Κυριακή 23 Αυγούστου 2009

To Ισραήλ αρχίζει να ξεπουλά κτήματα των προσφύγων

του Jonathan Cook, δημοσιεύτηκε στη σελίδα The Electronic Intifada στις 17 Αυγούστου 2009

Στη φωτογραφία, ο Αμπου Άραμπ, 74 ετών, πρόσφυγας από το κατεστραμμένο χωριό της Σαφουρίγια, στέκεται σε ό,τι έχει απομείνει από το κοιμητήριο, το οποίο είναι περικυκλωμένο από τα σπίτια ενός νέου εβραϊκού οικισμού, ονόματι Τζίπορι. Τα σπίτια που είναι ορατά, είναι χτισμένα σε έκταση που ανήκε στους γονείς του Άμπου Άραμπ

O Άμιν Μουχάμαντ Άλι, 74 ετών πρόσφυγας από ένα κατεστραμμένο Παλαιστινιακό χωριό στο βόρειο Ισραήλ, λέει ότι πραγματικά νιώθει μόνο ειρηνικά όταν στέκεται ανάμεσα στους τάφους των προγόνων του. Το κοιμητήριο, περικυκλωμένο από όλες τις πλευρές από εβραϊκά σπίτια και κτήματα, είναι μια μικρή «μηχανή του χρόνου», που μεταφέρει τον Μουχάμαντ Άλι – γνωστό σε όλους ως Άμπου Άραμπ – πίσω στις ημέρες εκείνες που η τοποθεσία αυτή ήταν γνωστή με το αραβικό όνομα Σαφουρίγια, κι όχι το σημερινό εβραϊκό της όνομα, Τζίπορι.

Σε αντίθεση με τους περισσότερους παλαιστίνιους πρόσφυγες που εξαναγκάστηκαν να βρεθούν εκτός των σημερινών συνόρων του Ισραήλ κατά τον πόλεμο του 1948 που οδήγησε στη δημιουργία του εβραϊκού κράτους, ο Άμπου Άραμπ και η οικογένειά του μετακινήθηκαν κοντά, σε μια γειτονιά της Ναζαρέτ. Χωρίς δικαίωμα επιστροφής στον γενέθλιο τόπο και το σπίτι των παιδικών του χρόνων, το οποίο ισοπεδώθηκε μαζί με όλη την υπόλοιπη Σαφουρίγια, παρατηρούσε σιγά σιγά τα κτήματα που κάποτε είχαν οι γονείς του να καταλαμβάνονται από εβραίους μετανάστες, προερχόμενους κυρίως από την ανατολική Ευρώπη. Σήμερα, μόνο το νεκροταφείο της Σαφουρίγια δεν έχει καταστραφεί.

Παρά την απώλεια του χωριού τους, οι 4.500 πρόσφυγες από τη Σαφουρίγια και οι απόγονοί τους κρατιούνταν από μια μόνο ελπίδα: ότι οι αφιχθέντες εβραίοι δεν θα μπορούσαν να αγοράσουν τη γη τους, παρά μόνο να την νοικιάζουν προσωρινά από το κράτος.

Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, το Ισραήλ κατέχει την περιουσία 4 και πλέον εκατομμυρίων Παλαιστινίων προσφύγων υπό επίβλεψη-φύλαξη (custodianship), μέχρις ότου μια τελική ειρηνευτική συμφωνία καθορίσει αν όλοι ή τμήμα εξ αυτών θα τους επιτραπεί η επιστροφή στα πάνω από 400 παλαιστινιακά χωριά ή θα αποζημιωθούν για την απώλεια αυτή. Όμως την τελευταία εβδομάδα, κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου και των προσφυγικών περιουσιακών δικαιωμάτων, ο πρωθυπουργός Μπένταζμιν Νετανιάχου πέρασε μια ριζοσπαστική αγροτική μεταρρύθμιση η οποία πέρασε ασχολίαστη εντός και εκτός Ισραήλ.

Ο νέος νόμος ξεκινά μια διαδικασία άρρητης ιδιωτικοποίησης μεγάλου τμήματος της αναπτυγμένης γης του Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης και αυτής που είναι ιδιοκτησίας προσφύγων, είπε ο Όρεν Ίφτατσελ, γεωγράφος στο πανεπιστήμιο Μπεν Γκουριόν στη Μπερσέβα.

Ο Νετανιάχου και οι υπέρμαχοι του νόμου ισχυρίζονται ότι έτσι θα κατασταλεί τμήμα της κρατικής γραφειοκρατίας, θα καταστούν ευκολότερες και αποτελεσματικότερες οι συναλλαγές για έγγεια ιδιοκτησία και θα μειωθούν οι τιμές κατοικιών. Στην πράξη, θα σημαίνει ότι οι 200 εβραϊκές οικογένειες του Τζίπορι θα είναι σε θέση να αγοράσουν τα σπίτια τους, συμπεριλαμβανομένων μιας συστάδας μπάνγκαλοουζ που ολοκληρώνονται σε γη δίπλα από το νεκροταφείο η οποία ανήκε στους γονείς του Άμπου Άραμπ.

Η ιδιωτικοποίηση της προσφυγικής γης του Τζίπορι θα το απαλλάξει από τον έλεγχο αυτού που επισήμως ονομάζεται Φύλακας Περιουσίας Απόντων, που υποτίθεται ότι την προστατεύει για τους πρόσφυγες. «Τώρα οι πρόσφυγες δεν θα έχουν πλέον πού να απευθυνθούμε για τις διεκδικήσεις μας», λέει ο Άμπου Άραμπ. «Θα πρέπει να κινούμαστε μόνοι μας, για την περίπτωσή μας, έναντι εκατοντάδων ή χιλιάδων ιδιωτών ιδιοκτητών σπιτιών». Και προσθέτει: «Το Ισραήλ είναι όπως ένας κλέφτης που θέλει να κρύψει τα κλοπιμαία. Αντί να τα βάζει σε ένα κουτί, τα μεταφέρει σε 700 διαφορετικά κουτιά, ώστε να μη μπορούν να βρεθούν».

Ο Νετανιάχου είχε δεχτεί τις αντιρρήσεις των ισραηλινών νομοθετών για αυτή τη μεταρρύθμιση, αν και αυτές δεν ήταν συνέπεια της έγνοιάς τους για τα δικαιώματα των προσφύγων. Τον προηγούμενο μήνα, χρειάστηκε να αποσύρει το νομοσχέδιο την τελευταία στιγμή, καθώς η ήττα του θα απειλούσε να ρίξει την κυβέρνηση. Το πέρασε όμως με τη δεύτερη προσπάθεια, την προηγούμενη εβδομάδα, και μόνο αφού απείλησε τους συνεταίρους του στην κυβέρνηση ότι θα αποπέμπονταν αν ψήφιζαν εναντίον του.

Μια ευρεία αντιπολίτευση σχηματίστηκε σε αυτό που θεωρήθηκε ως αντιστροφή μιας βασικής αρχής του Σιωνισμού: ότι η γη του Ισραήλ που αποσπάστηκε το 1948 υπάρχει προς όφελος όχι των Ισραηλινών αλλά όλων των εβραίων απανταχού της Γης. Βάσει αυτού, οι ιδρυτές του Ισραήλ εθνικοποίησαν όχι μόνο την περιουσία των προσφύγων αλλά και τεράστιες εκτάσεις γης που κατέσχεσαν από την εναπομείνασα παλαιστινιακή μειονότητα η οποία απέκτησε ισραηλινή υπηκοότητα και τώρα αποτελεί το 1/5 του πληθυσμού. Κατά τη δεκαετία του ’70, το 93% της γης ήταν στα χέρια του κράτους.

Η αντίθεση στην ιδιωτικοποίηση που προώθησε ο Νετανιάχου προέρχεται από διάφορες πλευρές: η θρησκευτική Δεξιά πιστεύει ότι ο νόμος αντιβαίνει μια διδαχή της Βίβλου, που θέλει να μην πωλείται η γη της επαγγελίας. Οι περιβαλλοντιστές ασχολούνται με το ότι οι ενδιαφερόμενοι για «ανάπτυξη» θα καταστρέψουν την επαρχία. Και οι σιωνιστές δημόσια εκφράζουν φόβους ότι οι πλούσιοι σεΐχηδες από τον Περσικό θα αγοράσουν όλη τη χώρα.

Τα επιχειρήματα ενάντια στη μεταρρύθμιση από τους ηγέτες της Παλαιστινιακής μειονότητας, στο μεταξύ, αγνοήθηκαν, μέχρις ότου ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, αναφέρθηκε το Σαββατοκύριακο στο θέμα. Σε ανακοίνωσή του, προειδοποίησε ότι ο νόμος «εγκρίνει και διαιωνίζει το έγκλημα της κλοπής γης και περιουσίας από τους παλαιστίνιους πρόσφυγες το οποίο διαπράχτηκε κατά τη Νάκμπα του 1948».

Η Σουχάντ Μπισάρα, δικηγόρος από το νομικό κέντρο «Αντάλα» για την προστασία της παλαιστινιακής μειονότητας του Ισραήλ, δήλωσε ότι ο νόμος είναι προσεκτικά διατυπωμένος ώστε να εξασφαλίζει ότι αλλοδαποί, συμπεριλαμβανομένων των πλουσίων σεΐχηδων, δεν θα μπορούν να αγοράζουν γη εντός του Ισραήλ. «Μόνο Ισραηλινοί πολίτες και κάθε ένας που μπορεί να έρθει στο Ισραήλ βάσει του Νόμου περί Επιστροφής –δηλαδή εβραίος – εβραίος μπορεί να αγοράσει τις προς πώληση εκτάσεις, συνεπώς, δεν θα μπορεί να πράξει κάτι τέτοιο κανένας αλλοδαπός».

Μια άλλη πρόνοια του νόμου είναι να απαγορεύει ακόμα και σε εσωτερικούς πρόσφυγες όπως τον Αμπου Άραμπ, ο οποίος έχει ισραηλινή υπηκοότητα, να αγοράζουν πίσω τη γη που δικαιωματικά ανήκουν σε αυτούς, επεσήμανε η Μπισάρα. «Όπως ισχύει και τώρα, με την ενοικίαση γης», εξήγησε, «έτσι και η άδεια για αγορά γης σε αγροτικές κοινότητες όπως το Τζίπορι θα δίνεται από μια ειδική επιτροπή της οποίας η δουλειά θα είναι να απορρίπτει αιτήσεις από αραβικής καταγωγής πολίτες».

Οι υποστηρικτές του νόμου πρέπει ακόμα να καθησυχάζουν τους εβραίους αντιτιθέμενους στο νόμο. Ο Νετανιάχου επαναλαμβάνει συνεχώς ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό ισραηλινής γης- περίπου 4%- θα ιδιωτικοποιηθεί. Αλλά, σύμφωνα με τον Ίφτατσελ, που κινητοποιήθηκε ενάντια στη μεταρρύθμιση, αυτό σημαίνει ότι περίπου το μισό της αναπτυγμένης γης στο Ισραήλ θα είναι διαθέσιμη προς αγορά τα αμέσως επόμενα χρόνια. Και υποπτεύεται ότι η ιδιωτικοποίηση δεν θα σταματήσει εδώ. «Όταν θα φτάσουμε σε αυτή την κόκκινη γραμμή, τίποτα δεν θα μπορεί να σταματήσει την κυβέρνηση να περάσει έναν άλλο νόμο την επόμενη χρονιά, ο οποίος θα εγκρίνει την ιδιωτικοποίηση και του υπόλοιπου των αναπτυγμένων περιοχών», δήλωσε.

Η Μπισάρα είπε ότι μεταξύ των πρώτων ιδιοκτησιών προσφύγων που θα τεθούν προς πώληση θα είναι εκείνες στις ισραηλινές πόλεις, όπως στην Γιάφα, την Άκρα, την Τιβεριάδα, τη Χάιφα και το Λόντ, και θα ακολουθήσουν οι εκτάσεις που έχουν σπίτια σε κατεστραμένα χωριά όπως η Σαφουρίγια. Ανέφερε ότι το Αντάλα ήδη προετοίμαζε μια προσφυγή στο Ανώτατο Δικαστήριο εκ μέρους των προσφύγων, και αν αυτή αποβεί άκαρπη, θα προσφύγει στα διεθνή δικαστήρια. Το Αντάλα έλαβε αιτήματα από εκατοντάδες Παλαιστίνιους πρόσφυγες από όλο τον κόσμο που ρωτούσαν τι μπορούσαν να κάνουν για να σταματήσουν το Ισραήλ από το να πουλήσει τις ιδιοκτησίες τους. «Πολλοί εξ αυτών εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την υποβολή μήνυσης στο Ισραήλ», δήλωσε.

Ο Jonathan Cook είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος με έδρα στη Ναζαρέτ του Ισραήλ. Τα πιο πρόσφατα βιβλία του είναι τα Israel and the Clash of Civilisations: Iraq, Iran and the Plan to Remake the Middle East (Pluto Press) και Disappearing Palestine: Israel's Experiments in Human Despair (Zed Books). Η ιστοσελίδα του είναι η www.jkcook.net
Μια εκδοχή του άρθρου δημοσιεύτηκε στο The National, που εκδίδεται στο Abu Dhabi.