Οι γυναίκες της επανάστασης

Πηγή: english.aljazeera.net 19 Φεβρουαρίου 2011

Όταν η 26χρονη Asmaa Mahfouz έγραψε στο facebook ότι πηγαίνει στην πλατεία Ταχρίρ και καλούσε όλους όσους ήθελαν να σώσουν την χώρα τους να ενωθούν μαζί της, το ιδρυτικό μέλος του Κινήματος Νέων της 6ης Απριλίου, ήλπιζε να αδράξει την στιγμή που οι Τυνήσιοι έδειξαν ότι η λαϊκή εξέγερση μπορεί να νικήσει έναν δικτάτορα.

Αργότερα η Mahfouz εξηγούσε στην αιγυπτιακή τηλεόραση ότι αυτή και τρεις άλλοι από το κίνημα, πήγαν στην πλατεία και άρχισαν να φωνάζουν «Αιγύπτιοι, τέσσερις άνθρωποι αυτοπυρπολήθηκαν από την εξαθλίωση και την φτώχεια. Αιγύπτιοι, τέσσερις άνθρωποι αυτοπυρπολήθηκαν γιατί φοβόντουσαν τις μυστικές υπηρεσίες, όχι την φωτιά. Τέσσερις άνθρωποι αυτοπυρπολήθηκαν για να σας πουν να ξυπνήσετε. Βάζουμε φωτιά στους εαυτούς μας για να δράσετε. Τέσσερεις άνθρωποι αυτοπυρπολήθηκαν για να πουν στο καθεστώς: Ξυπνήστε. Δεν αντέχουμε άλλο»

Σε ένα βίντεο που ανέβασε αργότερα, δήλωσε: «Όσο λέμε ότι δεν υπάρχει ελπίδα, τότε δεν θα υπάρξει ελπίδα. Αν όμως πάρουμε θέση, θα έρθει κι η ελπίδα».

Οι Αιγύπτιες γυναίκες, όπως και οι άντρες, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της «ελπίδας». Εδώ περιγράφουν το πνεύμα της Ταχρίρ – την συντροφικότητα και την ισότητα που βίωσαν- και την ελπίδα ότι το μοντέλο της δημοκρατίας που εδραιώθηκε, θα εξελιχθεί όσο οι Αιγύπτιοι θα διαμορφώνουν ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό τοπία.

Mona Seif, 24, ερευνήτρια

Κόρη ενός πολιτικού ακτιβιστή που φυλακίστηκε πριν γεννηθεί η ίδια και αδερφή ενός blogger που φυλακίστηκε από το καθεστώς του Μουμπάρακ, η Mona Seif λέει πως τίποτα δεν θα μπορούσε να την είχε προετοιμάσει για την κλιμάκωση και την ένταση των διαδηλώσεων.

«Δεν πίστευα πως θα γινόταν επανάσταση. Σκεφτόμουν πως αν μπορούσαμε να κινητοποιήσουμε μερικές χιλιάδες κόσμο, θα ήταν φοβερό… Ήμουν θυμωμένη με την διαφθορά στην χώρα, για τον θάνατο του Khaled Said και τα βασανιστήρια των υπόπτων, που όμως ποτέ δεν αποδείχτηκε ότι βρισκόντουσαν πίσω από τον βομβαρδισμό της Κοπτικής Εκκλησίας στην Αλεξάνδρεια.

Συνειδητοποίησα πως πρόκειται για κάτι μεγαλύτερο όταν 20.000 άτομα συγκεντρώνονταν προς την πλατεία Ταχρίρ στις 25 Ιανουαρίου. Τότε είδαμε μια αλλαγή. Δεν επρόκειτο πια για τον κατώτατο μισθό ή για τους νόμους έκτακτης ανάγκης. Ήταν κάτι παραπάνω από αυτό. Έγινε μια διαμαρτυρία κατά του καθεστώτος, που απαιτούσε την παραίτηση του Μουμπάρακ και την διάλυση της βουλής.

Την νύχτα έγινε «η μάχη με τις καμήλες», όπου αλήτες, υποστηρικτές του Μουμπάρακ μας επιτέθηκαν για να μας φοβίσουν. Σκέφτηκα πως θα μας πυροβολούσαν για να τελειώνουν με αυτό. Το σημείο καμπής για μένα ήταν όταν είδα ανθρώπους έτοιμους να πεθάνουν για τα πιστεύω τους.

Εντυπωσιάστηκα από την αποφασιστικότητα του κόσμου να το αντιμετωπίσει ειρηνικά, ακόμα και όταν δεχόμασταν θανατηφόρες επιθέσεις. Όταν πιάσαμε αυτούς τους αλήτες, άντρες τους προστάτευαν από τα χτυπήματα λέγοντας «Ήρεμα, ήρεμα, δεν πρόκειται να χτυπήσουμε κανέναν». Τότε άρχισα να σκέφτομαι «Ότι κι αν συμβεί, δεν πρόκειται να τα παρατήσουμε μέχρι να φύγει ο Μουμπάρακ». Το πνεύμα του κόσμου στην Ταχρίρ μας έδωσε ώθηση.

Η φίλη μου κι εγώ ήμασταν υπεύθυνες για τα βίντεο και τις φωτογραφίες από την Ταχρίρ που ανέβαιναν στο διαδίκτυο, και μιας και η σύνδεση internet ήταν πολύ άσχημη στην πλατεία, χρησιμοποιούσαμε το διαμέρισμα ενός φίλου εκεί κοντά για να ανεβάζουμε φωτογραφίες ώστε να δει όλος ο κόσμος τι συνέβαινε στην πλατεία.

Δεν είχα ξανανιώσει τόση ηρεμία και ασφάλεια όσο εκείνες τις ημέρες στην Ταχρίρ. Υπήρχε μια αίσθηση συνύπαρξης που υπερνικούσε όλα τα προβλήματα που συνήθως υπήρχαν, θρησκευτικά ή φυλετικά.

Πριν τις 25 Ιανουαρίου, όταν γινόντουσαν διαδηλώσεις, μου έλεγαν πάντα οι άντρες να πάω πίσω για να μην τραυματιστώ ή νευρίαζαν μαζί μου. Μέτα τις 25/1 άρχισαν να μου φέρονται ισότιμα. Υπήρχε αυτός ο κρυφός θαυμασμός για όλους μας στην πλατεία.

Περάσαμε από πολλά σκαμπανεβάσματα όλοι μας. Ένοιωθα ότι ήμασταν μια άλλη κοινωνία – υπήρχε μια Αίγυπτος μέσα στην Ταχρίρ και μια άλλη έξω από αυτή.

Όταν άνοιξε η Ταχρίρ, είδαμε πολύ κόσμο που πριν δεν βρισκόταν εκεί και υπήρξαν αναφορές ότι παρενοχλήθηκαν οι γυναίκες.

Ξέρω ότι η Αίγυπτος έχει αλλάξει και ότι θα μεταφέρουμε το πνεύμα της πλατείας σε όλη την χώρα. Πριν την Ταχρίρ, αν με παρενοχλούσαν δεν θα ζήταγα βοήθεια από τους άλλους, γιατί υπάρχουν πολλοί που θα σε κατηγορούσαν. Νομίζω όμως πως το πνεύμα της επανάστασης μας δίνει δύναμη να διαδώσουμε πιο πλατιά το αίσθημα που αποκτήσαμε. Από δω και στο εξής, αν μου συμβεί κάτι, θα φωνάξω, θα ζητήσω βοήθεια και ξέρω πως θα βρω ανθρώπους να με βοηθήσουν.

Ήμουν μπροστά στο κτίριο της τηλεόρασης όταν μαθεύτηκε το νέο για την παραίτηση του Μουμπάρακ. Βρέθηκα να φωνάζω και να χαίρομαι μαζί με όλους. Ήταν μια συναισθηματική στιγμή και την γιόρταζα με ξένους. Άνθρωποι με αγκάλιαζαν, μου έσφιγγαν το χέρι, ανταλλάσαμε ευχές. Εκείνη την στιγμή ήμασταν όλοι ένα.

Δεν νοιώθω πια αποξενωμένη από την κοινωνία. Περπατάω στους δρόμους του Καΐρου και χαμογελώ στους ξένους. Έχω την αίσθηση ότι ανήκω κάπου, τουλάχιστον για τώρα. Πριν την 25η Ιανουαρίου σκεφτόμουν να φύγω από την χώρα. Αυτό άλλαξε τώρα, θέλω να μείνω εδώ. Είναι η συνέχεια του ρόλου μας στην επανάσταση. Πρέπει να μείνουμε εδώ και να συμβάλουμε στην αλλαγή της κοινωνίας μας».

Gigi Ibrahim, 24, πολιτική ακτιβίστρια

Η πολιτική ακτιβίστρια Gigi Ibrahim έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διάδοση της διαμαρτυρίας.

«Ξεκίνησα τον πολιτικό ακτιβισμό μου με το να μιλάω σε ανθρώπους που ανακατεύονταν με το εργατικό κίνημα. Στη συνέχεια έγινα πιο ενεργή μέχρι που εθίστηκα σε αυτό. Πήγαινα σε συναντήσεις και συμμετείχα σε διαδηλώσεις. Γρήγορα έμαθα πως οι περισσότερες απεργίες του εργατικού κινήματος ξεκίνησαν από γυναίκες.

Από την εμπειρία μου μπορώ να πω ότι οι γυναίκες έπαιξαν κρίσιμο ρόλο σε όλες τις διαδηλώσεις και τις απεργίες. Όποτε συνέβαιναν βίαια επεισόδια, οι γυναίκες έβγαιναν μπροστά και αντιμετώπιζαν την αστυνομία. Τις χτυπούσαν όσο και τους άντρες.

Το είδα να συμβαίνει στις διαδηλώσεις για τον Khaled Said, τον Ιούνιο του 2010. Με απέτρεψαν από το να πάω για την δική μου ασφάλεια, επειδή είμαι κορίτσι. Ανησυχούσαν για τους κινδύνους. Έπρεπε να λέω ψέματα για να πηγαίνω στις διαμαρτυρίες.

Όταν η αστυνομία εκκαθάρισε με την βία την πλατεία στις 25 Ιανουαρίου, την ώρα που έτρεχα για να αποφύγω τα δακρυγόνα, χτυπήθηκα στην πλάτη από μια πλαστική σφαίρα. Γύρισα στην πλατεία την επόμενη μέρα, όπως και πολλοί άλλοι και έμεινα εκεί για τις επόμενες 18 μέρες.

Όσο τα γεγονότα κλιμακώνονταν, ο πατέρας μου ανησυχούσε. Στις 28 Ιανουαρίου, η αδερφή μου ήθελε να με κλειδώσει στο σπίτι. Προσπάθησαν να με εμποδίσουν από το να βγω, αλλά ήμουν τόσο αποφασισμένη και έφυγα. Μετακόμισα στο σπίτι της θείας μου που είναι πιο κοντά στην πλατεία και μπορούσα να πηγαίνω που και που για να πλυθώ και να ξεκουραστώ.

Στην αρχή η οικογένεια μου ανησυχούσε, στην πορεία όμως άρχισε να με καταλαβαίνει και να με υποστηρίζει. Η οικογένεια μου δεν είναι καθόλου πολιτικά ενεργή.

Οι καθημερινές συνθήκες δεν ήταν καθόλου εύκολες. Οι περισσότεροι χρησιμοποιούσαμε την τουαλέτα στο κοντινό τζαμί. Άλλοι πήγαιναν στα κοντινά σπίτια, όπου οι άνθρωποι ευγενικά άνοιγαν τις πόρτες τους για μας.

Βρισκόμουν στην πλατεία Ταχρίρ στις 2 Φεβρουαρίου, όταν οι αλήτες που υποστήριζαν τον Μουμπάρακ, μας επιτίθονταν με μολότοφ και πέτρες. Ήταν η πιο τρομακτική νύχτα. Ήμουν παγιδευμένη στην μέση της πλατείας. Τα περίχωρα ήταν κανονική ζώνη πολέμου. Όσο οι καταστάσεις εντείνονταν τόσο δυνάμωνε η αποφασιστικότητα μας. Πολλοί άνθρωποι τραυματίστηκαν και αρκετοί πέθαναν. Αυτό μας έκανε να προχωρήσουμε και να μην τα παρατήσουμε.

Σκεφτόμουν πως αν οι ένοπλοι αλήτες του Μουμπάρακ μπουν στην πλατεία, θα ήταν το τέλος μας. Ήμασταν άοπλοι, δεν είχαμε τίποτα. Εκείνη τη νύχτα αισθάνθηκα φόβο που μετατράπηκε όμως σε αποφασιστικότητα.

Οι γυναίκες έπαιξαν σημαντικό ρόλο εκείνη τη νύχτα. Ήμασταν υπεράριθμες και γι’ αυτό φυλάγαμε τις εξόδους της πλατείας. Η απόσταση από την μία έξοδο στην άλλη ήταν 10’. Οι γυναίκες πήγαιναν και ειδοποιούσαν τους άλλους για το που βρισκόταν ο κίνδυνος και εξασφάλιζαν ότι αυτοί που μάχονταν, άλλαζαν θέσεις με τους άλλους για να ξεκουραστούν λίγο, πριν μπουν ξανά στη μάχη.

Οι γυναίκες φρόντιζαν τους τραυματίες σε αυτοσχέδιες κλινικές πάνω στην πλατεία. Κάποιες βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή και πέταγαν πέτρες μαζί με τους άντρες. Ήμουν κι εγώ στην πρώτη γραμμή και κινηματογραφούσα την μάχη. Δεν είχα δει ή ζήσει ξανά τέτοια εμπειρία.
Κατά την διάρκεια των 18 ημερών ούτε εγώ ούτε καμία από τις φίλες μου, παρενοχληθήκαμε. Κοιμόμουν στην Ταχρίρ με πέντε άγνωστους άντρες γύρω μου και ένοιωθα ασφαλής.

Το κλίμα άλλαξε την μέρα που παραιτήθηκε ο Μουμπάρακ. Οι άνθρωποι που έρχονταν δεν τους ενδιέφερε η επανάσταση. Ήρθαν για να βγάλουν φωτογραφίες. Ήρθαν για την καρναβαλική ατμόσφαιρα και τότε ήταν που τα πράγματα άρχιζαν να αλλάζουν.

Όταν ανακοινώθηκε το νέο, ξετρελαθήκαμε. Φώναζα κι έκλαιγα, αγκάλιαζα όλους γύρω μου. Από την χαρά και τα δάκρυα πέρναγα στο απόλυτο σοκ.

Η επανάσταση δεν τελείωσε. Δεν έχουν ικανοποιηθεί όλα τα αιτήματα μας. Πρέπει να συνεχίσουμε. Εδώ ξεκινάει η πραγματικά δύσκολη δουλειά, που θα έχει όμως άλλη μορφή από τις καθιστικές διαμαρτυρίες στην πλατεία. Οργανώνονται απεργίες από εργαζόμενους που διεκδικούν καλύτερους μισθούς και συνθήκες εργασίες και αυτές είναι οι μάχες που πρέπει να κερδηθούν τώρα.

Salma El Tarzi, 33, κινηματογραφίστρια

Χωρίς να έχει προηγούμενη πολιτική δραστηριότητα, η Salma El Tarzi ήταν σκεπτική με την πιθανότητα να καταφέρουν οι διαδηλωτές να έχουν ένα κοινό αίτημα, μέχρι που είδε από το μπαλκόνι της τα πλήθη να συγκεντρώνονται. Αποφάσισε να ενωθεί με τους διαδηλωτές και δεν γύρισε πίσω από τότε.

«Διαδήλωνα μόνη μου στις 26 και 27 Ιανουαρίου, αλλά στις 28 έπεσα πάνω στον μικρότερο αδελφό μου και συνεχίσαμε μαζί από κείνη την μέρα.

Αυτό που μας έκανε να συνεχίσουμε ήταν η πεποίθηση πως δεν είχαμε άλλη επιλογή-ή θα μέναμε και θα αγωνιζόμασταν για την ελευθερία ή θα πηγαίναμε φυλακή.

Ο πατέρας μου ήταν πολύ υποστηρικτικός. Έφτασε σε σημείο να μας λέει «Μην τρέχετε μακριά από τους πυροβολισμούς. Να τρέχετε επάνω τους».

Όσο ήμασταν στην Ταχρίρ, όλοι δεχόμασταν απειλητικά τηλεφωνήματα που μας έλεγαν ότι αν δεν εκκενώσουμε την πλατεία, θα μας κυνηγήσουν και θα μας σκοτώσουν. Δεν μας ένοιαζε όμως τίποτα. Ήμασταν σε ένα σημείο που δεν υπήρχε επιστροφή.

Η πλατεία Ταχρίρ έγινε ένα μικρό μοντέλο για το πώς θα θέλαμε την δημοκρατία μας. Η ζωή εκεί δεν ήταν εύκολη. Χρησιμοποιούσαμε ένα κοντινό τζαμί και εγώ πήγαινα στο σπίτι μιας φίλης να πλυθώ. Πρέπει να παραδεχτώ ότι οι συνθήκες δεν ήταν οι ιδανικές. Έκανε κρύο, κοιμόμασταν κάτω. Κάποιοι είχαν σκηνές ή έφτιαχναν αυτοσχέδιες.

Ήμουν μία από τις πολλές γυναίκες που βρίσκονταν εκεί, νέες και ηλικιωμένες. Ήμασταν το ίδιο δραστήριες με τους άντρες. Κάποιες έκαναν τις νοσοκόμες και περιποιόντουσαν τους τραυματίες από τις μάχες. Άλλες βοηθούσαν στην διανομή νερού. Υπήρχαν όμως και πολλές που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή, πετώντας πέτρες στην αστυνομία και στους αλήτες του Μουμπάρακ.

Τα καθήκοντα στην πλατεία ήταν μοιρασμένα. Ήμασταν καλά οργανωμένοι. Κάτι άλλαξε στην δυναμική των γυναικών και αντρών στην Ταχρίρ. Όταν οι άντρες είδαν τις γυναίκες να αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή, άλλαξε η οπτική τους και ήμασταν όλοι ενωμένοι. Ήμασταν όλοι Αιγύπτιοι.

Η γενική εικόνα της γυναίκας άλλαξε για πολλούς. Ούτε μια περίπτωση σεξουαλικής παρενόχλησης δεν αναφέρθηκε, μέχρι την τελευταία μέρα που παραιτήθηκε ο Μουμπάρακ. Αυτή ήταν η μεγάλη αλλαγή για την Αίγυπτο.

Ο φόβος έσπασε μέσα μας. Όταν πήραμε μέρος στις διαδηλώσεις ήταν μια διαμαρτυρία για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, όμως το καθεστώς την κλιμάκωσε και έγινε επανάσταση. Οι βιαιοπραγίες τους οδήγησαν στην επανάσταση. Αυτό που ξεκίνησε σαν μέρα οργής, μετατράπηκε σε επανάσταση που ανέτρεψε το καθεστώς μετά από 30 χρόνια στην εξουσία. Το καθεστώς μας έδωσε δύναμη με την βία του, μας έκανε να κρατιόμαστε από το όνειρο της ελευθερίας ακόμα πιο πολύ. Όλοι μας περπατούσαμε με πληγές, αλλά συνεχίζαμε. Φροντίζαμε ακόμα και τα τραυματισμένα άλογα που είχαν χρησιμοποιήσει για να μας επιτεθούν.

Πριν την 25η Ιανουαρίου δεν πίστευα ότι η φωνή μου μπορούσε να ακουστεί, δεν ένοιωθα πως είχα τον έλεγχο της ζωής μου. Η μεταφορά που χρησιμοποιούσε ο Μουμπάρακ ότι ήταν ο πατέρας μας κι εμείς τα παιδιά του, μας έκανε να αισθανόμαστε πως δεν είχαμε κίνητρα.

Η επανάσταση μας ξύπνησε – η συλλογική συνείδηση αφυπνίστηκε».