Αναφορά: 1 χρόνος από την επιχείρηση "Συμπαγές Μολύβι"

Πηγή: http://www.mezan.org/en 22 Δεκέμβρη 2009

Την Αναφορά δημοσίευσαν οι:

Διεθνής Αμνηστία UK, Broederlijk Delen (Belgium), CAFOD (UK,) CCFD Terre Solidaire (France), Christian Aid (UK and Ireland), Church of Sweden, Diakonia (Sweden), Finn Church Aid (Finland), Medical Aid for Palestinians, medico international (Germany), medico international schweiz (Switzerland), Mercy Corps, MS ActionAid Denmark, Oxfam International, Trocaire (Ireland), United Civilians for Peace

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΟΧΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ
2. ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ
3. ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ: ΧΩΡΙΣ ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΑΚΑΜΨΗ
4. ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ
5. Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
6. ΕΚΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΗ
7. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. ΟΧΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ

Ένα χρόνο μετά την στρατιωτική επίθεση του Ισραήλ στην Γάζα, στις 27 Δεκεμβρίου 2008 με την ονομασία «Συμπαγές Μολύβι», έχουν γίνει ελάχιστες επισκευές σε σπίτια, υποδομές, δημόσιες υπηρεσίες, φάρμες και επιχειρήσεις. Εκτός του ότι χιλιάδες οικογένειες υποφέρουν από την απώλεια ή τον τραυματισμό αγαπημένων προσώπων, τους εμποδίζουν και από το να ανασυγκροτήσουν την κατακερματισμένη κοινωνία τους.

Η αιτία δεν είναι η έλλειψη αποφασιστικότητας των κατοίκων της Γάζας ή η έλλειψη πόρων. Απεναντίας, από τον Μάρτιο του 2009, η διεθνής κοινότητα έχει δεσμεύσει παραπάνω από 4 δις δολάρια για την ανοικοδόμηση της Γάζας και για την στήριξη της οικονομίας της Παλαιστίνης (1). Ο άνεργος πληθυσμός της Γάζας είναι έτοιμος να προσφέρει την εργασία και τις ικανότητες του, για να φτιάξει τα γκρεμισμένα σπίτια και να θέσει ξανά σε λειτουργία τα συστήματα ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτρισμού. Τα περάσματα από το Ισραήλ στην Γάζα έχουν σχεδιαστεί και ελεγχθεί, ενώ αναπτύχθηκαν και ασφαλιστικές δικλείδες για να διευκολυνθεί η είσοδος των απαραίτητων υλικών ανοικοδόμησης. Ελάχιστα όμως από τα δεσμευμένα χρήματα, έχουν ξοδευτεί. Τα αγαθά και ο εξοπλισμός παραμένουν σε αποθήκες, έξω από την Γάζα. Και η Γάζα παραμένει στα ερείπια.

Στην πραγματικότητα, μετά την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», μόνο 41 φορτηγά με οικοδομικά υλικά έχουν περάσει στην Γάζα. Για την ανοικοδόμηση όλων των σπιτιών που καταστράφηκαν, απαιτούνται χιλιάδες τέτοια φορτηγά (2), χωρίς βέβαια να μιλάμε για τις υπόλοιπες επισκευές που πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν σε σχολεία, νοσοκομεία, κτίρια και στο δίκτυο ύδρευσης, που είτε έχουν καταστραφεί από προηγούμενες στρατιωτικές επιθέσεις είτε έχουν φθαρεί λόγω έλλειψης ανταλλακτικών εξαιτίας του αποκλεισμού. Αυτή η αναφορά, παρουσιάζει στοιχεία για τις εξοντωτικές συνέπειες του αποκλεισμού και βασίζεται στις πληροφορίες και την εμπειρία των υπηρεσιών των ΗΕ.

Δεν πρόκειται για τυχαίο περιστατικό. Είναι θέμα τακτικής. Ο αποκλεισμός που έχει επιβάλλει η κυβέρνηση του Ισραήλ, από το 2007 όταν η Χαμάς ανέλαβε τον έλεγχο στην Γάζα (επιπλέον των προηγούμενων απαγορεύσεων και περιορισμών), όχι μόνο απαγορεύει στους περισσότερους Παλαιστίνιους της Γάζας οποιαδήποτε εισαγωγή ή εξαγωγή αγαθών, αλλά επιτρέπει την είσοδο ελάχιστης ανθρωπιστική βοήθειας. Τα άκρως απαραίτητα οικοδομικά υλικά, δεν περιλαμβάνονται στα αγαθά που επιτρέπεται να περάσουν. Έτσι, τα ΗΕ και οι οργανισμοί ανθρωπιστικής βοήθειας εμποδίζονται από το να βοηθήσουν και να εισάγουν υλικά, όπως τσιμέντο και γυαλί, με εξαίρεση ελάχιστες περιπτώσεις.

Ευθύνη της διεθνούς κοινότητας

Το Ισραήλ έχει την αρχική ευθύνη για να σταματήσει αυτός ο αποκλεισμός. Η Αίγυπτος, η Παλαιστινιακή Αρχή και η Χαμάς, έχουν το δικό τους μερίδιο. Παρόλο που η αναφορά επικεντρώνεται στον αποκλεισμό, παραθέτουμε κάποια παραδείγματα για το πώς η ένταση μεταξύ Παλαιστινιακής Αρχής και Χαμάς, επιβαρύνει την κατάσταση. Οι άνθρωποι της Γάζας υποφέρουν εξαιτίας αυτών των κυβερνήσεων, που απέτυχαν να παίξουν τον ρόλο τους.

Καταδικάζουμε όλες τις επιθέσεις με ρουκέτες από την Γάζα στο Ισραήλ. Το Ισραήλ έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να προστατέψει τους πολίτες του. Η τακτική του αποκλεισμού όμως, που τιμωρεί όλους τους κάτοικους της Γάζας για τις πράξεις λίγων, αποτελεί μαζική τιμωρία, η οποία είναι απαράδεκτη και αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Ο αποκλεισμός επίσης παραβιάζει το Ψήφισμα 1860 του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και την Συμφωνία Μετακίνησης και Πρόσβασης, που υπέγραψαν το Ισραήλ και η ΠΑ το 2005.

Ενώ τα μέλη της διεθνούς κοινότητας – σε διάφορα επίπεδα– δηλώνουν την αποδοκιμασία τους για την στασιμότητα της κατάστασης και για το ότι δεν έχει υπάρξει καμία αλλαγή στο θέμα της απαγόρευσης οικοδομικών υλικών, περιμένουν πως μόνο η δέσμευση αρκεί για να λήξει ο αποκλεισμός. Οι εκφράσεις αποδοκιμασίας από την διεθνή κοινότητα δεν είναι αρκετές, δυόμιση χρόνια μετά τον αποκλεισμό και έναν χρόνο μετά την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι» και χωρίς να έχει υπάρξει κάποιο ίχνος προόδου. Ο λαός της Γάζας προδόθηκε από την διεθνή κοινότητα, που μπορεί και πρέπει να κάνει περισσότερα για να σταματήσει ο παράνομος και απάνθρωπος αποκλεισμός.

Αυτή η αναφορά τονίζει τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν από την διεθνή κοινότητα, για να σταματήσει ο αποκλεισμός. Επικεντρώνεται κυρίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης ανθρωπιστικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και η μεγαλύτερη αγορά για τα εξαγώγιμα προϊόντα του Ισραήλ. Παρά την σκληρή γλώσσα που χρησιμοποιεί περιστασιακά για τις σοβαρές επιπτώσεις του αποκλεισμού στον πληθυσμό, η ΕΕ έχει αποτύχει να εκφράσει τα λόγια της με πράξεις, γεγονός που αντανακλά την γενικότερη αποτυχία της διεθνούς κοινότητας να άρει τον αποκλεισμό. Μέσα από την αναπτυξιακή συνεργασία και τις συνεχείς πολιτικές δεσμεύσεις με την Παλαιστίνη, η ΕΕ γνωρίζει επακριβώς τον τρόπο με τον οποίο αυτός ο αποκλεισμός καταστρέφει συστηματικά τις ελπίδες των Παλαιστινίων της Γάζας για κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη και για ανάπτυξη του επιχειρηματικού τομέα και του εμπορίου. Και με αυτά, καταστρέφει τα βασικά θεμέλια για μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη.

Η ΕΕ θα πρέπει να αναλάβει μια διεθνή πρωτοβουλία, σε συνεργασία με τα ΗΕ και άλλους εμπλεκόμενους, για να εξασφαλίσουν την άρση του αποκλεισμού. Τώρα, με την Συνθήκη της Λισαβόνας εν ισχύει, η ΕΕ έχει μια σημαντική ευκαιρία να εκπληρώσει το όραμα της για μια πιο συντονισμένη και αποτελεσματική εξωτερική πολιτική, με το να συμφωνήσει και να ασκήσει μια ενωτική μορφή πίεσης για την λήξη του αποκλεισμού της Γάζας. Η ΕΕ θα πρέπει να πάρει συγκεκριμένα μέτρα μέσα στο νέο έτος, ώστε η λήξη της εξάμηνης Ισπανικής Προεδρίας τον Ιούνιο του 2010, να μην συμπέσει με την επέτειο των τριών χρόνων αποκλεισμού της Γάζας. Η πρώτη επιτυχία θα ήταν να εξασφαλίσει άμεσα το άνοιγμα των περασμάτων για τα οικοδομικά υλικά

Καιρός για ανοικοδόμηση

Σαν ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί ανακούφισης, ανάπτυξης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με αποστολές ή συνεργασίες στην Γάζα, που εργάζονται για την αντιμετώπιση της φτώχειας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βλέπουμε πως αυτοί που υποφέρουν από τον αποκλεισμό, είναι οι απλοί άνθρωποι. Είτε πρόκειται για την πιο ευπαθή ομάδα, τα παιδιά είτε για αγρότες και εργάτες, όλοι βιώνουν τις συνέπειες.

Σε μια αναφορά, τον Μάρτιο του 2008, αρκετοί από εμάς προειδοποιήσαμε πως οι συνθήκες στην Γάζα έχουν επιδεινωθεί και αγγίζουν τα χειρότερα επίπεδα, από τότε που ξεκίνησε η Ισραηλινή κατοχή, το 1967 (3). Σε άλλη αναφορά, τον Σεπτέμβριο του 2008 και τρεις μήνες πριν την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολυβί», εξετάζαμε της έκθεση του Κουαρτέτου (Ρωσία, ΗΠΑ, ΕΕ και ΗΕ) για το πώς θα πραγματοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους στις ειρηνευτικές διαδικασίες για την Μέση Ανατολή. Στην έκθεση μας, προειδοποιούσαμε ότι «αν λήξει η περίοδος ανακωχής, οι συνέπειες για τον άμαχο πληθυσμό, θα είναι τρομερές τόσο όσον αφορά τις επιθέσεις βίας εναντίων τους όσο και στην ανθρωπιστική κατάσταση. Για να σταματήσει αυτή η κατάσταση, τα μέλη του Κουαρτέτου θα πρέπει να ζητήσουν την ισχυρή στήριξη των πολιτών για την συνέχιση της ανακωχής και να πάρουν επιπλέον μέτρα να την εμβαθύνουν»(4).

Η τραγική ειρωνεία ήταν πως η ανακωχή δεν διήρκησε. Και οι επιπτώσεις του αποκλεισμού, όπως είχαν καταγραφεί στις δύο προηγούμενες αναφορές, έχουν έκτοτε επιδεινωθεί. Η νέα αναφορά επικεντρώνεται στο πως ο αποκλεισμός εμποδίζει τα οικοδομικά υλικά, όπως τσιμέντο, γυαλί και σίδερο να περάσουν. Σπίτια, μαγαζιά, εργοστάσια, σχολεία, νοσοκομεία και υποδομές ζωτικής σημασίας, όπως νερού και υγιεινής, παραμένουν ερείπια. Και μαζί τους, οι ελπίδες των ανθρώπων στην Γάζα να ξαναφτιάξουν τις ζωές τους.

Η Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι» άφησε ως κληρονομιά καταστροφές και απώλεια. Ήρθε ο καιρός να επιτρέψουμε στους ανθρώπους της Γάζας να μαζέψουν τα κομμάτια της ζωής τους και να την ξαναφτιάξουν. Και αυτό θα γίνει με την άρση του αποκλεισμού, που τους εμποδίζει. Δεν χωράει πλέον καμία δικαιολογία.

2. ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ

Πριν και Μετά

Πριν τον αποκλεισμό που επιβλήθηκε το 2007, υπήρχαν 6 επίσημα περάσματα για την Γάζα: Erez, Karni, Nahal Oz, Kerem Shalom και Sufa από το Ισραήλ και της Rafah από την Αίγυπτο. Πριν τον αποκλεισμό, έφευγαν κατά μέσο όρο 70 φορτηγά με εξαγώγιμα προϊόντα ημερησίως(5) και έμπαιναν 583 φορτηγά με αγαθά και προμήθειες(6). Η πλειοψηφία των αγαθών έμπαινε από το Karni, νότιο-ανατολικά της Γάζας. Οι υψηλής ασφάλειας εγκαταστάσεις για τα μεγάλα φορτία εμπορευμάτων, βρίσκονται ακόμα στην θέση τους. Ο κύριος αγωγός καυσίμων βρισκόταν στο Nahal Oz.

Από τις 11 Ιουνίου 2007, το Karni παραμένει κλειστό, εκτός από έναν ταινιόδρομο που μεταφέρει το σιτάρι πάνω από το τσιμεντένιο περιμετρικό τείχος. Τα προϊόντα τώρα περνάνε από το πολύ μικρότερο πέρασμα του Kerem Shalom, στον νότο. Τα δύο πρώτα χρόνια του αποκλεισμού, πέρναγαν κατά μέσο όρο 112 φορτηγά ημερησίως (το 1/5 όσων πέρναγαν πριν) (7). Οι εξαγωγές είχαν απαγορευθεί πλήρως, εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις μικρών φορτίων, όπως π.χ γαρύφαλλα για την αγορά της Ολλανδίας (8). H Sufa έκλεισε τελείως τον Σεπτέμβριο του 2008. Το πέρασμα του Erez, στον βορά έχει εγκαταστάσεις που επιτρέπουν την είσοδο και έξοδο από την Γάζα σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, αλλά τώρα μόνο μετά από διαπραγματεύσεις επιτρέπεται η έξοδος σε μικρές ομάδες, κυρίως σε ξένους επισκέπτες από οργανισμούς βοήθειας ή σε Παλαιστίνιους εργάτες και σε ειδικές περιπτώσεις, όπως για ιατρικούς λόγους ή για σπουδές στο εξωτερικό.

Το Ισραήλ διατηρεί τον απ’ ευθείας έλεγχο σε όλα τα περάσματα της Γάζας, εκτός από της Rafah και καθορίζει τι επιτρέπεται και τι απαγορεύεται να μπει στην Γάζα. Σύμφωνα με τους όρους της Συμφωνίας Μετακίνησης και Πρόσβασης του 2008, το Ισραήλ διατηρεί και τον έμμεσο έλεγχο στο πέρασμα της Rafah, το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την είσοδο ανθρώπων και όχι προϊόντων. Τα προϊόντα από την Αίγυπτο θα πρέπει να μπαίνουν στην Γάζα από το πέρασμα Kerem Shalom, που βρίσκεται στο Ισραήλ, όπως ορίζει η Συμφωνία. Από το 2007, η Rafah παραμένει κλειστή εκτός από έκτακτες περιπτώσεις ανθρωπιστικής κρίσης ή για περιορισμένο αριθμό εμπορευμάτων ανθρωπιστικής βοήθειας (9).

Δεν έχει περιοριστεί δραματικά μόνο η ποσότητα των προϊόντων, αλλά και το εύρος των επιτρεπόμενων αγαθών, λόγω του αποκλεισμού. Τώρα το Ισραήλ επιτρέπει σχεδόν 35 κατηγορίες αγαθών να μπουν στην Γάζα (10). Πριν τον αποκλεισμό, εισάγονταν περίπου 4.000 κατηγορίες αγαθών (11). Βασικά είδη διατροφής (που τώρα αποτελούν το 74% των συνολικών εισαγωγών και πριν ήταν το 17%) και φάρμακα, συνήθως καταφέρνουν και περνάνε. Δεν έχει εκδοθεί λίστα για τα επιτρεπόμενα αγαθά και φαίνεται πως δεν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική για το τι επιτρέπεται και τι όχι. Για παράδειγμα, συγκεκριμένα φρούτα που επιτρέπονται την μια μέρα, σαν είδη «ζωτικής σημασίας» μπορούν εύκολα την επομένη να χαρακτηριστούν είδη «πολυτελείας» και να απαγορευτούν.

Η ανθρωπιστική βοήθεια που θεωρητικά επιτρέπεται να περάσει, συνήθως υπόκειται σε απρόβλεπτες καθυστερήσεις και περιορισμούς. Για παράδειγμα , οι σκηνές έχουν μέσο όρο καθυστέρησης 85 μέρες, ιατρικά και παιδιατρικά υλικά 68 μέρες και οικιακά είδη 39 μέρες.

Πριν τον αποκλεισμό, περισσότερες από τις μισές εισαγωγές στην Γάζα αφορούσαν τις κατασκευές (14). Πέντε μήνες πριν την επιβολή του, 7.400 φορτηγά μηνιαίως με υλικά οικοδομής έμπαιναν στην Γάζα (15). Έξι μήνες μετά, επιτρέπονταν κατά μέσο όρο 31 φορτηγά τον μήνα (16). Η δίοδος από το Karni έκλεισε τελείως. Κατά την διάρκεια ανακωχής από τον Ιούλιο έως τον Οκτώβριο του 2008, υπήρξε μια μικρή αύξηση στα είδη που επιτρέπονταν να περάσουν.

Ωστόσο, τον τελευταίο χρόνο και μετά την στρατιωτική επίθεση που καταρράκωσε τις περισσότερες υποδομές, οι απαγορεύσεις του Ισραήλ για την είσοδο υλικών ανοικοδόμησης, έχουν ενταθεί. Μετά βίας περνάνε 4 φορτηγά μηνιαίως, δηλαδή μόνο το 0,05% των φορτηγών που πέρναγαν πριν τον αποκλεισμό. (17). Σε όλα τα οικοδομικά υλικά –τσιμέντο, γυαλί, ξύλο, σωλήνες, αμμοχάλικο, σιδερένιες βέργες, αλουμίνια, πίσσα- και τα ανταλλακτικά, υπάρχουν ελάχιστα αποθέματα ή δεν υπάρχουν καθόλου, με μικρή ή καθόλου ικανότητα να τα παράγουν τοπικά, εξαιτίας της καταστροφής της τοπικής βιομηχανίας και της έλλειψης πρωτογενών υλικών, τα οποία επίσης απαγορεύονται λόγω του αποκλεισμού.

Το τσιμέντο είναι ένα από τα υλικά που χρειάζονται επειγόντως. Το 2008, επιτράπηκε να περάσουν μόνο 20.000 τόνοι τσιμέντο, και αυτό τους μήνες της ανακωχής που παραμερίστηκαν κάποιες από τις απαγορεύσεις. Τώρα, επιτρέπεται να περάσει ακόμα λιγότερη ποσότητα (18).

Τον Ιούλιο (19), έγινε μια έντονη διαπραγμάτευση σε συνεργασία με τον UNRWA και την Διεθνή Τράπεζα, προκειμένου να παραδοθούν 310 τόνοι τσιμέντου, για να επισκευαστούν οι εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας, ένα κατεστραμμένο κέντρο επεξεργασίας λυμάτων και ο μοναδικός αλευρόμυλος της Γάζας, που καταστράφηκε σε εναέρια επίθεση (20). Το υπόλοιπο τσιμέντο του φορτίου θα χρησιμοποιούταν για να επισκευαστούν οι ταφόπετρες στο κοινό νεκροταφείο, κάποιες από τις οποίες χρονολογούνται από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, ακόμα και αυτή η προσυμφωνημένη αποστολή 1,5 τόνων τελικά και 350 ταφόπετρων, αναστάλθηκε ένα μήνα μετά, γιατί οι αρχές του Ισραηλινού στρατού θεώρησαν πως θα κατέληγε στην Χαμάς (21). Το προσωπικό των οργανισμών ανθρωπιστικής βοήθειας όμως, είδε τους σάκους με το τσιμέντο κλειδωμένους στο νεκροταφείο.(22)

Επίσης, και το τσιμέντο που προοριζόταν για την επισκευή του αλευρόμυλου, δεν επιτράπηκε να μπει, εν μέρει λόγω των αλλαγών στα σχέδια και τις καθυστερήσεις στις αποφάσεις για να αφήσουν έστω και περιορισμένη ποσότητα υλικών να περάσουν μέσα. Μικρή ποσότητα τσιμέντου έρχεται στην Γάζα από την Αίγυπτο μέσω των τούνελ, σε υψηλότατες τιμές και σε ανεπαρκείς ποσότητες, ώστε να πούμε ότι μπορεί να αντιμετωπιστεί κάπως η τεράστια πρόκληση της ανοικοδόμησης.

Το γυαλί επίσης είναι ένα απαραίτητο υλικό, που χρειάζεται για την αντικατάσταση των παραθύρων σε σπίτια, σχολεία και μαγαζιά που ανατινάχτηκαν κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών – ειδικά τώρα που έρχεται ο χειμώνας και πολλοί κάτοικοι έχουν καλύψει τα σπασμένα παράθυρα με πλαστικά καλύμματα, για να προφυλαχτούν από την βροχή και τον αέρα. Μικρές αποστολές γυαλιού έχουν καταγραφεί ότι επιτράπηκαν, τον Ιούνιο και Ιούλιο (23).

Άλλη αποστολή συγκεκριμένων υλικών που επιτράπηκε να περάσει στην Γάζα, τον Οκτώβριο και με επιδεικτική προβολή, ήταν αυτή για τα προγράμματα νερού της Διεθνούς Τράπεζας/UNRWA. Συμπεριλάμβανε 4 φορτία πλαστικών σωλήνων, δύο φορτία τσιμέντο, ένα φορτίο πίσσα και 4 φορτία με εξοπλισμό αφαλάτωσης (24).

Αυτές οι εξαιρέσεις, μέσα στα πλαίσια της γενικής απαγόρευσης των οικοδομικών υλικών, δείχνουν το πόσο εύκολο είναι να περάσουν αυτά τα υλικά, όταν παίρνεται η απόφαση γι’ αυτό. Οι άνθρωποι στην Γάζα χρειάζονται άμεσα μια συστηματική και ευρείας κλίμακας επιχείρηση ανοικοδόμησης και αλλαγές στην πολιτική, που θα επιτρέψουν την υλοποίηση της. Οι αποσπασματικές και επιμέρους πρωτοβουλίες, δεν έχουν κανένα αντίκτυπο στο μέγεθος της καταστροφής, το οποίο εξακολουθούν να βιώνουν στην Γάζα, ένα χρόνο μετά την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι».

3. ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ: ΧΩΡΙΣΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΑΚΑΜΨΗ

Στις 11:30 μμ, 27 Δεκεμβρίου 2008, το Ισραήλ εξαπέλυσε ένα κύμα εναέριων επιθέσεων, βομβαρδίζοντας στόχους σε όλη την Γάζα, με την αιτιολογία ότι ήθελε να βάλει ένα τέρμα στις επιθέσεις ρουκετών από την Γάζα προς Ισραηλινούς πολίτες. Στις 22 ημέρες της επίθεσης, η Γάζα βομβαρδίστηκε από αέρα, γη και θάλασσα. Ισραηλινά τανκς ξεκίνησαν την χερσαία επίθεση στις 3 Ιανουαρίου. Παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες, εμπλάκηκαν στην μάχη με τις ισραηλινές δυνάμεις. Στις 18 Ιανουαρίου συμφωνήθηκε ανακωχή από την Χαμάς και το Ισραήλ. Μέχρι τότε όμως, 1.393 Παλαιστίνιοι, εκ των οποίων 347 ήταν παιδιά, και 13 Ισραηλινοί, ανάμεσα τους 3 πολίτες, έχασαν την ζωή τους. (25)

Κατά την διάρκεια της Επιχείρησης «Συμπαγές Μολύβι», οι καταστροφές στις υποδομές της Γάζας, ήταν εκτενείς. Διεθνείς εκθέσεις υπολογίζουν το άμεσο κόστος της ζημιάς ανάμεσα στα 659,3 και 891,8 εκατ. δολάρια (26). Σύμφωνα με την αποστολή των ΗΕ, που στάλθηκε για να εκτιμήσει την κατάσταση, το 84% των ζημιών αναφέρονται σε τρεις βασικούς τομείς: κατοικία, γεωργία και ιδιωτικό τομέα (27). Επίσης, υπέστησαν μεγάλες ζημιές κρίσιμες δημόσιες υποδομές – που ήδη είχαν υποστεί σοβαρές φθορές εξαιτίας της έλλειψης ανταλλακτικών και συντήρησης λόγω του αποκλεισμού.

Μετά την λήξη της επίθεσης, η Γάζα γέμισε 600.000 τόνους μπάζα (28). Αυτό όχι μόνο φανερώνει το μέγεθος της καταστροφής, αλλά η απομάκρυνση τους αποτελεί και μια τεράστια πρόκληση, ειδικά όταν δεν υπάρχει ο κατάλληλος εξοπλισμός για να ανοιχτούν οι δρόμοι, πάλι λόγω του αποκλεισμού. Τα ερείπια από τα κτίρια και μεγάλες εκτάσεις με μπάζα, ακόμα παραμένουν στην Λωρίδα της Γάζας. Για να απομακρυνθούν, έχει εκτιμηθεί ότι χρειάζονται 200.000 εργατό-ημέρες (29).

Οι άνθρωποι που ψάχνουν στα ερείπια για να βρουν τούβλα που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν ή τα μεταφέρουν επάνω σε κάρα, για να μπορούν να τα σπάσουν σε κομμάτια και να τα χρησιμοποιήσουν για μικροεπισκευές, έχουν γίνει το σύμβολο της αποφασιστικότητας των Παλαιστινίων στην Γάζα, που προσπαθούν να επιβιώσουν με κάθε μέσο, αντιμετωπίζοντας τις εκτενείς καταστροφές και τις διαβρωτικές συνέπειες του αποκλεισμού. Στην συνέχεια παραθέτουμε την «κληρονομιά» που άφησε πίσω της η Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι» και που ακόμα δεν έχει γίνει κάτι για την αντιστροφή της κατάστασης, εξαιτίας του αποκλεισμού.

Σπίτια

Η Λωρίδα της Γάζας είναι η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή στον κόσμο. Οι κατοικήσιμες περιοχές υπέστησαν σημαντικότατες ζημιές κατά την διάρκεια των βομβαρδισμών-σε κάποιες περιπτώσεις σχεδόν ισοπεδώθηκαν. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ΗΕ, περισσότερα από 15.000 σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς, με αποτέλεσμα 100.000 Παλαιστίνιοι να είναι άστεγοι (30), 2.870 σπίτια χρειάζονται εκτενείς επισκευές, 3.540 πρέπει να κτιστούν εξαρχής και 52.900 έχουν μικροζημιές (31).

Τον Ιούλιο του 2009, 20.000 άνθρωποι είχαν αναγκαστεί να αφήσουν τα σπίτια τους και έμεναν με συγγενείς ή νοίκιασαν κάποιο άλλο σπίτι ή συνεχίζουν να μένουν σε σκηνές (32). Και πάλι δεν μιλάμε για τις ανεκτέλεστες παραγγελίες υλικών για τα σπίτια που είχαν καταστραφεί σε προηγούμενες επιθέσεις ή έχουν μείνει μισοτελειωμένα λόγω της έλλειψης σε υλικά, ούτε και για τις περιουσίες που έχουν κριθεί ακατάλληλες για λόγους ασφάλειας ή υγιεινής.

Βιομηχανία και εργασία

Μετά την λήξη της επίθεσης, οι εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν για την εκτίμηση της κατάστασης, επικεντρώθηκαν στις καταστροφές που υπέστησαν τα σπίτια και που ήταν πράγματι μεγάλες. Ωστόσο, οι ζημιές που προκλήθηκαν στον ιδιωτικό τομέα παραγωγής, έχουν επηρεάσει την ζωή εκατοντάδων χιλιάδων. Μέσα σε τρεις βδομάδες, 700 επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, που δραστηριοποιούνταν στο εμπόριο, στην βιομηχανία και στην παροχή υπηρεσιών, καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές στα κτίρια, στον εξοπλισμό ή στο εμπόρευμα. Η συνολική ζημία υπολογίζεται στα 139 εκατ. δολάρια (33). Ακόμα και πριν την επίθεση, το 98% των βιομηχανικών επιχειρήσεων στην Γάζα, παρέμεναν αδρανείς εξαιτίας του αποκλεισμού (34). Η κατάρρευση των επιχειρήσεων και του εμπορίου, που είχε προκαλέσει ο αποκλεισμός είτε με την απαγόρευση εισαγωγής πρώτων υλών (οι εισαγωγές είναι κατά 80% λιγότερες από ότι πριν) (35) ή με το να μην επιτρέπει τις εξαγωγές, επιδεινώθηκαν στην διάρκεια της επίθεσης. Η Γάζα έχει να αντιμετωπίσει δύο χτυπήματα. Εκτός από την άρνηση εισόδου σε φορτία τσιμέντου, σύμφωνα με τα ΗΕ, καταστράφηκαν και οι 20 από τις 29 εγκαταστάσεις ανάμειξης τσιμέντου και σε αυτές συμπεριλαμβάνεται η μοναδική εγκατάσταση συσκευασίας και αποθήκευσης που υπήρχε στην Γάζα (36). Τους τρεις πρώτους μήνες μετά την επίθεση, η ανεργία έφτασε στο 40% του εργατικού δυναμικού, δηλαδή 140.000 άνθρωποι (37) έμειναν χωρίς δουλειά. Από την επιβολή του αποκλεισμού και μετά, έχουν χαθεί περίπου 120.000 θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα (38). Με την κατακόρυφη πτώση της εργασίας και των εισοδημάτων και την αύξηση των τιμών σε βασικά είδη διατροφής (πάλι λόγω του αποκλεισμού), δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι στην Γάζα, έχουν εγκλωβιστεί στην φτώχεια. Τον Μάιο του 2008, μια έκθεση έδειξε πως το 70% των οικογενειών στην Γάζα, ζουν με ένα δολάριο την ημέρα (39). Και ενώ υπερτιμημένα και συνήθως κακής ποιότητας καταναλωτικά αγαθά, έρχονται παράνομα στην Γάζα από την Αίγυπτο, οι υψηλές τιμές τους τα κάνουν απαγορευτικά για τους πολλούς. Το παράνομο εμπόριο δεν μπορεί και δεν πρέπει να στηρίζει την οικονομία.

Γεωργία

Πριν τον αποκλεισμό, η Γάζα είχε ανεπτυγμένο αγροτικό τομέα με ετήσια παραγωγή που έφτανε στους 400.000 τόνους. Το 1/3 αυτών, ήταν οπωροκηπευτικά προϊόντα, όπως τομάτες, πιπεριές, φράουλες, λουλούδια και φρούτα που προορίζονταν για τις εξαγωγές και σε πολλά από αυτά χρησιμοποιούσαν αρδευτικά συστήματα και θερμοκήπια για την καλλιέργεια τους (40). Τα κτήματα κάλυπταν επίσης το 40% των αναγκών της Γάζας σε τρόφιμα. Ο αποκλεισμός ήδη είχε προκαλέσει μεγάλες ζημιές στους αγρότες, με το να απαγορεύει τις εισαγωγές και τις εξαγωγές. Πριν την επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», περισσότεροι από 40.000 Παλαιστίνιοι ή το 13% της εργατικής δύναμης, απασχολούνταν στην γεωργία (41).

Η στρατιωτική επίθεση προκάλεσε εκτενείς καταστροφές στον αγροτικό τομέα. Τανκς και άλλα στρατιωτικά οχήματα, ισοπέδωσαν το 17% των κτημάτων στην Γάζα και κατέστρεψαν ελαιώνες, χουρμαδιές και κήπους οπωροκηπευτικών (42). Επίσης, τα ισραηλινά οχήματα κατέστρεψαν αγροκτήματα, τα οποία τα χρησιμοποιούσαν σαν σημεία πρόσβασης, κατά την διάρκεια της επίθεσης. Θερμοκήπια, αποθήκες τροφίμων, αρδευτικά κανάλια, πηγάδια και αντλίες βομβαρδίστηκαν ή ισοπεδώθηκαν σε ευρεία κλίμακα. Τώρα, ο αποκλεισμός εμποδίζει τα ανταλλακτικά υλικά να μπουν στην Γάζα.

Επιπλέον αυτών, τον Μάιο του 2009, ισραηλινά αεροπλάνα έριχναν φυλλάδια που έλεγαν ότι η ζώνη ασφαλείας, που είχε επιβάλλει το Ισραήλ κατά μήκος του εσωτερικού του τείχους και των συρματοπλεγμάτων που έχουν περικυκλώσει την Γάζα, εκτείνεται μονομερώς άλλα 300 μέτρα. Τώρα, το 1/4 με 1/3 της αγροτικής έκτασης της Γάζας, βρίσκεται μέσα στην «νεκρή» ζώνη, που στην πραγματικότητα εκτείνεται ένα με δύο χιλιόμετρα μέσα στην Γάζα. Το αποτέλεσμα είναι, πολλοί Παλαιστίνιοι να έχουν χάσει τα μέσα διαβίωσης τους (43). Υπολογίζοντας τις άμεσες καταστροφές από την επίθεση και την επέκταση της ζώνης, εκτιμάται ότι το 46% της καλλιεργήσιμης γης δεν είναι πλέον παραγωγική. (44)

Η μυρωδιά της καταστροφής

Ο Sameh Sawafeary, πατέρας 11 παιδιών και ο μεγαλύτερος εκτροφέας κοτόπουλων και αυγών στην Λωρίδα της Γάζας, έχασε 50 χρόνια σκληρής δουλειάς σε μία μόνο νύχτα του Ιανουαρίου. Πριν την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», προμήθευε την Γάζα με το 10% των αναγκών της σε αυγά. Καθημερινά, παρήγαγε 120.000 πακέτα αυγών και πουλούσε 1.000 κοτόπουλα. Ακόμα προμήθευε με αυγά, την ανθρωπιστική οργάνωση Oxfam για να τα διανείμει στους φτωχούς που εξάρτιονται από την ανθρωπιστική βοήθεια.

Οι ισραηλινές δυνάμεις, μάζεψαν τους ντόπιους και τον Sameh σε ένα δωμάτιο και τους είπαν ότι ή θα εγκαταλείψουν την περιοχή ή θα αντιμετωπίσουν τον θάνατο. Οι τραυματίες όμως ήταν ανήμποροι να μετακινηθούν. Όταν ο Sameh επέστρεψε, ήρθε αντιμέτωπος με ένα φρικτό θέαμα: δεκάδες χιλιάδες κοτόπουλα ήταν νεκρά και το αγρόκτημα του κατεστραμμένο. Είπε πως οι τραυματίες που δεν μπόρεσαν να φύγουν, ήταν επίσης νεκροί. (96). Ο Sameh, που με την φάρμα του προμήθευε τα προγράμματα επισιτιστικής βοήθειας για τους συντοπίτες του Παλαιστίνιους, μετά τον πόλεμο και για ένα μικρό διάστημα, χρειάστηκε ο ίδιος αυτή την βοήθεια. Κατέληξε να έχει μεγάλα χρέη και τώρα, μαζί με την οικογένεια του, προσπαθεί να ξαναστήσει την επιχείρηση του, αν και είναι πολύ δύσκολο. «Δεν έχω άλλη επιλογή. Τα υλικά δεν έρχονται στην Γάζα εξαιτίας του αποκλεισμού. Συνήθως, οι επιχειρηματίες με τα χρόνια δουλειάς, προχωρούν ένα βήμα μπροστά. Αλλά η αυτοματοποιημένη φάρμα μου χάθηκε και πρέπει να αρχίσω από το μηδέν, χτίζοντας μια απλή φάρμα και όλα αυτά χάρη στον ισραηλινό στρατό. Περιμένω την αποζημίωση από την κυβέρνηση ή από οποιονδήποτε δωρητή για να ξαναφτιάξω την φάρμα μου και το χαμένο μέλλον των παιδιών μου. Κάθε φορά που το Ισραήλ καταστρέφει την φάρμα μου, εγώ θα την ξανακτίζω, γιατί είναι η μόνη δουλειά και η μόνη ζωή που έχω».

Ενέργεια

Η στρατιωτική επίθεση προκάλεσε εκτενείς και μακρόχρονες ζημιές στις ήδη ετοιμόρροπες ηλεκτρικές εγκαταστάσεις της Γάζας. Κατά την διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης, το κεντρικό σύστημα ηλεκτροδότησης της Γάζας, έκλεισε μόνο του για δέκα μέρες, λόγω της έλλειψης βιομηχανικών καυσίμων από το Ισραήλ. Πολλοί αγωγοί ρεύματος, που μεταφέρουν ηλεκτρικό από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, καταστράφηκαν, προκαλώντας μια πτώση ρεύματος της τάξης του 75% στην Γάζα (45). Ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιοι έμειναν χωρίς ηλεκτρικό τις περισσότερες μέρες της επίθεσης και 500.000 έμειναν χωρίς νερό. Οι υπόνομοι έρρεαν στους δρόμους. Μετασχηματιστές, πυλώνες, καλώδια και τα κεντρικά υποκαταστήματα και οχήματα της Επιχείρησης Ηλεκτρισμού της Γάζας (GEDCO) βομβαρδίστηκαν. Παρόλο που αντικαταστάθηκαν οι κεντρικές γραμμές ρεύματος, το 90% του πληθυσμού αντιμετωπίζει διακοπές ρεύματος για τέσσερις με οκτώ ώρες κάθε μέρα, ενώ οι υπόλοιποι εξακολουθούν να μην έχουν καθόλου ηλεκτρικό (46). Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τους κατοίκους, αλλά και τα δημόσια ιδρύματα, όπως τα νοσοκομεία που πρέπει να χρησιμοποιούν γεννήτριες, ιδιαίτερα ευπαθείς και αυτές, εξαιτίας της έλλειψης ανταλλακτικών.

Ο αποκλεισμός εμποδίζει την προμήθεια των άκρως αναγκαίων ανταλλακτικών για το σύστημα ηλεκτροδότησης -150 σημαντικά είδη (όπως καλώδια υψηλής τάσης, μετασχηματιστές, καλώδια, διακόπτες) δεν είναι καθόλου διαθέσιμα, ενώ άλλα 400 έρχονται σε πολύ μικρές ποσότητες (47). Επίσης, το Ισραήλ εξακολουθεί να περιορίζει την προμήθεια βιομηχανικών καυσίμων, που είναι απαραίτητα για την λειτουργία των εγκαταστάσεων ηλεκτροδότησης και από τα 3.5 εκατ. λίτρα που απαιτούνται εβδομαδιαίως, έρχονται 2.2 εκατ.(48). Οι συνεχείς διακοπές ρεύματος, οδηγούν στην φθορά των εγκαταστάσεων και ίσως προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές, αφού έχουν σχεδιαστεί να λειτουργούν σε συνεχή βάση.

Νερό και Υγιεινή

Οι διακοπές ρεύματος επηρεάζουν σημαντικά και την παροχή τρεχούμενου νερού, που εξαρτάται από το ηλεκτρικό ρεύμα. Οι διακοπές νερού επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των Παλαιστινίων, ιδίως εκείνων που μένουν σε ψηλά διαμερίσματα. Οι υποδομές ύδρευσης και υγιεινής έχουν επίσης καταστραφεί και χρήζουν άμεσης επιδιόρθωσης, το κόστος των οποίων υπολογίζεται στα 6 εκατ δολάρια. (50)

Περισσότερα από 30 χμ του δικτύου ύδρευσης είχαν καταστραφεί (ωστόσο έχουν ήδη επιδιορθωθεί τα 21 χμ) και 11 πηγάδια, που χρησιμοποιούσε η Επιχείρηση Ύδρευσης υπέστησαν ζημιές. Περισσότερες από 6.000 δεξαμενές και 840 οικιακών συνδέσεων, καταστράφηκαν. Κατά την διάρκεια της επίθεσης, οι βασικές δεξαμενές συγκράτησης υδάτων σε όλη την Γάζα, καταστράφηκαν από τις βόμβες και τους πυροβολισμούς. Μόνο για την επιδιορθώση αυτών, χρειάζονται 1.250 τόνοι τσιμέντο. Δεκάδες χιλιάδες Παλαιστινίων βασίζονται στην διανομή νερού των ανθρωπιστικών οργανώσεων, ενώ κάποιοι αναγκάζονται να το αγοράσουν από ιδιώτες. (51)

Στις περιοχές εκείνες που υπέστησαν σοβαρές ζημιές εξαιτίας της επίθεσης, όπως είναι το Ezbet Abed Rabu στο βόρειο τμήμα της Γάζας, δεν είναι δυνατό να εφαρμοστεί οποιαδήποτε αναπτυξιακό πρόγραμμα εξαιτίας της έλλειψης τσιμέντου και δεν μπορούν να ολοκληρωθούν οι επισκευές στο σύστημα υδροδότησης. Οι εργασίες βρίσκονται σε στασιμότητα και 8.000 άνθρωποι είναι καταδικασμένοι να ζουν χωρίς νερό. Οι γεννήτριες επίσης απαγορεύεται να περάσουν και οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί τις ζητούν επειγόντως, για να μπορέσουν να μετριάσουν κάποια από τα προβλήματα, ειδικά τώρα που έρχεται χειμώνας. Τόσο οι γεννήτριες όσο και οι δεξαμενές αποθήκευσης νερού είναι απαραίτητες, για να εξασφαλιστεί η συνεχής παροχή νερού και ειδικά κατά την διάρκεια των διακοπών ρεύματος, που έχουν αυξηθεί. Επίσης, η μειωμένη πίεση στις σωληνώσεις επιτρέπει την είσοδο μολυσμένου νερού σε αυτές, με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να πίνουν ακατάλληλο νερό.

Οι ανθρωπιστικοί οργανισμοί στον τομέα του νερού και της υγιεινής προειδοποιούν ότι «Η ποσότητα νερού που καταναλώνεται από το υδραγωγείο ετησίως, είναι μεγαλύτερη από την δυνατότητα αναπλήρωσης του, με αποτέλεσμα το θαλασσινό νερό να διεισδύει στο φρέσκο και να χρειάζεται αφαλάτωση. Επίσης, οι εργασίες για τις εγκαταστάσεις συγκέντρωσης και επεξεργασίας λυμάτων δεν έχουν ολοκληρωθεί και σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη εισροή λυμάτων στην Λωρίδα της Γάζας, έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μόλυνση των υπόγειων υδάτων. Σήμερα, μόνο το 5-10% του νερού του παράκτιου υδραγωγείου της Γάζας, είναι πόσιμο. Τα ΗΕ έχουν συστήσει την άμεση διακοπή χρήσης αυτού του νερού, προκειμένου να προφυλαχτεί τόσο το υδραγωγείο όσο και οι ζωές των ανθρώπων. Η φτωχή ποιότητα στο νερό, προκαλεί ανησυχία για την υγεία των κατοίκων και ιδιαίτερα των ευπαθών ομάδων, όπως είναι τα παιδιά. Στην Γάζα, η διάρροια, μια αρρώστια που εύκολα αντιμετωπίζεται, είναι υπεύθυνη για το 12% των θανάτων ανάμεσα στον νεανικό πληθυσμό.» (52)

Υγεία

Η έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για 122 υγειονομικές εγκαταστάσεις της Γάζας, αποκαλύπτει πως το 48% αυτών υπέστησαν σοβαρές ζημιές ή καταστράφηκαν κατά την διάρκεια του πολέμου: 15 νοσοκομεία και 41 κέντρα πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης καταστράφηκαν μερικώς, δύο κέντρα καταστράφηκαν ολοσχερώς και 29 ασθενοφόρα υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν (53)

Μετά τη λήξη των εχθροπραξιών, τα περισσότερα υγειονομικά κέντρα επισκευάστηκαν και τώρα λειτουργούν όσο καλύτερα γίνεται, δεδομένων των περιορισμών που έχει επιβάλλει ο αποκλεισμός. Το Υπουργείο Υγείας της Παλαιστίνης μετέφερε τα δύο πρωτοβάθμια κέντρα υγείας που καταστράφηκαν, σε άλλο κτίριο και συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Ωστόσο, οι ζημιές στις κτιριακές εγκαταστάσεις δεν έχουν αποκατασταθεί πλήρως εξαιτίας της απαγόρευσης εισόδου υλικών. Έχουν γίνει όμως μικροεπισκευές με όσα υλικά υπήρχαν. Ο αποκλεισμός δημιουργεί και άλλες τρομακτικές δυσκολίες στο σύστημα υγείας, όπως είναι έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και κατάρτισης, σε συνδυασμό με την απαγόρευση εισόδου ανταλλακτικών και την αδυναμία επισκευής των κατεστραμμένων μηχανημάτων.

Η επιδείνωση της κατάστασης έχει αυξήσει τον βαθμό εξάρτησης από τις υπηρεσίες υγείας που βρίσκονται εκτός Γάζας. Αλλά και εκεί υπάρχει αποκλεισμός. Οι ισραηλινές αρχές στο πέρασμα Erez, συχνά αρνούνται να δώσουν άδεια εξόδου, ακόμα και σε σοβαρά ασθενείς, προκειμένου να νοσηλευτούν σε νοσοκομεία στην Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ, το Ισραήλ και την Ιορδανία (54). Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του 2009, περίπου στο 51% των ασθενών που ζήτησαν άδεια εξόδου, τους επιτράπηκε τελικά να φύγουν. Στο 1/3 αυτών υπήρξαν καθυστερήσεις μέχρι να τους παραδοθεί η άδεια. Αυτοί οι ασθενείς δεν μπόρεσαν να βγουν εγκαίρως από την Γάζα και έχουν χάσει τουλάχιστον ένα ιατρικό ραντεβού. Το 73% είχε καθυστέρηση μεγαλύτερη από μια βδομάδα (55).

Ο διαχωρισμός ανάμεσα στην Παλαιστινιακή Αρχή και την κυβέρνηση της Γάζας, έχει συμβάλλει στην υπολειτουργία του συστήματος υγείας και στην αδυναμία αντιμετώπισης των ασθενών και τραυματιών της Γάζας. Έχει επηρεάσει την πρόσβαση των ασθενών σε ιατρικά κέντρα εκτός της Γάζας, με αποτέλεσμα το διάστημα Μάρτη-Απρίλη 2009, δέκα ασθενείς να χάσουν την ζωή τους. (56). Οι εντάσεις μεταξύ ΠΑ και Χαμάς έχουν επιπτώσεις και σε άλλους τομείς, όπως στην εκπαίδευση, το νερό και στις υπηρεσίες υμάτων (57). Σε μεμονωμένα περιστατικά, η Χαμάς έχει εμποδίσει την παράδοση διεθνούς βοήθειας. Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο του 2009, η Χαμάς κατέσχεσε 3.500 κουβέρτες και 400 δέματα με τρόφιμα και σε ένα άλλο περιστατικό, κατέσχεσε το φορτίο 10 φορτηγών που είχαν στείλει τα ΗΕ. Το φορτίο τελικά επιστράφηκε στα ΗΕ. (58)

Εκπαίδευση

Το εκπαιδευτικό σύστημα της Γάζας είχε αποδυναμωθεί και πριν την ισραηλινή στρατιωτική επίθεση, εξαιτίας του αποκλεισμού, που επηρέαζε την ποιότητα εκπαίδευσης. Οι περιορισμοί δεν επιτρέπουν την συντήρηση των παλιών κτιριακών εγκαταστάσεων και την κατασκευή νέων κτιρίων, που είναι άκρως απαραίτητα, για να αντιμετωπίσουν την ετήσια αύξηση του μαθητικού πληθυσμού. Την περσινή σχολική χρονιά, το 82% των δημόσιων σχολείων και το 88% των σχολείων του UNRWA, λειτουργούσαν με διπλή βάρδια για να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στον αυξανόμενο αριθμό των μαθητών. (59)

Κατά την διάρκεια της επίθεσης, 18 σχολεία καταστράφηκαν (8 δημόσια, 2 ιδιωτικά και 8 νηπιαγωγεία) και τουλάχιστον 280 υπέστησαν ζημιές. Έξι από τα κατεστραμμένα σχολεία βρίσκονταν στην Βόρεια Γάζα, αναγκάζοντας 9.000 μαθητές να μεταφερθούν σε άλλα σχολεια (60). Σήμερα, δεν έχει επιδιορθωθεί ή ανοικοδομηθεί σχεδόν κανένα, εξαιτίας της απαγόρευσης εισόδου οικοδομικών υλικών. Οι μαθητές που μεταφέρθηκαν σε άλλα σχολεία για αυτό το ακαδημαϊκό έτος, πρόσθεσαν ένα επιπλέον βάρος στις ήδη υπερπλήρεις αίθουσες. Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς τον Σεπτέμβριο, περίπου 1.200 μαθητές γυμνασίου από την Βόρεια Γάζα κινδύνεψαν να μην πάνε σχολείο, εξαιτίας της έλλειψης αιθουσών και εναλλακτικών χώρων διδασκαλίας. (61). Εκτός από τα οικοδομικά υλικά, οι απαγορεύσεις του αποκλεισμού καθυστερούν ή απαγορεύουν το εκπαιδευτικό υλικό, όπως τετράδια και χαρτί. Οι ισραηλινές αρχές διευκόλυναν την είσοδο εκπαιδευτικού υλικού τους μήνες πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς, οι ποσότητες όμως είναι μικρές και δεν φτάνουν για να αναπληρώσουν τις ελλείψεις των τελευταίων δύο χρόνων.

Οι διακοπές ρεύματος, εξαιτίας των περιορισμών στα βιομηχανικά καύσιμα, η έλλειψη καθαρού πόσιμου νερού και κατάλληλων υγειονομικών εγκαταστάσεων στα σχολεία, λόγω των καταστροφών που υπέστησαν κατά την διάρκεια της επίθεσης, έχουν επηρεάσει την ομαλή λειτουργία των σχολείων και την ποιότητα της εκπαίδευσης. Μετά την λήξη της στρατιωτικής επίθεσης, οι μαθητές γύρισαν σχεδόν αμέσως στα σχολεία τους, στις κατεστραμμένες αίθουσες που ακόμη έφερναν τις πληγές του πολέμου. Τα ήδη τραυματισμένα παιδιά, δεν μπορούν να μάθουν και να εκπαιδευτούν κάτω από αυτές τις ανθυγιεινές και επικίνδυνες συνθήκες. Οι συνέπειες του αποδυναμωμένου εκπαιδευτικού συστήματος, σε συνδυασμό με τις ελλείψεις σε αίθουσες διδασκαλίας καιεκπαιδευτικό υλικό και το ακατάλληλο περιβάλλον, φαίνονται στις μετρήσεις για την παρακολούθηση και την απόδοση των μαθητών. Το πρώτο εξάμηνο της σχολικής χρονιάς 2008-2009, μόνο το 20% των τελειόφοιτων της Γάζας, πέρασαν τις καθιερωμένες εξετάσεις στα μαθηματικά, φυσική, αγγλικά και αραβικά (62).

«Μου λείπει το σχολείο μου, γιατί ήταν μεγάλο και όμορφο. Είχαμε βιβλιοθήκη που μπορούσαμε να διαβάζουμε βιβλία και αυλή για να παίζουμε και είχαμε δραστηριότητες. Το καινούριο μας σχολείο είναι μικρό. Η αίθουσα είναι πολύ μικρή και στενή. Κάνει πολύ ζέστη εκεί μέσα… Θέλω να γίνω γιατρός, για να βοηθήσω τα παιδιά της Παλαιστίνης, αλλά πως; Πως θα τα καταφέρω, αφού το σχολείο μου καταστράφηκε;» Αυτά είπε ένας μαθητής 2ας Λυκείου που παρακολουθούσε το Αμερικάνικο Διεθνές Σχολείο, που καταστράφηκε από εναέριο χτύπημα των Ισραηλινών τον Ιανουάριο του 2009.

Στοιχεία

• Το 52.5 % του πληθυσμού της Γάζας, είναι παιδιά κάτω των 18 χρονών
• Το 67.1% των παιδιών είναι πρόσφυγες
• Υπάρχουν 640 σχολεία στην Γάζα-221 σχολειά του UNRWA, 383 δημόσια και 36 ιδιωτικά- και εξυπηρετούν περισσότερους από 440.000 μαθητές0 (86)
• Το 88% των σχολείων του UNRWA και το 82% των δημόσιων, λειτουργούν με διπλές βάρδιες. Υπάρχουν και κάποια ανεπίσημα στοιχεία ότι κάποια σχολεία λειτουργούν με τρεις βάρδιες (87).
• 164 μαθητές και 12 καθηγητές σε δημόσια σχολεία, σκοτώθηκαν κατά την διάρκεια των επιθέσεων, ενώ 454 μαθητές και πέντε καθηγητές τραυματίστηκαν.
• 86 μαθητές και 3 καθηγητές σε σχολεία του UNRWA σκοτώθηκαν και 402 μαθητές και 14 καθηγητές, τραυματίστηκαν (88).
• Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας της Παλαιστίνης, πρέπει να κτιστούν 105 καινούρια σχολεία (89)
• Στην σχολική χρονιά 2008-2009, 14.000 μαθητές (ή το 6.76%) από όλα τα σχολεία τουUNRWA απέτυχαν στις εξετάσεις (90).
• Από τους μαθητές που απέτυχαν, οι 1.900 παρακολούθησαν ενισχυτικά προγράμματα διδασκαλίας.

4. ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ

Η τακτική απομόνωσης του Ισραήλ δεν είναι κάτι καινούριο για τους Παλαιστίνιους της Γάζας, αφού εφαρμόζονταν περιορισμοί από το 2002. Ο αποκλεισμός όμως που επιβλήθηκε το 2007 ήταν κάτι τελείως διαφορετικό από τους προηγούμενους περιορισμούς. Τον Σεπτέμβριο του 2007, το ισραηλινό Συμβούλιο Ασφαλείας συναντήθηκε για να «συζητήσει τις πιθανές δράσεις, λόγω των συνεχών ρίψεων ρουκετών Qassam από την Λωρίδα της Γάζας στην πόλη Sderot και σε άλλες πόλεις και χωριά, γύρω από την Γάζα». Κήρυξε την Λωρίδα της Γάζας «εχθρικό έδαφος» και αποφάσισε ότι «Θα επιβληθούν επιπρόσθετες κυρώσεις στο καθεστώς της Χαμάς, με σκοπό να περιοριστεί η διακίνηση αγαθών στην Λωρίδα της Γάζας και θα μειωθεί η προμήθεια βιομηχανικών καυσίμων και ηλεκτρικού ρεύματος. Περιορισμοί θα τεθούν και στην μετακίνηση των ανθρώπων από και προς την Γάζα. Οι κυρώσεις θα επιβληθούν κατόπιν νόμιμης εξέτασης και θα ληφθούν υπόψη τόσο οι ανθρωπιστικές πλευρές του ζητήματος όσο και η πρόθεση να αποφύγουμε την ανθρωπιστική κρίση»(63). Ο Υπουργός Άμυνας Ehud Barak, σχολιάζοντας την απόφαση του συμβουλίου, δήλωσε ότι «σκοπός μας είναι να αποδυναμώσουμε την Χαμάς και να ενισχύσουμε τον Salam Fayyad της Παλαιστινιακής Αρχής» (64).

Τον Δεκέμβριο του 2008, λίγο πριν την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», ο εκπρόσωπος τύπου του Υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ Shlomo Dror δήλωσε ότι «Αν αποτύχουμε να αντιδράσουμε σε μια ρουκέτα, αυτόματα τους ενθαρρύνουμε. Η μόνη μας επιλογή ήταν να κλείνουμε τα περάσματα, όταν εξαπολύουν ρουκέτες»(65). Επιπλέον, η ισραηλινή κυβέρνηση συνδέει τον αποκλεισμό και με την αιχμαλωσία του μοναδικού ισραηλινού στρατιώτη Gilad Shalit, Ο πρώην Πρωθυπουργός Ehud Olmert, για παράδειγμα, είχε δηλώσει ότι «Δεν θα επιτρέψουμε να ανοίξουν τα περάσματα από και προς την Γάζα, ώστε να μπορέσουν να γυρίσουν σε φυσιολογικές συνθήκες ζωής. Σίγουρα δεν θα γίνει αυτό, μέχρι να επιστρέψει σπίτι του ο Gilad Shalit»(66).

Ενώ το Ισραήλ έχει το δικαίωμα να προστατέψει τους πολίτες του, τα μέτρα που χρησιμοποιεί παραβιάζουν το διεθνές και ανθρωπιστικό δίκαιο. Οι αδιάκριτες επιθέσεις από ένοπλες ομάδες Παλαιστινίων στο Νότιο Ισραήλ, στις οποίες έχουν σκοτωθεί αρκετοί και δεκάδες τραυματίστηκαν, αποτελούν σαφή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Καταδικάζουμε τέτοιου είδους επιθέσεις εναντίον άμαχου πληθυσμού. Οι παραβιάσεις του διεθνές δικαίου από την μία πλευρά, άσχετα με το μέγεθος τους, δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσουν δικαιολογία για παραβιάσεις της άλλης πλευράς. Με το να ενισχύεται ο αποκλεισμός της Γάζας, το Ισραήλ παραβιάζει την ρητή απαγόρευση «μαζικής τιμωρίας» του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου (67) και τιμωρεί ολόκληρο τον πληθυσμό της Γάζας για τις πράξεις λίγων.

5. Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Ευθύνη για ανοικοδόμηση

Σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, το Ισραήλ παραμένει η Δύναμη Κατοχής, παρόλη την απομάκρυνσή του από τη Γάζα το 2005 και την επιμονή του ότι πλέον δεν κατέχει την Λωρίδα της Γάζας. Το Ισραήλ διατηρεί ακόμα τον αποκλειστικό έλεγχο στην είσοδο και έξοδο του πληθυσμού στην Γάζα, στον εναέριο και θαλάσσιο χώρο, στην εγγραφή του πληθυσμού στα μητρώα, στις τηλεπικοινωνίες και σε πολλές άλλες πλευρές της καθημερινής ζωής και στους θεσμούς. Αυτός ο έλεγχος θα έπρεπε να συνεπάγεται την διασφάλιση της ευημερίας του άμαχου πληθυσμού.

Όπως είχε συμβεί και στο παρελθόν, λόγω του ότι το Ισραήλ δεν χρηματοδότησε την ανοικοδόμηση, η ΕΕ και η διεθνής κοινότητα, προσφέρθηκαν να πληρώσουν για να κτιστεί εκ νέου η Γάζα. Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα, τον Μάρτιο του 2009 στο συνέδριο του Sharm el-Sheikh, η διεθνής κοινότητα δέσμευσε περισσότερα από 4 δις δολάρια για την ανοικοδόμηση της Γάζας και την στήριξη της οικονομίας της Παλαιστίνης, για την οποία η ΕΕ δέσμευσε 1 δις δολάρια (68). Η ΕΕ και η υπόλοιπη διεθνής κοινότητα ανέλαβαν ξανά την ευθύνη για την αποκατάσταση των ζημιών που προκάλεσε ο ισραηλινός στρατός, αλλά απέτυχαν στο να κάνουν τις απαραίτητες κινήσεις, ώστε αυτή η βοήθεια να μπορέσει να προχωρήσει. Ο ισραηλινός αποκλεισμός έχει απαγορέψει σχεδόν όλη την βοήθεια που προορίζεται για την φυσική αποκατάσταση της Γάζας. Από την πλευρά της ΕΕ, δεν έχει γίνει κανένα παράπονο για τις καταστροφές που έγιναν σε δικά της χρηματοδοτούμενα προγράμματα κατά την διάρκεια της επιχείρησης «Συμπαγές Μολύβι». Οι ζημιές εκτιμούνται στα 12.35 εκατ. ευρώ (και συνολικά από το 2000, στα 56.35 εκατ. ευρώ) (69)

Αντιδρώντας στον αποκλεισμό: πολλά λόγια, λίγες πράξεις

Η 4η Συνθήκη της Γενεύης ορίζει την υποχρέωση των τρίτων μερών να διασφαλίσουν την τήρηση της σε οποιαδήποτε περίπτωση. Η διεθνής κοινότητα έχει υποχρέωση να βάλει ένα τέλος στις παραβιάσεις της Συνθήκης. Ελπίζουμε πως το 2010 θα πραγματοποιηθεί μια ουσιαστική Συνδιάσκεψη των προσυπογραφώντων μελών της 4ης Συνθήκης της Γενεύης, για να επανεξετάσουν τις υποχρεώσεις της διεθνούς κοινότητας να εφαρμόσει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

Η διεθνής κοινότητα έχει αποτύχει πλήρως να στηρίξει τα λόγια της με αποτελεσματικές δράσεις. Τον Μάιο του 2008, το Κουαρτέτο έκανε λόγο για μια «νέα προσέγγιση» στο θέμα της Γάζας. Ωστόσο, καμία νέα προσέγγιση δεν πραγματοποιήθηκε, αφού η πολιτική του αποκλεισμού παραμένει ως έχει, ακόμα και κατά την διάρκεια της «ανάπαυλας» που είχαν συμφωνήσει το Ισραήλ και η Χαμάς, τον Ιούνιο-Νοέμβριο του 2008. Στην Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, πέρασε το Ψήφισμα 1860 και καλούσε για άμεση πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας και για το ουσιαστικό άνοιγμα των περασμάτων της Γάζας. Ωστόσο, το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν έκανε καμία ενέργεια, όταν οι απαιτήσεις του δεν υλοποιήθηκαν.

Η ΕΕ έχει κάνει σαφείς δηλώσεις κατά του αποκλεισμού της Γάζας. Η πιο πρόσφατη δήλωση του Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, τον Δεκέμβριο του 2009, ανέφερε ότι «η συνεχιζόμενη πολιτική του αποκλεισμού, είναι απαράδεκτη και πολιτικά αντιπαραγωγική. Έχει οδηγήσει σε εξαθλίωση την οικονομία του ιδιωτικού τομέα και έχει καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον, όπως το νερό και άλλες φυσικές πηγές..ενώ οι εξτρεμιστές κερδοσκοπούν από την τρέχουσα κατάσταση και ο άμαχος πληθυσμός, όπου οι μισοί είναι κάτω των 18 χρόνων, υποφέρει». Η ΕΕ καλούσε σε «άμεσο, ουσιαστικό και χωρίς όρους άνοιγμα των περασμάτων για την διακίνηση ανθρωπιστικής βοήθειας, καταναλωτικών αγαθών και του πληθυσμού από και προς την Γάζα» (70). Την ίδια στιγμή, και λόγω της διστακτικότητας αρκετών κρατών-μελών, η ΕΕ απέφυγε να αναγνωρίσει τον αποκλεισμό σαν μία μορφή μαζικής τιμωρίας ή έστω να δηλώσει ότι αποτελεί παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Το 2008, οι Προεδρίες της Σλοβενίας και της Γαλλίας επίσημα χαρακτήρισαν τον αποκλεισμό «μαζική τιμωρία», όπως και το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο (71), αλλά το Συμβούλιο των 27 κρατών-μελών, απέτυχε να κάνει το ίδιο. Στο Συμβούλιο αυτό, η Προεδρία της Σουηδίας είχε αρχικά προτείνει να αναφερθεί ότι «ο αποκλεισμός είναι απαράδεκτος βάση του διεθνές ανθρωπιστικού δικαίου», αλλά η τελική του μορφή τροποποιήθηκε, λόγω της αντίθετης γνώμης κάποιων μελών (72). Όταν ο Βρετανός Πρωθυπουργός Gordon Brown και η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, συναντήθηκαν με τον Ισραηλινό ομόλογο τους Benjamin Netanyahu, στις δηλώσεις που έκαναν στον τύπο, δεν έγινε καμία αναφορά στην Γάζα (73). Αυτή η σιωπή αντανακλά την έλλειψη δημόσιας πίεσης προς το Ισραήλ από τα μέλη της ΕΕ, παρόλη την σταθερή της θέση σε αυτό το ζήτημα.

Η ΕΕ έκανε ένα σημαντικό βήμα κατά την διάρκεια της Επιχείρησης «Συμπαγές Μολύβι», όταν πάγωσε την αναβάθμιση των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων της με το Ισραήλ. Έκτοτε, έχει καταφέρει να διατηρήσει το πάγωμα, αλλά παρόλα αυτά εξακολουθεί να παρέχει νέα οικονομικά και εμπορικά προνόμια στο Ισραήλ (74), ενώ οι βασικοί κανόνες εμπορίου και πρόσβασης δεν εφαρμόζονται στον αποκλεισμένο πληθυσμό της Γάζας.

Λίγο καιρό μετά την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», ο Γάλλος Πρόεδρος Nicola Sarkozy δήλωσε ότι «δεν γίνεται να παραμένει η Γάζα η μεγαλύτερη φυλακή στον κόσμο» (75). Ωστόσο, είναι δύσκολο να δούμε ποιες πρωτοβουλίες πήρε αυτός και οι άλλοι διεθνείς ομόλογοι του, για να σταματήσει ο αποκλεισμός. Το πρώτο εξάμηνο του 2009, οι αρχηγοί της ΕΕ έστειλαν τρεις επιστολές προς την κυβέρνηση του Ισραήλ και ζητούσαν το άνοιγμα των περασμάτων της Γάζας. Αλλά όταν το Ισραήλ δεν έδωσε καμία απάντηση, δεν έγινε καμία περαιτέρω ενέργεια. Παρόμοια, τον Οκτώβριο του 2009, ο Πρωθυπουργός Brown και ο Πρόεδρος Sarkozy έστειλαν επιστολή στον Ισραηλινό Πρωθυπουργό, όπου τόνιζαν την ανάγκη να φτάσει η ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά και πάλι δεν σημειώθηκε καμία βελτίωση και δεν ακολούθησε άλλη ενέργεια (76). Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών David Miliband ισχυρίζεται πως η Βρετανία δεν έχει καμία «πολιτική που να επιτρέπει την συνέχιση της κατάστασης στην Γάζα» (77) Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία νέα πρωτοβουλία, όπως τον Μάιο του 2008 στην Διάσκεψη χορηγών του Λονδίνου, με εκπροσώπους του Ισραήλ και της Παλαιστίνης και που είχε χρησιμοποιηθεί από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Νορβηγίας σαν μια ευκαιρία να μιλήσουν για τον αποκλεισμό (78).

Πολλοί λίγοι πολιτικοί και διπλωμάτες έχουν επισκεφτεί την Γάζα για να δουν την κατάσταση και να καταλάβουν τις επιπτώσεις του αποκλεισμού. Αυτό είναι ιδιαίτερα θλιβερό, αν αναλογιστούμε πως σχεδόν κανένας από την Γάζα δεν μπορεί να ταξιδέψει στο εξωτερικό για να τους συναντήσει. Ενώ αρκετοί Υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ, έχουν επισκεφτεί το Ισραήλ και τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη μετά την Επιχείρηση «Συμπαγές Μολύβι», ο μόνος από τους 27 Υπουργούς που επισκέφτηκε την Γάζα ήταν ο Σουηδός Carl Bildt. Επίσης ο Javier Solana και ο Louis Michel επισκέφτηκαν την Γάζα το διάστημα που εκτελούσαν χρέη Ανώτατου Εκπροσώπου και Απεσταλμένου για την Ανάπτυξη, αντίστοιχα. (79). Ο Γάλλος και ο Ιρλανδός Υπουργός Εξωτερικών, προσπάθησαν να επισκεφτούν την Γάζα, αλλά το Ισραήλ τους αρνήθηκε την είσοδο (80). Ο Tony Blair, ο απεσταλμένος του Κουαρτέτου για την Μέση Ανατολή, επισκέφτηκε την Γάζα για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2009, δύο χρόνια μετά τον διορισμό του.

Στην πραγματικότητα, το Κουαρτέτο έχει συμβάλλει στον αποκλεισμό της Γάζας, με την πολιτική που ακολουθεί να μην διαπραγματεύεται με την Χαμάς. Την πολιτική αυτή διατήρησε και όταν ιδρύθηκε η κυβέρνηση εθνικής ενότητας, τον Μάρτιο του 2007. Μετά την κατάρρευση αυτής της κυβέρνησης και την κατάληψη της Γάζας από την Χαμάς, ούτε η ΕΕ ούτε το Κουαρτέτο έχουν κάνει καμία δήλωση ότι θα υποστηρίξουν μια νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Οι προσπάθειες των Παλαιστινίων για επανεξέταση του θέματος, έχουν επανειλημμένως πέσει στο κενό. Το Κουαρτέτο, ενώ απομονώνει την Χαμάς, δεν ασκεί ιδιαίτερη πίεση στο Ισραήλ να αλλάξει την πολιτική του στο θέμα της Γάζας.

Διπλωματικές πρωτοβουλίες και σχέδια

Η διεθνής κοινότητα φαίνεται να έχει αποδεχτεί τον αποκλεισμό και μάλλον ζητάει μια ελάχιστη συναίνεση. Οι λίγες διπλωματικές πρωτοβουλίες επικεντρώνονται στο να μπουν κάποια υλικά στην Γάζα ή στο να δημιουργηθούν μηχανισμοί που να επιτρέπουν την είσοδο σε περιορισμένο αριθμό αγαθών και να είναι αποδεχτά από την ισραηλινή κυβέρνηση. Η Γαλλία για παράδειγμα, εργάζεται σκληρά για να πάρει την διαβεβαίωση του Ισραήλ πως τα ιατρικά υλικά, που η ίδια χρηματοδοτεί για την αποκατάσταση του νοσοκομείου Al Quds στην Γάζα, θα περάσουν στην Γάζα. Ακόμα δεν ξέρουμε αν και πότε θα γίνει αυτό. Η Ολλανδία έχει ξοδέψει μεγάλο μέρος του πολιτικού της κεφαλαίου για να πάρει την έγκριση του Ισραήλ για την κατ’ εξαίρεση εξαγωγή λουλουδιών προς την ολλανδική αγορά και σύμφωνα με πληροφορίες, μάλλον έχει αποσπάσει την υπόσχεση για αύξηση των εξαγόμενων φορτίων, αν και αυτό θα φανεί τους επόμενους μήνες κατά πόσο θα υλοποιηθεί (81). Ο Tony Blair έχει διαπραγματευθεί την άδεια για πολλά φορτηγά που μετέφεραν οικοδομικά υλικά, για το πρόγραμμα της Παγκόσμιας Τράπεζας για εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.

Τον Μάιο του 2009, τα ΗΕ σχεδίασαν ένα συγκεκριμένο πλάνο για την μεταφορά οικοδομικών υλικών για ένα σύνολο προγραμμάτων που είχαν καθυστερήσει και αφορούσαν καταφύγια, τον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης, αξίας 77 εκατ. δολαρίων. Το σχέδιο, που πρότεινε ο Συντονιστής των ΗΕ για την Μέση Ανατολή, Robery Serry, θα εξασφάλιζε την είσοδο μόνο σε υλικά που αφορούσαν συγκεκριμένους σκοπούς και θα παρείχε δικλείδες ασφαλείας στο Ισραήλ, με αντάλλαγμα την άδεια εισόδου των οικοδομικών υλικών στην Γάζα. Το σχέδιο κέρδισε την υποστήριξη της ΠΑ και της διεθνούς κοινότητας, της ΕΕ και των ΗΠΑ. Οι διαπραγματεύσεις των ΗΕ με το Ισραήλ, επικεντρώθηκαν στην παράδοση μεμονωμένων «πιλοτικών προγραμμάτων» παρά σε ολόκληρο το πακέτο. Παρόλα αυτά και μετά από μήνες διαπραγματεύσεων και καθυστερήσεων από την πλευρά του Ισραήλ, ακόμα δεν έχει επιτραπεί σε τίποτα να περάσει. Τον Νοέμβριο, τα ΗΕ ενημέρωσαν το Συμβούλιο Ασφαλείας ότι «ακόμα δεν έχουμε λάβει καμία ικανοποιητική απάντηση από την κυβέρνηση του Ισραήλ» και δήλωσαν «είναι τελείως απαράδεκτο να μην έχει γίνει καμία ουσιώδη πρόοδος στις ενέργειες των ΗΕ για την αποκατάσταση των πολιτών, που είναι σημαντικές για την ευημερία τους και για την ανάκαμψη του πληθυσμού που επηρεάστηκε από τον πόλεμο-και τον αποκλεισμό» (82). Τα ΗΕ επίσης βρίσκονται σε επείγουσες συζητήσεις με το Ισραήλ, προσπαθώντας να καταλήξουν «στις ελάχιστες απαιτήσεις, προκειμένου να παραδοθεί η ανθρωπιστική βοήθεια για τον χειμώνα» (83). Ο χειμώνας έχει έρθει, αλλά ακόμα δεν υπάρχει καμία θετική απάντηση.

Ενώ αυτές οι προσπάθειες είναι αξιέπαινες, είναι δυστυχώς αναποτελεσματικές εάν δεν συνδυαστούν με πιέσεις σε πολιτικό επίπεδο. Η αποτυχία της διεθνούς κοινότητας να κάνει κάτι για να σταματήσει τον αποκλεισμό, είναι ένα σημάδι της γενικότερης αποτυχίας να καταστήσει όλες τις πλευρές υπόλογες για τις παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Υπάρχουν αποδείξεις ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι καταστροφές που προκάλεσε ο ισραηλινός στρατός στην Γάζα, παραβίαζαν το διεθνές δίκαιο, όπως παρουσιάστηκε και στην Έκθεση της Αποστολής Ευρημάτων των ΗΕ (Έκθεση Goldstone) και σε αναφορές διεθνών, ισραηλινών και παλαιστινιακών οργανισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τα μέρη, θα πρέπει να ερευνήσουν σε βάθος τις κατηγορίες και να καταστήσουν υπόλογους τους υπεύθυνους.

«Δυστυχώς, η διεθνής κοινότητα αγνοεί τις κραυγές για βοήθεια, ενώ οι πολίτες της Γάζας αντιμετωπίζονται σαν ζώα και όχι σαν άνθρωποι… Ποτέ πριν στην ιστορία, μια μεγάλη κοινότητα δεν έχει καταστραφεί από βόμβες και πυραύλους και μετά της έχει απαγορευτεί να ξανά φτιάξει την ζωή της. Η ευθύνη γι’ αυτό το φρικτό έγκλημα βρίσκεται στην Ιερουσαλήμ, το Κάιρο, την Ουάσιγκτον και σε όλη την διεθνή κοινότητα» - Jimmy Carter, πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Ιούνιος 2009(92)

«Το μήνυμα μου στην διεθνή κοινότητα είναι ότι πρέπει να ντρεπόμαστε για την σιωπή και τη συναίνεση μας, ειδικά για την κατάσταση στην Γάζα» (93) - Αρχιεπίσκοπος Desmond Tutu, Νότια Αφρική, Μάιος 2008

«Το χάσμα ανάμεσα στα λόγια και τις πράξεις είναι θέμα προβληματισμού για πολλούς Παλαιστίνιους. Το αποτέλεσμα είναι η πλήρη απομόνωση τους από την παγκόσμια κοινότητα, που τροφοδοτεί η απραγία του διεθνούς συστήματος» (94) - Karen AbuZayd, Ειδικός απεσταλμένος του UNRWA , Δεκέμβριος 2008

«Ολόκληρος ο πολιτισμός τους έχει καταστραφεί. Δεν υπερβάλλω… δεν μπορώ να πιστέψω ότι ο κόσμος αδιαφορεί, ενώ συμβαίνει κάτι τέτοιο» (95) - Mary Robinson, πρώην Πρόεδρος της Ιρλανδίας και πρώην Απεσταλμένη των ΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Ιανουάριος 2009

6. ΕΚΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΔΡΑΣΗ

Όπως και στην υπόλοιπη αναφορά, οι συστάσεις που ακολουθούν επικεντρώνονται στο τι θα πρέπει να κάνει η διεθνής κοινότητα, για να περάσει από τα λόγια στην πραγματική δράση, προκειμένου να σταματήσει ο αποκλεισμός της Γάζας και να μπορέσουν να περάσουν τα υλικά ανοικοδόμησης, που τα χρειάζονται τόσο απεγνωσμένα και που οι διεθνείς χορηγοί έχουν δεσμευτεί με τα χρήματα τους και την στήριξη τους. Χωρίς αυτά, οι άνθρωποι στην Γάζα θα συνεχίσουν να υποφέρουν και η πρόοδος για την ειρήνη θα υπονομευθεί.

Την πρωταρχική ευθύνη έχει το Ισραήλ, που πρέπει να τηρήσει τις διεθνείς υποχρεώσεις του σαν Δύναμη Κατοχής και να αντιστρέψει την τακτική της μαζικής τιμωρίας, με το να άρει τον αποκλεισμό και να ανοίξει τα περάσματα. Πρέπει επίσης να σταματήσει τις παράνομες εισβολές και επιθέσεις στην Γάζα. Η Αίγυπτος πρέπει με την σειρά της να ανοίξει το πέρασμα της Rafah. Η Χαμάς και οι άλλες ένοπλες ομάδες των Παλαιστινίων, πρέπει να διατηρήσουν την ανακωχή της βίας και να σταματήσουν τις αδιάκριτες επιθέσεις με ρουκέτες στο Ισραήλ. Όλοι οι παράγοντες της Παλαιστίνης πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες τους προς έναν διάλογο συμφιλίωσης και να στρώσουν τον δρόμο για μια ενωτική κυβέρνηση, που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών της. Η Παλαιστινιακή Αρχή και η Χαμάς πρέπει να κάνουν τα πάντα για να υποστηρίξουν και να διευκολύνουν την πρόσβαση στην Γάζα, δεδομένων των περιορισμών που έχει επιβάλλει ο αποκλεισμός. Όλα αυτά τα βήματα είναι ζωτικής σημασίας. Κανένας δεν πρέπει να περιμένει να κάνει ο άλλος το πρώτο βήμα.

Οι Παλαιστίνιοι και οι Ισραηλινοί έχουν υποφέρει πολύ, εξαιτίας της αποτυχίας των ηγετών τους να σπάσουν τον φαύλο κύκλο του φόβου και της αναξιοπιστίας. Γι’ αυτό και πολλά εξαρτώνται από την διεθνή κοινότητα. Οι προτάσεις που ακολουθούν είναι το ελάχιστο που αυτή πρέπει να κάνει

Συστάσεις προς την Διεθνή Κοινότητα

Ευρωπαϊκή Ένωση

• Η ΕΕ πρέπει να δεσμευτεί για την άρση του αποκλεισμού, έχοντας μια δυνατή και ενωτική στάση και οδηγώντας μια διεθνή πρωτοβουλία πάνω σε αυτό το θέμα.
• Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη πρέπει να αξιοποιούν κάθε ευκαιρία που έχουν με το Ισραήλ, για να απευθύνουν δημόσια και ξεκάθαρα την απαίτηση τους να σταματήσει, πλήρως και χωρίς όρους, ο αποκλεισμός.
• Οι αρχηγοί των κρατών-μελών της ΕΕ, Υπουργοί Εξωτερικών και Διπλωμάτες, ο νέος Ανώτατος Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφάλειας, πρέπει να επισκεφτούν την Γάζα. Η επίσκεψη στην Γάζα πρέπει να αποτελεί μέρος της επίσκεψης των υψηλόβαθμων Ευρωπαίων στο Ισραήλ και στα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη.
• Η ΕΕ πρέπει να επιβεβαιώσει δημόσια ότι οι σχέσεις της με το Ισραήλ έχουν παγώσει και θα συνεχίσουν όταν το Ισραήλ σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές δίκαιο.

Κουαρτέτο για την Μέση Ανατολή (ΕΕ, ΗΠΑ, ΗΕ και Ρωσία)

Τα μέλη του Κουαρτέτου πρέπει:

• Να δρομολογήσουν προσπάθειες που θα συντελέσουν στην άρση του αποκλεισμού, όπως είναι η επιβολή συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος και σχετικών οροσήμων.
• Να εγκαταλείψουν την αποτυχημένη πολιτική της μη-διαπραγμάτευσης και να αρχίσουν πολιτικό διάλογο με όλα τα πολιτικά κόμματα της Παλαιστίνης.
• Να ενθαρρύνουν τον εσωτερικό διάλογο στην Παλαιστίνη και να αναγνωρίσουν οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει από αυτόν.
• Να πιέσουν επειγόντως για την άμεση συμφωνία και εφαρμογή του σχεδίου του Ειδικού Απεσταλμένου των ΗΕ για την Μέση Ανατολή, Rober Serry, για την παράδοση υλικών για τα υψηλής προτεραιότητας προγράμματα ανοικοδόμησης, σαν μέρος της ολοκληρωτικής άρσης του αποκλεισμού.

Η Διεθνής Κοινότητα

• Το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ πρέπει να συγκαλέσει συνάντηση για να επαναβεβαιώσει την εφαρμογή του Ψηφίσματος 1860 και να αποφασίσει τις απαραίτητες ενέργειες για την ολοκληρωτική και ουσιαστική άρση του αποκλεισμού.
• Η Διεθνής Κοινότητα πρέπει να πιέσει το Ισραήλ να καταβάλει αποζημιώσεις για όλες τις καταστροφές που προκάλεσε κατά την διάρκεια της Επιχείρησης «Συμπαγές Μολύβι» και άλλων στρατιωτικών επιθέσεων. Οι δωρήτριες χώρες πρέπει να ζητήσουν αποζημιώσεις για τις ζημιές που υπέστησαν τα έργα που χρηματοδοτούσαν.
• Η Διεθνής Κοινότητα πρέπει να στηρίξει την έρευνα για τις παραβιάσεις του διεθνές δικαίου τόσο από το Ισραήλ όσο και από τις ένοπλες ομάδες των Παλαιστινίων και να καταστήσει υπόλογους τους υπαίτιους, ώστε να αποτραπούν μελλοντικές παραβιάσεις και καταστροφές και να τονίσει την παρανομία του αποκλεισμού βάση του διεθνές δικαίου.
• Η Διεθνής Κοινότητα πρέπει να στηρίξει μια ουσιαστική συνδιάσκεψη ανάμεσα στα κράτη που προσυπέγραψαν την 4η Συνθήκη της Γενεύης και να εξασφαλίσει την τήρηση της Συνθήκης στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και σε σχέση με τον αποκλεισμό.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Για να δείτε τα link στα οποία παραπέμπουν οι αριθμοί είναι προτιμότερο να κατεβάσετε το αγγλικό έγγραφο σε μορφή pdf από τη διεύθυνση http://www.mezan.org/en/details.php?id=9347&ddname=Gaza%20distruction&id_dept=12&id2=9&p=center