος δεν θα οδηγούσε πουθενά.
Η Kadima δοκίμασε το ίδιο με πρωθυπουργό τον Αριέλ Σαρόν. Ο Αραφάτ τον εξευτέλισε και αντιμετώπισε τον βίαιο αποκλεισμό του μέχρι και τον θάνατο του. Αν ο Αμπάς περιφρονούσε τον Νεντανιάχου, πιθανά να είχε την ίδια μοίρα. Αλλά ο Αμπάς δεν φαίνεται τόσο αποφασισμένος να πάρει θέση.
Ο Αραφάτ στάθηκε ακλόνητος, ακόμα και όταν δεν είχε άλλες επιλογές. Είπε στον λαό του την αλήθεια. Είπε πως δεν μπορεί να παραδώσει τα δικαιώματα τους, πάγωσε την συμμετοχή της PLO στις συνομιλίες και είπε στους Παλαιστίνιους ότι θα πρέπει να ζήσουν και να πεθάνουν για τα δικαιώματα τους. «Εκατομμύρια μαρτύρων θα πάνε στην Ιερουσαλήμ», ήταν τα περίφημα τελευταία λόγια του.
Δεν μπορείς να έχεις μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας χωρίς να έχεις αξιοπιστία. Αυτό που μέχρι στιγμής έχει προτείνει ο Αμπάς και ο Πρωθυπουργός Φαγιάντ είναι μια κυβέρνηση τεχνοκρατών. Πως μπορούν οι τεχνοκράτες να επιλύσουν ένα ζήτημα που είναι άκρως πολιτικό; Η συμφιλίωση είναι πολιτική επιδίωξη και οι παραχωρήσεις που απαιτούνται εκ φύσεως δεν είναι «τεχνοκρατικές».
«Η PLO δεν μπορεί να συνεργαστεί με την Χαμάς πριν επιτευχθεί η συμφιλίωση», είπε ο Jamal Moheisen, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Φατάχ στην εφημερίδα Gulf News, στις 28 Φεβρουαρίου. Αυτό έχει κάποιο νόημα, αλλά η συμφιλίωση έχει και το τίμημα της. Και μέχρι τώρα δεν νομίζω ότι η PLO είναι σε θέση να το πληρώσει. Όπως το βλέπω εγώ, η PLO ενδιαφέρεται περισσότερα για τις ειρηνευτικές συνομιλίες παρά για την εθνική ενότητα.
Δεν μπορείς να διαπραγματεύεσαι χωρίς αντίσταση, όπως δεν μπορείς να έχεις δημοκρατία χωρίς να πολεμήσεις γι’ αυτήν. Πάντα το ξέραμε αυτό και έχουμε την Ιντιφάντα για να το αποδείξουμε. Δεν μπορούμε να ενωθούμε, αν δεν υπάρξει από όλους η επιθυμία να παλέψουμε ενάντια στην κατοχή. Και δεν μπορούμε να είμαστε δημοκρατικοί, αν δεν μάθουμε να μοιραζόμαστε. Μέχρι στιγμής, η PLO ούτε μοιράζεται ούτε παλεύει. Γι’ αυτό και η επιδίωξη της ειρήνης είναι καταδικασμένη.
Αναρτήσεις
