Άρθρο της Ντίνας Βαγενά από την Ελευθεροτυπία (19/1/2010) και συνέντευξη του Δρ Αχμεντ Γιούσεφ, υψηλόβαθμου αξιωματούχου της Χαμάς
Στη Γάζα, η ανώτατη ηγεσία της εκλεγείσας το 2006 και ήδη de facto κυβέρνησης της Χαμάς αποφεύγει να μιλάει σε δημοσιογράφους από τη Δύση αυτό τον καιρό. Πολύ δε περισσότερο τα πρόσωπα που εναλλάσσονται συχνότατα στη διάρκεια εσωτερικών αναμετρήσεων ισχύος μεταξύ των διαφορετικών τάσεων μέσα στο ίδιο της το κόμμα.
Γιατί; Για τους ίδιους λόγους που, ένα χρόνο μετά τη σφαγή της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης «Χυτό Μολύβι» στη Λωρίδα της Γάζας, κεντράρει περισσότερο από κάθε άλλη φορά το παιχνίδι της βρώμικης πολιτικής των ισορροπιών και σκοπιμοτήτων στο Μεσανατολικό - τοπικών, διασυνοριακών, περιφερειακών και διεθνών. Η Χαμάς, που πάντα ελέγχει τη Γάζα, αφήνει «μέσα από τις γραμμές» να φαίνεται ότι αντιλαμβάνεται πώς έχει η κατάσταση. Τουλάχιστον όσοι αξιωματούχοι και στελέχη της διατηρούν επαφές με τον έξω κόσμο. Μη γνωρίζοντας αν θα διατηρήσει αυτό τον έλεγχο μετά τις επόμενες εκλογές, εκ των πραγμάτων ωθείται να διακηρύσσει πια κι εκείνη τη δέσμευσή της για επίτευξη εθνικής συμφιλίωσης με τη Φατάχ του Μαχμούντ Αμπάς, ικανή και αναγκαία συνθήκη που η ίδια προσδιόρισε για τη διεξαγωγή εκλογών. Με τον κυριότερο σύμμαχό της, το Ιράν, να αντιμετωπίζει (και εσωτερικά πλέον) προβλήματα, καλωσορίζει την Τουρκία ως νέο πρόθυμο αδελφό στο όνομα του Ισλάμ. Μπορεί να καταγγέλλει την Αίγυπτο επειδή χτίζει το δικό της τείχος για να σταματήσει το λαθρεμπόριο των τούνελ των πολιορκημένων στη μεθόριο με τη Ράφα, όμως τη χρειάζεται ως -διαπραγματευτική και όχι μόνο- διέξοδο. Μέσω Καΐρου άλλωστε συνεχίζονται και οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία ανταλλαγής του αιχμάλωτου στη Γάζα Ισραηλινού στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ έναντι εκατοντάδων Παλαιστινίων κρατουμένων στις φυλακές του Ισραήλ. Ο Μαχμούντ Ζαχάρ, ο επιφορτισμένος με αυτές και με τα καθήκοντα υπουργού Εξωτερικών της Χαμάς, κρατά επίμονα το στόμα του κλειστό. Ο ασκών χρέη πρωθυπουργού της Χαμάς στη Γάζα, ο Ισμαήλ Χανίγε, κάνει δημοσίως αισθητή την παρουσία του κυρίως μέσω δηλώσεών του προς την Al Aqsa TV, τον τηλεοπτικό σταθμό της οργάνωσης, και μέσω αυτής προς τα διεθνή ΜΜΕ. Την περασμένη Τρίτη, κόντρα σε κάθε άλλη επίσημη ή ανεπίσημη πρόβλεψη, έσπευσε να αποκαλέσει «ψυχολογικό πόλεμο του Ισραήλ» κάθε δημοσιοποιούμενη εκδοχή για επανάληψη ευρείας κλίμακας επιχειρήσεων του ισραηλινού στρατού στη Γάζα στο άμεσο μέλλον. Την επομένη, ο Σαλάμε αλ Γκασίν, αρχηγός των ταξιαρχιών Αν Νάσερ Σαλάχ αντ Ντιν, της στρατιωτικής πτέρυγας των Επιτροπών Λαϊκής Αντίστασης (συνεργαζομένες με τη Χαμάς) σκοτώθηκε ακαριαία από έκρηξη βόμβας στο αυτοκίνητό του κοντά στην Τζαμπάλια, στα βόρεια της Λωρίδας της Γάζας.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε πριν απειλήσει τη Χαμάς, καθιστώντας την υπεύθυνη επειδή δεν κατάφερε να «συμμαζέψει» τις Επιτροπές, αλλά και τις στρατιωτικές πτέρυγες του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και του Ισλαμικού Τζιχάντ, που από την Πρωτοχρονιά κι έπειτα ξανάρχισαν να εκτοξεύουν ρουκέτες κατά του Ισραήλ, ύστερα από μήνες. Και, μικρής έκτασης έστω, οι ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές ξανάρχισαν. Αυτές προκάλεσαν θύματα. Ο δρ Αχμεντ Γιούσεφ, ο πλέον υψηλόβαθμος κυβερνητικός αξιωματούχος της Χαμάς, πρόθυμος να απευθυνθεί σε μέσο της Δύσης, επιχείρησε στη συνέντευξή του που δημοσιεύεται εδώ να προβάλει, όσο μπορούσε, ένα προσωπείο άκρως μετριοπαθούς ισλαμικού διοικητικού συστήματος για την οργάνωσή του. Ο 60χρονος επιφορτισμένος με καθήκοντα υφυπουργού Εξωτερικών διανοούμενος ισλαμιστής ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση: αμερικανοσπουδαγμένος, με απανωτά πτυχία από πανεπιστήμια του Κολοράντο, του Μισούρι και της Λουιζιάνα, συχνότατα αναλαμβάνει να ζωγραφίσει τον χάρτη των τάσεων πολιτικής της Χαμάς. Τουλάχιστον εκείνων των τάσεων που είναι για τα αυτιά των ξένων.
«Πολιτική αυτοκτονία είναι ο διχασμός»
Αποστολή: ΝΤΙΝΑ ΒΑΓΕΝΑ
Ο δρ Αχμεντ Γιούσεφ, ο εκτελών χρέη υφυπουργού Εξωτερικών της κυβέρνησης της Χαμάς, εμφανίστηκε να πιστεύει ακράδαντα ότι άμεσα επίκειται η υπογραφή συμφωνίας εθνικής συμφιλίωσης, επειδή «τώρα υπάρχουν αληθινές προθέσεις», λέει καθισμένος πίσω από το γραφείο του, παίζοντας στα χέρια ένα κομπολόι με χάντρες από πράσινο νεφρίτη.
«Δεν μπορούν άλλο οι Παλαιστίνιοι να δεχτούν τον διχασμό. Ανεπίσημες συναντήσεις με την πλευρά των Αιγυπτίων μεσολαβητών συνεχίζονται. Σύντομα θα επαναλάβουμε και τις επίσημες διαπραγματευτικές επαφές». Μόλις και η Χαμάς υπογράψει το έγγραφο συμφωνίας των Αιγυπτίων, ο δρόμος για εκλογές τον Ιούνιο ανοίγει, σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα, υποστηρίζει ο δρ Γιούσεφ.
Μετά τον εμφύλιο πόλεμο που είχατε εδώ στη Γάζα, πιστεύετε ότι οι οπαδοί της Χαμάς θα είναι έτοιμοι να ξαναδούν σημαίες της Φατάχ να ανεμίζουν στους δρόμους;
«Μετά την ανάληψη του ελέγχου από μας, οι σημαίες της Φατάχ βρίσκονταν παντού. Τους επιτρέψαμε πολλές φορές να κάνουν τις δημόσιες εκδηλώσεις τους, όπως μνημόσυνο για τον θάνατο του Αμπού Αμάρ (Γιάσερ Αραφάτ). Το πρόβλημα ήταν πως κάθε φορά που είχαν συγκέντρωση υπήρχαν πολλά παρατράγουδα. Πρόκειται για ανθρώπους που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση και να αποδυναμώσουν την έννομη τάξη. Ετσι τους είπαμε: Αν θέλετε να κάνετε κάποια εκδήλωση, να υποβάλετε αίτηση στο υπουργείο Εσωτερικών και θα υπάρχουν άνθρωποί σας υπεύθυνοι για ό,τι δεν πάει καλά. Οπως σε κάθε δυτική πρωτεύουσα! Οταν ήμουν στην Ουάσιγκτον, όταν θέλαμε να κάνουμε κάτι, υποβάλλαμε αίτηση στο αρχηγείο της αστυνομίας και, αν κάτι συνέβαινε, υπήρχαν προκαθορισμένοι υπόλογοι προς τις Αρχές. Η Φατάχ ποτέ δεν μας υπέβαλε τέτοια αίτηση. Στη Δυτική Οχθη καμιά πράσινη σημαία δεν αφήνουν να υψωθεί. Τους φερόμαστε με τον ίδιο τρόπο που φέρονται σε μας. Πρέπει να ασκούμε πίεση στα μέλη τους εδώ πως, εφόσον φέρονται στους δικούς μας έτσι εκεί, το ίδιο θα κάνουμε κι εμείς εδώ».
Η ενίσχυση της θέσης των Αιγυπτίων ως περιφερειακών διαπραγματευτών οφείλεται σε παλαιστινιακή πρόσκληση ή σε δική τους επιμονή;
«Είναι ιστορικοί γείτονές μας. Είμαστε συνδεδεμένοι μαζί τους, θυμίζω ότι η Γάζα μετά το 1948 και μέχρι το 1967 βρισκόταν υπό αιγυπτιακό διοικητικό έλεγχο. Ο πληθυσμός της Γάζας έχει ευρύτατες πολιτισμικές αναφορές προς την Αίγυπτο, πολλοί μάλιστα μιλούν με αιγυπτιακή προφορά. Μεγαλώσαμε ως Αιγύπτιοι, φαγητό, σχολικά βιβλία, συνεχίζουμε ανώτατες σπουδές στην Αίγυπτο -το πρώτο πτυχίο μου (μηχανικός) ήταν από το Πανεπιστήμιο Αλ Αζχαρ στο Κάιρο. Αλληλοκαταλαβαινόμαστε. Στρατηγικά μιλώντας, η Αίγυπτος είναι η μόνη χώρα που μπορεί να χειριστεί την κατάσταση εδώ και, μέχρι ένα βαθμό, και στη Δυτική Οχθη. Δεν παύει να αποτελεί δύναμη κυριαρχίας στον αραβικό κόσμο και, σε περίπτωση επίτευξης δικής μας εθνικής συμφιλίωσης, θα μπορέσουν να πείσουν τη Σαουδική Αραβία, τις ΗΠΑ, την Ευρώπη να την αποδεχτούν. Οι Αμερικανοί μπορούν να αποδεχτούν την Αίγυπτο και όχι το Ιράν να έχει τον κύριο ρόλο στην πολιτική σκηνή της Παλαιστίνης».
Ο ρόλος της Αιγύπτου
Ακόμα και αν δεν είσαστε διόλου ικανοποιημένοι με την αιγυπτιακή πολιτική στο θέμα του μεθοριακού περάσματος της Ράφα;
«Ακόμα και αν έχουμε κάποιες διαφορές, η Αίγυπτος έχει περισσότερα προσόντα για να οδηγήσει την υπόθεση εθνικής συμφιλίωσης. Εχουν τους λόγους τους. Εμείς είμαστε ισλαμιστές και οι ισλαμιστές στην Αίγυπτο παραμένουν μεγάλη ομάδα αντιπολίτευσης στο σύστημα».
Κι εσείς άλλωστε «παιδιά» των Αδελφών Μουσουλμάνων της Αιγύπτου είστε...
«Ακριβώς. Προήλθαμε από τους Αχουέν (Αδελφοί), αλλά έχουμε δική μας ατζέντα, όραμα και στρατηγική, διαφορετική από τη δική τους στην Αίγυπτο ως αντιπολίτευση και κοινωνικό κίνημα. Δεν ακολουθούμε στρατηγικές άλλων. Επικεντρωνόμαστε πώς θα απελευθερώσουμε όλη την Παλαιστίνη από την ισραηλινή κατοχή».
Είστε ευχαριστημένοι από όσα έχει αποφέρει η συμμαχία σας με το Ιράν;
«Προσπαθούμε να διατηρούμε πολιτική ίσων αποστάσεων με όλους. Ομως το Ιράν ήρθε να μας υποστηρίξει. Να μας δώσει χρήματα, ό,τι θέλουμε. Ως κίνημα, η Χαμάς αποτελεί μέρος του ευρύτερου ισλαμικού κινήματος στον κόσμο και δεν είναι δύσκολο να καταφέρουν να μας παράσχουν ανθρωπιστική και οικονομική βοήθεια μέσω του διεθνούς ισλαμικού κινήματος. Χρήματα δεν μας λείπουν, έρχονται από όλα τα ισλαμικά κινήματα, που πλέον είναι ισχυρά στις αραβικές και ισλαμικές χώρες. Κανείς δεν πρόκειται να εγκαταλείψει τους Παλαιστίνιους και να τους αφήσει να πεθάνουν από την πείνα».
Πώς σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε τα προβλήματά σας με τους σαλαφιστές της Τζουντ Αλλάχ και λοιπούς ακραίους που συνδέονται με την Αλ Κάιντα; Οπως τον Σεπτέμβριο που η Ιζεντίν αλ Κασάμ συγκρούστηκε μαζί τους και υπήρξαν νεκροί;
«Αυτό έγινε επειδή κάποιοι πέρασαν τα όρια. Πάνω από μήνα διαπραγματευτήκαμε μαζί τους, να παραδώσουν τα όπλα τους και να συμπεριφέρονται όπως όλοι οι άλλοι. Να μην παίρνουν τον νόμο στα χέρια τους και να μην παραβιάζουν την έννομη τάξη που εμείς εγκαθιδρύσαμε εδώ. Κανείς δεν μπορεί με μερικά όπλα να βγει και να κηρύσσει κράτος, ισλαμικό εμιράτο ή οτιδήποτε άλλο. Βλακεία. Εάν παραβιάσουν ξανά τον νόμο, θα τους αντιμετωπίσουμε καταλλήλως».
Ποια είναι η κυριότερη δύναμη αντιπολίτευσης σε σας;
«Το Λαϊκό Μέτωπο (για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης) δεν έχει πολλά μέλη. Η Φατάχ παραμένει η κύρια αντιπολίτευση. Χαμάς και Φατάχ μαζί υπολογίζουμε ότι αποτελούν το 96% της πολιτικής εκπροσώπησης εδώ».
Τι εμποδίζει το κλείσιμο της συμφωνίας ανταλλαγής των Παλαιστινίων κρατουμένων με τον αιχμάλωτο από εσάς στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ;
«Κάθε φορά προκύπτει κι άλλη εκκρεμότητα που σταματάει τις διαπραγματεύσεις και οι δύο πλευρές πρέπει να συζητήσουν με την ηγεσία. Πρόκειται για κάποια συγκεκριμένα ονόματα στη λίστα (απελευθέρωσης Παλαιστινίων κρατουμένων) που εμείς στη Χαμάς δεν θέλουμε να απελαθούν έξω από την Παλαιστίνη. Ομως πιστεύω ότι έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο. Οι εκκρεμότητες θα διευθετηθούν εφόσον οι Ισραηλινοί επιδείξουν καλές προθέσεις».
Και τα επικεφαλής στη λίστα ονόματα, όπως ο Μαρουάν Μπαργκούτι (Φατάχ) ή ο Αχμέντ Σααντάτ (επικεφαλής του Λαϊκού Μετώπου);
«Οι ίδιοι να αποφασίσουν. Εφόσον εξακολουθούν οι Ισραηλινοί να ζητούν την απομάκρυνσή τους από τη Δυτική Οχθη, θα ήταν αποδεχτό από εμάς να απελαθούν στη Γάζα. Δεν θα τους το επιβάλουμε».
Πιστεύετε πως εάν επικρατούσε στις εκλογές ο Μαρουάν Μπαργκούτι θα μπορούσε να αναδειχτεί σε ηγετική προσωπικότητα εγγυητική της εθνικής συμφιλίωσης;
«Ο,τι αποφασίσει η πλειοψηφία των Παλαιστίνιων μέσω των εκλογών, εμείς πρέπει να το δεχτούμε. Δεν είμαστε υπέρ ή εναντίον συγκεκριμένων ανθρώπων».
Σε περίπτωση τελικής επικράτησης του εθνικού διχασμού, θα φανταζόσαστε την ύπαρξη δύο κρατικών οντοτήτων, της Φατάχ στη Δυτική Οχθη και της Χαμάς στη Γάζα;
«Ουδείς θα το δεχόταν. Είναι ντροπή η διαιώνιση μιας τέτοιας κατάστασης. Συνεχώς απευθύνουμε εκκλήσεις για ενότητα. Αν συνέβαινε, θα ήταν σαν να δίναμε όλοι μαζί στο Ισραήλ το δικαίωμα να κατασχέσει όλη τη γη μας στη Δυτική Οχθη. Θα ήταν εθνική και πολιτική αυτοκτονία για τους Παλαιστίνιους».
Αν υπάρξει η λύση των δύο κρατών, η Χαμάς προτίθεται να αναγνωρίσει το Ισραήλ;
«Κάθε ξένος δημοσιογράφος το ρωτάει. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, εάν ένας λαός που τελεί υπό κατοχή, όπως εμείς από τους Ισραηλινούς, αναγνωρίσει τις δυνάμεις κατοχής του, τότε κι εμείς θα το κάνουμε. Αλλιώς, αν δεν προβλέπεται από το διεθνές δίκαιο, από τη Χάρτα του ΟΗΕ, δεν πρόκειται συμβεί».
Διατηρείτε ειδικές επαφές με την Ευρωπαϊκή Ενωση;
«Από την πρώτη μέρα που σχηματίσαμε την κυβέρνησή μας μιλάμε με την Ευρώπη, έμμεσα, επειδή η Χαμάς παραμένει στην ευρωπαϊκή λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων. Εάν επιτευχθεί παλαιστινιακή κυβέρνηση εθνικής ενότητας, όπου θα συμμετάσχει και η Χαμάς, θα υπάρξουν άμεσες επαφές με την Ε.Ε. Ετσι τουλάχιστον υποσχέθηκαν. Ομως οι Αμερικανοί αντιδρούν σε πανεθνική κυβέρνηση επειδή δεν θέλουν τη Χαμάς. Ολα δείχνουν ότι η Δύση δεν είναι ακόμα έτοιμη να συνδιαλλαγεί με τη Χαμάς, σταματώντας να μας θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση».
Σε ό,τι αφορά την κοινωνική καθημερινότητα, γιατί η Χαμάς επιδίδεται σε εκστρατεία επιβολής ισλαμικών συμπεριφορών, όπως το υποχρεωτικό χετζάμπ για τις γυναίκες;
«Επισήμως, κάτι τέτοιο δεν υπάρχει. Αλλά υπάρχουν κάποιοι που θεωρούν ότι προσφέρουν έτσι καλές υπηρεσίες προς τις αξίες της ισλαμικής κοινωνίας. Αγοράζουν λοιπόν πολλά χετζάμπ και τα δωρίζουν σε κορίτσια και γυναίκες. Σας ορκίζομαι στον θεό ότι δεν αποτελεί δικτατορική πρακτική. Η προσωπική μου άποψη για τη Γάζα είναι πως η κοινωνία της είναι πολύ ανεκτικότερη από εκείνη της δεκαετίας του '60. Τότε απαγόρευαν τελείως στα κορίτσια να πλησιάσουν την παραλία. Αν ανήκαν σε μεγάλες οικογένειες, μόνο τότε όλοι μαζί πήγαιναν κάπου απομονωμένοι και οι άνθρωποί τους κρατούσαν τους άλλους μακριά. Η Γάζα ήταν και παραμένει συντηρητική, φυλετική κοινωνία με έθιμα και παραδόσεις που μοιάζουν αρκετά με αυτά της Σαουδικής Αραβίας. Πρέπει και οι άλλοι να σέβεστε την κουλτούρα μας».
Η ισλαμική παράδοση
Γιατί είναι υποχρεωτικό να καλύπτουν το κεφάλι τους οι γυναίκες δικηγόροι;
«Υπάρχουν κανόνες λειτουργίας και συμπεριφοράς των δικαστηρίων παντού. Στη Βρετανία δικαστές και δικηγόροι φοράνε περούκες. Πάντως, είναι έλασσον ζήτημα. Πόσες γυναίκες δικηγόροι υπάρχουν στη Γάζα; Δύο, τρεις, δώδεκα, δεν θυμάμαι ακριβώς. Πάντως, για το θέμα του χετζάμπ γενικότερα, και την υποχρεωτική επιβολή του στα σχολεία, η κυβέρνηση έχει διακηρύξει ότι τίποτε και κανείς δεν μπορεί να επιβάλει, χωρίς ειδική άδεια και απόφαση υπουργείου».
Εχετε νομοθετήσει την πολυγαμία, ειδικά για τις χήρες των μαρτύρων που εξαναγκάζονται να γίνουν δεύτερες, τρίτες ή τέταρτες σύζυγοι;
«Δεν έχουμε εκπονήσει τέτοια νομοθεσία. Ομως αυτό προβλέπεται από την ισλαμική παράδοση, εφόσον βέβαια ο σύζυγος εξασφαλίζει τα προς το ζην για κάθε γυναίκα που παντρεύεται».*
Αναρτήσεις
