Σύντομο ιστορικό του ΟΠΕΚ

του PIERRE TERZIAN, L’ETONNANTE HISTOIRE DE L’OPEP, PARIS, EDITIONS “HEUNE AFRIQUE”, 1983

18 Μάρτη 1938: Εθνικοποίηση του μεξικάνικου πετρελαίου

18 Οκτώβρη 1945: Πτώση της δικτατορίας Ανγκαρίτα στη Βενεζουέλα. Ο Juan Pable Perez Alfonso υπουργός Ανάπτυξης

1947: Για πρώτη φορά οι ΗΠΑ εισάγουν πετρέλαιο από τη Μέση Ανατολή. Πετρελαϊκά συμβόλαια Ιράν-Βενεζουέλας.1949: Πετρελαϊκή αντιπροσωπεία από τη Βενεζουέλα κάνει περιοδεία σε 6 κράτη της Μέσης Ανατολής.

29 Απρίλη 1951: Εθνικοποίηση του ιρανικού πετρελαίου από τον Μοσαντέκ.23 Ιούλη 1952:

Ο Νάσερ στην εξουσία

Αύγουστος 1953: Πτώση του Μοσαντέκ. Επιστροφή του σάχη στο Ιράν

1955: Δημιουργία μιας διεύθυνσης πετρελαϊκών υποθέσεων στην Σαουδική Αραβία. Επικεφαλής ο Abdallah Tariki

23 Ιούλη 1956: Εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ από τον Νάσερ

Φλεβάρης 1959: Μείωση των τιμών του πετρελαίου από τις Shell και BP

13 Φλεβάρη 1959: Ο Romulo Betancourt πρόεδρος της Βενεζουέλας. Ο Perez Alfonso υπουργός Υδρογονανθράκων.

16 Απρίλη 1959: Άνοιγμα του 1ου αραβικού συνεδρίου για το πετρέλαιο στο Κάιρο. Υπογραφή του συμφώνου του Μααντί.

Αύγουστος 1960: Μείωση της τιμής του πετρελαίου από τις μεγάλες εταιρείες

10 Σεπτέμβρη 1960: Ίδρυση του ΟΠΕΚ στη Βαγδάτη

10 Δεκέμβρη 1960: Ο Ταρίκι υπουργός πετρελαίου

17 Μάη 1962: Παύση του Ταρίκι

Νοέμβρης 1963: Ο Perez Alfonso αποσύρεται από την κυβέρνηση

23 Νοέμβρη 1964: Συμφωνία εξυπηρέτησης του πετρελαϊκού χρέους στη Τζακάρτα

6 Ιούνη 1967: Τρίτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος

1 Σεπτέμβρη 1969: Ο Καντάφι παίρνει την εξουσία στη Λιβύη

2 Σεπτέμβρη 1969: Πρώτη αύξηση τιμών του πετρελαίου της Λιβύης

14 Φλεβάρη 1971: Συμφωνία Τεχεράνης

2 Απρίλη 1971: Συμφωνία Τρίπολης

20 Δεκέμβρη 1972: Συμφωνία συμμετοχής στον Περσικό Κόλπο

6 Οκτώβρη 1973: Τέταρτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος

16 Οκτώβρη 1973: Αύξηση 70% των τιμών του πετρελαίου στον Κόλπο

17 Οκτώβρη 1973: Πετρελαϊκό εμπάργκο ενάντια στα κράτη που υποστηρίζουν το Ισραήλ

23 Δεκέμβρη 1973: Αύξηση 130% των τιμών του πετρελαίου του ΟΠΕΚ

4 Μάρτη 1975: Σύνοδος του ΟΠΕΚ στο Αλγέρι

21 Δεκέμβρη 1975: Επίθεση του Κάρλος στη σύνοδο υπουργών πετρελαίου στη Βιέννη

16 Δεκέμβρη 1976: Πρώτη διαίρεση του ΟΠΕΚ στη Ντόχα. Σε ισχύ διπλό σύστημα τιμών αναφοράς στο πετρέλαιο

13 Ιούλη 1977: Επανενοποίηση των τιμών ΟΠΕΚ

13 Οκτώβρη 1978: Αρχή των πετρελαϊκών απεργιών στο Ιράν

26 Δεκέμβρη 1978: Ολικό σταμάτημα των ιρανικών εξαγωγών πετρελαίου

16 Γενάρη 1979: Εξορία του Σάχη από το Ιράν

23 Γενάρη 1979: Επιστροφή του Αγιατολαχ Χομεϊνί

5 Μάρτη 1979: Επανέναρξη των εξαγωγών πετρελαίου στο Ιράν

26 Μάρτη 1979: Άνοδος 9% των τιμών ΟΠΕΚ στη Γενεύη

28 Ιούνη 1979: Άνοδος 24% των τιμών και επιβολή τιμής «πλαφόν»

5 Σεπτέμβρη 1979: Θάνατος του Perez Alfonso

13 Δεκέμβρη 1979: Αύξηση 33% των σαουδαραβικών τιμών

20 Δεκέμβρη 1979: Αποτυχία της συνδιάσκεψης του ΟΠΕΚ στο Καράκας. Αναρχία στο επίπεδο τιμών

22 Σεπτέμβρη 1980: Πόλεμος Ιράν-Ιράκ. Πλήρης παραλυσία του ΟΠΕΚ για μήνες. Ακύρωση της δεύτερης συνόδου που θα γιόρταζε τα 20 χρόνια του ΟΠΕΚ

27 Μάη 1981: Βάθεμα του σχίσματος στον ΟΠΕΚ. Επίθεση του Ριάντ για να κάμψει τους εταίρους του. πτώση της ζήτησης πετρελαίου στον κόσμο

29 Οκτώβρη 1981: Επανενοποίηση των τιμών στο επιθυμητό από τη Σαουδική Αραβία επίπεδο

Φλεβάρης 1982: Συνεχόμενες πτώσεις τιμών του ιρανικού πετρελαίου. Επιδείνωση της μείωσης ζήτησης πετρελαίου ΟΠΕΚ στον κόσμο

20 Μάρτη 1982: Καθιέρωση πλαφόν παραγωγής ΟΠΕΚ και ποσοστώσεων ανά χώρα. Το Ιράν διαφωνεί και συνεχίζει μόνο του

Ιούνης 1982: Υποχώρηση του ιρακινού στρατού από τα ιρανικά εδάφη μετά τις αποτυχίες σε Khorramchahr και Abadan

11 Ιούλη 1982: Ο ΟΠΕΚ δεν ανανεώνει το πλαφόν παραγωγής και το μοίρασμα ανά χώρα

13 Ιούλη 1982: Το Ιράν εισβάλλει στο Ιράκ

21 Δεκέμβρη 1982: Νέα αποτυχία της συνδιάσκεψης του ΟΠΕΚ στη Βιέννη

__________________________________________________________________

Η ίδρυση του ΟΠΕΚ στις 10 Σεπτέμβρη του 1960 πέρασε απαρατήρητη. Μόλις μισή ντουζίνα δημοσιογράφοι ενδιαφέρθηκαν για το γεγονός. Οι New York Times μετά από δυο βδομάδες σχολίασαν ότι ακόμη και αν η ΕΣΣΔ προσχωρήσει στον ΟΠΕΚ, αυτός δεν θα επιζήσει πάνω από δυο χρόνια. Οι ιδρυτές του ΟΠΕΚ ήταν οι Juan Pablo Perez Alfonso (υπουργός ανάπτυξης της Βενεζουέλας), οικολόγος, χορτοφάγος, οπαδός του Λένιν [;;] που ίδρυσε τον ΟΠΕΚ για να βάλει τέλος στη κατασπατάληση του φθηνού πετρελαίου και στη μόλυνση και ο Abdallah Tariki (διευθυντής πετρελαϊκών υποθέσεων της Σαουδικής Αραβίας), που οι πετρελαϊκές εταιρείες αποκαλούσαν «κόκκινο σεΐχη» διότι τόλμησε να σχεδιάσει την εθνικοποίηση της ΑRAMCO.

Νωρίτερα το σύμφωνο του Μααντί ανάμεσα σε Βενεζουέλα, Κουβέιτ, Ιράν, Σαουδική Αραβία και Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα (4/1959) προέβλεπε:

- Αύξηση της συμμετοχής των κρατών-παραγωγών στις πετρελαϊκές εταιρείες σε μια μίνιμουμ φόρμουλα 60%-40%, ώστε να εναρμονιστεί με τη Βενεζουέλα και να δημιουργήσει ένα καθεστώς για τα καινούργια συμβόλαια.

- Κάθε διακύμανση τιμών πρέπει να συζητιέται από όλα τα μέρη.

- «Αφομοίωση» των κρατών στην πετρελαϊκή βιομηχανία ώστε να ελέγχουν τα κέρδη και να εμποδίζουν την μείωση των εισοδημάτων τους από διαφυγόντα κέρδη.

- Αύξηση της ικανότητας επεξεργασίας εκ μέρους των κρατών και δημιουργία κρατικών βιομηχανιών για να αυξήσουν τα οφέλη από τις πετρελαϊκές πηγές και πριμοδοτώντας τη χρησιμοποίηση του φυσικού αερίου, σε αντίθεση με τις εταιρείες που ενδιαφέρονταν μόνο για το πετρέλαιο και έκαιγαν-σπαταλούσαν το αέριο.

- Δημιουργία εθνικών πετρελαϊκών εταιρειών παράλληλα με τις υπάρχουσες εταιρείες.

- Ανάγκη δημιουργίας σε κάθε χώρα οργανισμών με σκοπό την αποθήκευση, την παραγωγή και την εκμετάλλευση του πετρελαίου από εθνική σκοπιά.

Ο ΟΠΕΚ δημιουργείται στη Βαγδάτη με τη συμμετοχή την τελευταία ώρα και του Ιράν. Τα 5 μέλη του «ελέγχουν» το 82% της εξαγωγής πετρελαίου: Βενεζουέλα 30%, Κουβέιτ 18%, Σαουδική Αραβία 14%, Ιράκ και Ιράν από 10%. Από την άλλη, οι 8 μεγάλες εταιρείες, Exxon, Socal, Texaco, Mobil, BP, Shell, Gulf και CFP ελέγχουν το 1960, το 94% των παγκόσμιων πηγών αργού πετρελαίου, το 90% της παραγωγής και το 75% της δυνατότητας επεξεργασίας. Η αγορά όμως χαρακτηρίζεται από μεγάλη ανάπτυξη που ενθαρρύνει την είσοδο νέων παραγωγών. Έτσι, ανάμεσα στο 1953 και 1972, περίοδο με ανάπτυξη 7% ανά χρόνο της ζήτησης αργού πετρελαίου, 350 νέες εταιρείες δημιουργούνται. Προκειμένου να επιζήσουν, αυτές οι εταιρείες είναι έτοιμες να προσφέρουν στα κράτη-παραγωγούς πιο ανταγωνιστικές προσφορές από αυτές των «μεγάλων». Πρωτοπόρος των νέων εταιρειών, η ιταλική ΕΝΙ προσφέρει το 1957 στο Ιράν 50% με αντάλλαγμα το δικαίωμα έρευνας και οι εταιρείες GETTY, Aminoil και ιαπωνικές εταιρείες εγκαθίστανται στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Κουβέιτ.

Στο 2ο Αραβικό συνέδριο πετρελαίου, στις 17 Οκτώβρη του 1960 στη Βαγδάτη, ένα μήνα μετά την ίδρυση του ΟΠΕΚ, πάνω από 600 σύνεδροι έρχονται να δουν την πρώτη συνάντηση των κρατών ΟΠΕΚ και των εταιριών. Συμμετέχουν η ΕΣΣΔ και η Ινδονησία, αλλά όχι και το Ιράν λόγω της παρουσίας του Μπαχρέιν. Ο ΟΠΕΚ επιτίθεται στις εταιρείες, διότι δεν έλαβαν υπόψη τους το 1ο συνέδριο, και οι εταιρείες ενάντια στον ΟΠΕΚ.

Η στρατηγική των «μεγάλων» έχει τρεις άξονες:

- μη αναγνώριση του ΟΠΕΚ και διαπραγματεύσεις με κάθε χώρα ξεχωριστά

- πάγωμα των τιμών του αργού πετρελαίου για να μην υπάρξει μετωπική σύγκρουση με τον ΟΠΕΚ αλλά συνέχιση της πολιτικής της μείωσης των πραγματικών τιμών

- εκμετάλλευση όλων των αντιθέσεων μέσα στον ΟΠΕΚ και μέσα σε κάθε χώρα για να περιορίσουν τα ριζοσπαστικά στοιχεία όπως ο Αλφόνσο και ο Ταρίκι και με στόχο να παραλύσουν τον οργανισμό.

Πρώτο αποτέλεσμα, ο Σάχης να αμφισβητήσει τη δυνατότητα σχεδιασμού της παραγωγής και να ζητήσει την αύξηση της παραγωγής και της εξαγωγής.

Στην 7η υπουργική συνδιάσκεψη του ΟΠΕΚ το 1964 στη Τζακάρτα οι εταιρείες τελικά δέχονται τη συμφωνία για την εξυπηρέτηση (expensing) του χρέους. Συνολικά το expensing του χρέους αυξάνει 11 σεντς το βαρέλι για τα κράτη μετά από 4 χρόνια ύπαρξης του ΟΠΕΚ.

Η αλήθεια είναι ότι ο ΟΠΕΚ δεν υπήρξε ποτέ ένα μπλοκ, ένα καρτέλ. Τα κράτη-μέλη δεν θέλησαν να εξασφαλίσουν τα μέσα για τον έλεγχο της παραγωγής. Η Σαουδική Αραβία δεν πούλησε άμεσα παρά μόνο το 0,0003% της παραγωγής της ARAMCO (2,3 εκατ. βαρέλια από 7,7 δισεκατομμύρια παραγωγής) ενώ μπορούσε στα πλαίσια της εξυπηρέτησης του χρέους και να πουλήσει άμεσα το 12,5% της παραγωγής. Σ’ αυτές τις; συνθήκες ξεσπάει ο τρίτος αραβοϊσραηλινός πόλεμος του 1967. Την επομένη ακριβώς των εχθροπραξιών τα αραβικά κράτη θα παίξουν το χαρτί του πετρελαίου προς όφελος της αραβικής υπόθεσης. Όμως, αυτό γίνεται με τέτοια σύγχυση και με τόση λίγη διάρκεια που οι επιπτώσεις είναι αμελητέες στην παγκόσμια αγορά. Πάρθηκαν 3 μέτρα:

-ορισμένα κράτη (Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ, Λιβύη και Ιράκ) αποφασίζουν να σταματήσουν τελείως τις εξαγωγές. Όμως λίγες μέρες μόνο μετά τον πόλεμο εγκαταλείπουν το μέτρο

-όλα τα αραβικά κράτη αποφασίζουν ομόφωνα πετρελαϊκό εμπάργκο ενάντια στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, σύμμαχους του Ισραήλ. Τέλος Ιουνίου 1967, η Σαουδική Αραβία σταματά το εμπάργκο. Τέλος Ιουλίου σταματούν και οι υπόλοιποι

-η μεταφορά πετρελαίου από πετρελαιαγωγούς στη Μεσόγειο σταματά. Ξαναρχίζει όμως στα μέσα Ιούνη. Το εμπάργκο δεν είχε ελπίδες να επιτύχει. Το αραβικό πετρέλαιο αντιπροσώπευε το 3% της εγχώριας κατανάλωσης των ΗΠΑ και το 25% των εισαγωγών τους. Άλλωστε τα αραβικά κράτη δεν μπορούν να ελέγξουν τον προορισμό του πετρελαίου τους. Το μόνο μέτρο με επιπτώσεις ήταν το ολικό σταμάτημα της παραγωγής. Όμως ο αραβικός κόσμος είναι διαιρεμένος για να συμφωνήσει κάτι τέτοιο. Η ήττα της Σύριας και της Αιγύπτου ενδυναμώνει τα συντηρητικά κράτη με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία.

Η 16η συνδιάσκεψη στη Βιέννη το 1968 καταλήγει στη «Διακήρυξη της πετρελαϊκής πολιτικής»:

- τα κράτη-μέλη θα προσπαθήσουν όσο γίνεται να αναπτύξουν άμεσα τα κοιτάσματα πετρελαίου

- πρέπει να αποκτήσουν «λογική συμμετοχή» στις άδειες εκμετάλλευσης

- οι εταιρείες πρέπει να επιστρέψουν στα κράτη τις εκμεταλλεύσεις που δεν χρησιμοποιούν πια

- οι τιμές θα υπολογίζονται με τιμές αναφοράς και θα καθορίζονται από τα κράτη και όχι από τις εταιρείες

- όταν αλλάζουν οι συνθήκες πρέπει να αλλάζουν οι όροι εκμετάλλευσης άρα τα συμβόλαια πρέπει να αναγνωρίζουν την επαναδιαπραγμάτευση

- οι εταιρείες πρέπει να σέβονται τους όρους συντήρησης των αποθεμάτων και να μην κατασπαταλούν τα φυσικά αποθέματα που ελέγχουν

- όλες οι διαφορές θα λύνονται από τα δικαστήρια των κρατών-παραγωγών εκτός αν η νομοθεσία τους ορίζει διαφορετικά

Την δεκαετία του ’70 ο ΟΠΕΚ περνά στην επίθεση. Το 1973 παράγει το 55,5% παγκοσμίως. Μετά την μάχη του Karameh, η ΟΑΠ καταστρέφει πετρελαιαγωγούς υπό ισραηλινή κατοχή. Στις 1/9/1969 ο Καντάφι ανακηρύσσει τη Δημοκρατία στην Λιβύη. Η Λιβύη θεωρείτο πετρελαϊκός παράδεισος με πετρέλαιο καλής ποιότητας και φθηνό στην μεταφορά, ιδίως μετά το κλείσιμο της διώρυγας του Σουέζ. Τέλη Ιανουαρίου 1970 αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις για την άνοδο της τιμής του πετρελαίου της Λιβύης. Η Λιβύη έχει την υποστήριξη του Ιράκ αλλά και την υπόσχεση για τεχνική βοήθεια από την ΕΣΣΔ. Επίσης ένας πετρελαιαγωγός στο Τάπλιν της Συρίας «παθαίνει ατύχημα» και διακόπτεται η ροή προς τη Μεσόγειο. Η Κυβέρνηση δεν δίνει άδεια για επιδιόρθωση. Τρεις μέρες μετά το «ατύχημα» αρχίζουν πραγματικά οι διαπραγματεύσεις στη Τρίπολη. Παράλληλα, τον Ιούλιο 1970, η Αλγερία διακόπτει τις διαπραγματεύσεις με τις γαλλικές εταιρείες και ορίζει μονομερώς τις πραγματικές τιμές του αργού πετρελαίου σε 2,85 δολ. το βαρέλι και τις τιμές αναφοράς σε 2,65 το βαρέλι. Είναι η πρώτη φορά που ένα κράτος-μέλος του ΟΠΕΚ παίρνει μια κυρίαρχη απόφαση χωρίς την πρότερη συμφωνία των εταιρειών. Αποτέλεσμα, η διαίρεση των εταιρειών μεταξύ τους και μεταξύ Αμερικάνων-Ευρωπαίων. Στις 30/9 η Texaco και Socal δέχονται τους όρους της Λιβύης. Στις 8/10 ακολουθούν οι BP, Mobil και Exxon. Τέλος, η Shell στις 16/10.

Η 21η συνδιάσκεψη του ΟΠΕΚ γίνεται στις 9/12/1970 στο Καράκας με στόχους:

- ο φόρος εισοδήματος των εταιρειών πρέπει να είναι τουλάχιστον 55% σε κάθε χώρα-μέλος

- οι διαφορές των τιμών αναφοράς του πετρελαίου των χωρών-μελών πρέπει να εκλείψουν ενοποιούμενες προς τα πάνω

- πρέπει να γίνει γενική αύξηση τιμών λόγω της βελτίωσης του συνόλου των συνθηκών της παγκόσμιας πετρελαϊκής αγοράς

Επίσης οι αντιπρόσωποι 23 εταιρειών συναντιούνται στη Νέα Υόρκη στις 11/1/1971 για να συμφωνήσουν μια στρατηγική διαπραγματεύσεων. Τελικά οι εταιρείες απαντούν στους όρους του ΟΠΕΚ:

- αναθεώρηση των τιμών αναφοράς με διόρθωση λόγω πληθωρισμού

- προσωρινή διευθέτηση των τιμών λόγω προβλημάτων μεταφοράς του πετρελαίου της Λιβύης

- όχι αύξηση φορών, όχι αναδρομικές πληρωμές, όχι υποχρέωση επανεπένδυσης

- μια συμφωνία σε αυτά τα σημεία πρέπει να διαρκεί 5 χρόνια

Στις 23 Γενάρη αρχίζει η έκτακτη συνδιάσκεψη στη Τεχεράνη. Οι εταιρείες προσπαθούν να διαπραγματευτούν ξεχωριστά με τα κράτη του Κόλπου και να περιθωριοποιήσουν τα κράτη της Μεσογείου. Το Ιράκ και η Σαουδική Αραβία που εξάγουν και στον Κόλπο και στη Μεσόγειο δεν δέχονται τους ίδιους όρους για τις δύο περιοχές. Στις 7 Φλεβάρη η γενική γραμματεία του ΟΠΕΚ στη Βιέννη εκδίδει ένα «τελεσίγραφο» δίνοντας διορία μέχρι τις 15 του μήνα στις εταιρείες να δεχτούν τους μίνιμουμ όρους των 6 κρατών του Κόλπου. Την ημερομηνία αυτή, οι χώρες του ΟΠΕΚ θα νομοθετήσουν μονομερώς την αύξηση των τιμών και μια βδομάδα αργότερα θα κάνουν εμπάργκο. Στις 10 Φλεβάρη διευκρινίζεται ότι το εμπάργκο θα στραφεί ενάντια στις εταιρείες και όχι στα κράτη-καταναλωτές. Τελικά η συμφωνία επιτυγχάνεται στο Παρίσι, στις 14 του μήνα:

- αύξηση 33 σεντς το βαρέλι όλων των τιμών στον Κόλπο

- αύξηση 2 σεντς επίσης λόγω ρύθμισης διαφορών

- γενική αύξηση των τιμών αναφοράς 5 σεντς το βαρέλι την 1/6 1971 και 1/1 1973,1974,1975

- αύξηση επίσης 2,5% λόγω πληθωρισμού

- αύξηση φορολόγησης εισοδήματος των εταιρειών κατά 55%

Στις 13 Αυγούστου του 1971, τέσσερις μήνες μετά τις συμφωνίες της Τρίπολης και της Τεχεράνης, στο Καμπ Ντέιβιντ, ο Νίξον και οι συνεργάτες του αποφασίζουν να εγκαταλείψουν το διεθνές νομισματικό σύστημα που ήταν εν ισχύ. Για τις χώρες-πετρελαιοπαραγωγούς το χτύπημα είναι ισχυρό. Το πετρέλαιο είναι συχνά η μόνη τους πηγή εισοδήματος, μέχρι 100% των εξαγωγών τους για Αμπού Ντάμπι, Κατάρ, Κουβέιτ. Η τιμή του πετρελαίου υπολογίζεται σε δολάρια και η πτώση της άξιας του δολαρίου αυτόματα σημαίνει μείωση των εισοδημάτων αυτών των χωρών. Μόνο η επανεκτίμηση της τιμής του αργού πετρελαίου μπορεί να δώσει λύση. Στις 22 Σεπτέμβρη του 1971 η 25η συνοδός στη Βηρυτό διακηρύσσει την άμεση ανάγκη διαπραγματεύσεων των συμφωνιών Τεχεράνης-Τρίπολης λόγω της νέας κατάστασης. Οι εταιρείες μπορούν να αποκομίσουν τεράστια κέρδη πληρώνοντας το πετρέλαιο με απαξιωμένο δολάριο και πουλώντας το στην ευρωπαϊκή αγορά. Διακηρύσσουν ότι η απαξίωση και ο πληθωρισμός είναι το ίδιο πράγμα και ότι δεν υπάρχει ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης των συμφωνιών. Τελικά μετά από 5 μήνες επιτυγχάνεται συμφωνία με αύξηση της τιμής 8,4%, εκτίμηση της de facto απαξίωσης του δολαρίου. Επίσης πρόσδεση του πετρελαίου σε 9 νομίσματα αναφορικά προς το δολάριο. Ένα χρόνο αργότερα το δολάριο υποτιμάται 10% ακόμη και 6 μήνες μετά επιτυγχάνεται μια βελτίωση της συμφωνίας με το όνομα «Γενεύη ΙΙ».

Στις 16/10/1973 τα 6 κράτη-μέλη του Κόλπου αποφασίζουν μονομερώς 70% αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου. Εντωμεταξύ οι ΗΠΑ συνεχίζουν να εξοπλίζουν το Ισραήλ παρ’ όλες τις προειδοποιήσεις του ΟΠΕΚ ακόμα και της Σαουδικής Αραβίας. Μέσα σε τρεις μέρες 1000 τόνοι πολεμικού υλικού πηγαίνουν στο Ισραήλ. Στις 18/10 η Σαουδική Αραβία και η Αλγερία ανακοινώνουν ότι μειώνουν 10% την παραγωγή τους. Ο Νίξον ζητά από το Κογκρέσο 2,2 δισ. δολάρια για στρατιωτική βοήθεια στο Ισραήλ. Το πετρελαϊκό εμπάργκο γενικεύεται αμέσως. Ο ΟΠΕΚ κατηγοριοποιεί τα κράτη-εισαγωγείς σε «φίλους», «εχθρούς» και «ουδέτερους». Οι εχθροί είναι οι ΗΠΑ, τα νησιά της Καραϊβικής που επεξεργάζονται πετρέλαιο για τις ΗΠΑ, η Νότια Αφρική, η Ροδεσία, η Πορτογαλία και η Ολλανδία. Μετά το τέλος των εχθροπραξιών, ο Κίσινγκερ κάνει περιοδεία στη Μέση Ανατολή και συμφωνεί με την Αίγυπτο την άρση του εμπάργκο. Τελικά το εμπάργκο σταματά οριστικά στις 10/7/1974 κλείνοντας την περίοδο 1973-74.

Πριν τον πόλεμο του Οκτώβρη του 1973, οι ΗΠΑ εισήγαγαν από τον ΟΠΕΚ το 20% των εισαγωγών τους και το 6,7% της κατανάλωσής τους. Οι επιπτώσεις του εμπάργκο γίνονται αισθητές στα μέσα Δεκέμβρη 1973. ανάμεσα στον Νοέμβρη του ‘73 και το Νοέμβρη του‘74 η κατανάλωση πέφτει από 17,8 εκατ. βαρέλια σε 16,9 εκατ. βαρέλια ανά μέρα. Ποτέ όμως το απόθεμα δεν φτάνει στα όρια του. Καμία χώρα δεν πλήγηκε σοβαρά. Οι εταιρείες οργανώνουν δίκτυα επανεξαγωγής ανεξέλεγκτα. Το εμπάργκο δημιουργεί αναστατώσεις διεθνώς. Η Αγγλία κατηγορεί τη Shell ότι διοχετεύει το πετρέλαιο της Αγγλίας προς την Ολλανδία. Στις ΗΠΑ οι εταιρείες κατηγορούνται ότι επωφελούνται από το εμπάργκο και ότι είναι «όργανα των Αράβων».

Ο πόλεμος του 1973 εκτός από το εμπάργκο σηματοδοτεί κυρίως την πρώτη μεγάλη αύξηση τιμών στην ιστορία του πετρελαίου. Το Δεκέμβρη 1973 το βαρέλι φτάνει στα 17 δολάρια μέχρι και στην τιμή σοκ των 22,6 δολαρίων το βαρέλι στη Νιγηρία. Στις 23 Δεκέμβρη τα 6 κράτη του Κόλπου ζητούν μια τιμή που να εξασφαλίζει καθαρό κέρδος 7 δολάρια το βαρέλι και η τιμή καθορίζεται στα 11,651 δολάρια. Η τιμή τετραπλασιάστηκε μέσα σε 4 μήνες ενώ χρειάστηκαν 25 χρόνια για να αυξηθεί 1 δολάριο.

Από την κρίση 1973-74 ο ΟΠΕΚ εμφανίζεται ως οικονομική υπερδύναμη. Τα εισοδήματά του περνούν από 22,5 δισ. δολάρια το 1973 σε 90,5 δισ. δολάρια το 1974. Όμως μόνο 4 κράτη έχουν τεράστιες νομισματικές δυνατότητες, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η σύνοδος του ΟΠΕΚ στο Αλγέρι ξεκινά στις 4 Μάρτη του 1975. Η Αλγερία προτείνει μεταξύ άλλων μια θέση για παγκόσμια συνεργασία, μια παγκόσμια συνδιάσκεψη για τις πρώτες ύλες και την ανάπτυξη, μια διακήρυξη για το παγκόσμιο νομισματικό σύστημα, ένα πρόγραμμα παραγωγής, ένα αμυντικό σύμφωνο του ΟΠΕΚ. Βέβαια τίποτα από αυτά δεν συμφωνείται. Στα επόμενα δυο χρόνια η Σαουδική Αραβία θα καταφέρει να κυριαρχήσει πάνω στην Αλγερία και την Βενεζουέλα που αλλάζουν καθεστώτα και στο Ιράν και το Ιράκ που αρχίζουν το μεταξύ τους πόλεμο.

Μετά το θάνατο του Φεϊζάλ, η Σαουδική Αραβία συμμαχεί ακόμη πιο στέρεα με τις ΗΠΑ. Εμφανίζεται ένα τρίγωνο: ένας ΟΠΕΚ ελεγχόμενος από την Σαουδική Αραβία – η Σαουδική Αραβία ευθυγραμμισμένη με τις ΗΠΑ – οι ΗΠΑ να προστατεύουν το καθεστώς του Ριάντ. Η Σαουδική Αραβία μπορεί να κυριαρχεί στον ΟΠΕΚ λόγω των τεράστιων αποθεμάτων της. Μπορεί να μειώνει στο μισό την παραγωγή της χωρίς να έχει έλλειψη των αναγκαίων εισοδημάτων της. Έχει λοιπόν τεράστιο εύρος ελιγμών.

Το 1976 η Σαουδική Αραβία είναι ο κυριότερος παραγωγός μέσα στον ΟΠΕΚ. Το 1976 η ζήτηση πετρελαίου αυξάνει και οι υποστηρικτές της αύξησης της τιμής την διεκδικούν με επικεφαλής το Ιράκ και τη Λιβύη. Ο πληθωρισμός χτυπάει τον ΟΠΕΚ έτσι ώστε οι τιμές να μην έχουν αυξηθεί πραγματικά από το 1974. Στις 27 Μάη του 1976 στο Μπαλί της Ινδονησίας η οικονομική επιτροπή του ΟΠΕΚ ορίζει μια αύξηση 20% για να ισορροπήσουν οι επιπτώσεις του πληθωρισμού. 8 από τις 13 χώρες υποστηρίζουν την αύξηση. Όμως η Σαουδική Αραβία μαζί με τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα αντιτίθεται σε οποιαδήποτε αύξηση μέσα στη χρονιά έτσι ώστε «οι βιομηχανικές χώρες να συνεχίσουν την ανάπτυξή τους». Η σύγκρουση μέσα στη συνδιάσκεψη είναι βίαια, ιδίως ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ιράκ. Μετά από πολυήμερες διαπραγματεύσεις και συγκρούσεις, το σχίσμα είναι οριστικό. Στη σύνοδο της οικονομικής επιτροπής στη Ντόχα το Δεκέμβρη του 1976 μετά από συνεχείς διαπραγματεύσεις, 11 κράτη αποφασίζουν αύξηση από 11,51 δολ. το βαρέλι σε 12,70 δολ. στις 1/1/1977 και 13,30 δολ. στις 1/7/1977. Η Σαουδική Αραβία και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα αποφάσισαν αύξηση μόνο 5%. Το πολιτικό παιχνίδι ξετυλίγεται, η Αλγερία και το Ιράν θεωρούν την αύξηση της παραγωγής από τη Σαουδική Αραβία ως πολιτική επίθεση στον ΟΠΕΚ. Ο υπουργός πετρελαίου της Σαουδική Αραβίας Yamani δηλώνει στο Der Spiegel ότι «η Σαουδική Αραβία περιορίζει την αύξηση των τιμών του πετρελαίου για να αποτρέψει την κατάκτηση της εξουσίας από τους κομμουνιστές σε Γαλλία και Ιταλία»[!]

Το ’70 οι πετρελαϊκές δυνατότητες της Σαουδικής Αραβίας θεωρούνταν τεράστιες σε όλο το κόσμο. Η παραγωγή της το 1976 ήταν 8,4 εκατ. Βαρέλια τη μέρα και υπήρχε εκτίμηση για 20 εκατ. βαρέλια πριν το 1980. Ωστόσο αυτές οι υποθέσεις βασίζονταν αποκλειστικά στις πληροφορίες της ARAMCO. Στις 15 Απρίλη του 1979 δημοσιεύεται από μια υποεπιτροπή της αμερικανικής Γερουσίας μια έκθεση η οποία αποκάλυπτε ότι το 1976, όταν η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας ζήτησε από την ARAMCO να παράγει όσο το δυνατόν περισσότερο, αποκαλύφθηκε ότι η μάξιμουμ δυνατότητα της εταιρείας ήταν 9,3 εκατ. βαρέλια τη μέρα και όχι 11,8 όπως ισχυριζόταν. Ο Φαχντ διέταξε να γίνουν τα πάντα για να αυξηθεί η παραγωγή. Η παραγωγή αυξάνει σταδιακά μέχρι τα 9,8 εκατ. βαρέλια αλλά λόγω της εντατικοποίησης δυο πετρελαιαγωγοί διαλύονται και η παραγωγή πέφτει στα 8,3 εκατ. βαρέλια.

Λόγω της καταστροφής η Σαουδική Αραβία ψάχνει για συμβιβασμό με τις χώρες του ΟΠΕΚ. Τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα αρνούνται να αυξήσουν την παραγωγή τους. Στις 12-13 Ιούλη του 1977 στη Σουηδία επιτυγχάνεται συμβιβασμός με αύξηση της τιμής 5% ακόμα από Σαουδική Αραβία και Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα. Στις συνόδους του Καράκας και του Αμπού Ντάμπι δεν παίρνονται σπουδαίες αποφάσεις και η Σαουδική Αραβία προσπαθεί να διατηρήσει και να αυξήσει την κυριαρχία της.

Στις 13 Οκτώβρη του 1978 αρχίζουν οι μεγάλες απεργίες των εργατών στο πετρέλαιο στο Ιράν. Χωρίς συγκεκριμένη οργάνωση αλλά στα πλαίσια της ιρανικής επανάστασης που έχει αρχίσει συμμετέχουν πάνω από 70.000 απεργοί. Στις αρχές του 1979 και ενώ ο Σάχης έχει εξοριστεί αρχίζει να γίνεται αισθητή η έλλειψη πετρελαίου. Ο ΟΠΕΚ παράγει 3,7 εκατ. βαρέλια τη μέρα λιγότερο απ’ ότι το Σεπτέμβρη του 1978. Από την άλλη, οι βιομηχανικές χώρες όχι μόνο δεν κάνουν οικονομία στο πετρέλαιο αλλά, όπως οι ΗΠΑ, αυξάνουν την εισαγωγή για τα στρατηγικά τους αποθέματα. Οι τιμές ανεβαίνουν έτσι θεαματικά μέχρι τα 20 δολ. το βαρέλι.

Πριν την «ιστορική σύνοδο» για τα 20 χρόνια του ΟΠΕΚ στην οποία θα επανενοποιούνταν οι τιμές και η οποία δεν έγινε ποτέ, ξεσπάει στις αρχές του 1980 ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ. Στις 29 Οκτώβρη 1980 οι τιμές θα καθοριστούν στα 34 δολ. το βαρέλι μέχρι τέλους του 1982, όπως θέλησε η Σαουδική Αραβία. Η σαουδαραβική κυριαρχία είναι απόλυτη στον ΟΠΕΚ.