Πέμπτη 6 Αυγούστου 2009

Στιγμιότυπα από το συνέδριο της Φατάχ

της Sousan Hammad, από τη σελίδα Electronic Intifada 6 Αυγούστου 2009

Οι τελευταίες ημέρες εδώ στην Βηθλεέμ είναι έξω από τα συνηθισμένα. Η Παλαιστινιακή αστυνομία δουλεύει υπερωρίες και οι καφετέριες είναι φωταγωγημένες και γεμάτες με κουστουμαρισμένους άντρες που καπνίζουν πούρα. Αυτή είναι η εικόνα, κι όλα αυτά για το 6ο Συνέδριο της Φατάχ που διεξάγεται στην πόλη. Το κοσμικό κίνημα της Φατάχ ιδρύθηκε τη δεκαετία του ’50 και από τότε είναι στην πρώτη γραμμή του Παλαιστινιακού εθνικού κινήματος.

Για πολλούς από τους 2.000 συνέδρους της Φατάχ που εξορίστηκαν από την Παλαιστίνη πριν από δεκαετίες αυτή είναι η πρώτη επίσκεψή τους εδώ, μια και το τελευταίο συνέδριο τέτοιου είδους διεξήχθη περισσότερα από 20 χρόνια πριν στην Τυνησία. Το συνέδριο αυτό που θα επανεκλέξει και την 21μελή κεντρική επιτροπή της οργάνωσης διεξάγεται σε μια δύσκολη στιγμή για τον Παλαιστινιακό αγώνα. Οι πράξεις βίας του Ισραήλ συνεχίζονται και ανάμεσά τους, είναι πολύ πρόσφατη η βίαιη εκδίωξη δύο ακόμα οικογενειών από τα σπίτια τους στην συνοικία Sheikh Jarrah της Ανατολικής Ιερουσαλήμ. Σ’ αυτή τη συγκυρία, ο ηγέτης της Παλαιστινιακής Αρχής Mahmoud Abbas και η Φατάχ οφείλουν να αντιμετωπίσουν την αποικιοκρατική, ασυμβίβαστη στάση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Benjamin Netanyahu.

Αλλά υπάρχει ένα πράγμα που μπορεί να αποδοθεί στην Φατάχ: η παραδειγματική της δύναμη και ικανότητα να εκφοβίζει, σε αυτή την περίπτωση με την παγίδα του ολοκληρωτισμού, δηλαδή του ενός και μοναδικού κόμματος και την καταπίεση κάθε αντιπολίτευσης.

Ας επιστρέψουμε όμως στη Βηθλεέμ, καθώς ξεκινάει η εναρκτήρια τελετή του συνεδρίου. Οι αφίσες με τους μάρτυρες και τα διάφορα πανώ με συνθήματα που καλύπτουν τους τοίχους της αίθουσας, προσπαθούν να δώσουν την εικόνα ενός πνεύματος αντίστασης. Κάποια από τα συνθήματα απαιτούν την επιστροφή των προσφύγων, ενώ άλλα υπογραμμίζουν τον ένοπλο αγώνα και την ανεξαρτησία. Ακούγεται ο ύμνος της Φατάχ και το πλήθος στέκεται χαλαρά σε στάση προσοχής. Σε μερικά δευτερόλεπτα οι αντιπρόσωποι βρέθηκαν σε έναν κυκεώνα φωνών και χειροκροτημάτων καθώς ο Αμπάς, του οποίου η θητεία έληξε τον Ιανουάριο, εμφανίστηκε στη σκηνή. Καθώς περίμενε τη σειρά του να διαβάσει την 60σέλιδη ομιλία του ένας άντρας γυρνούσε στους διαδρόμους μοιράζοντας φτηνές κουφίγιες (το παραδοσιακό παλαιστινιακό μαντήλι) με το σήμα της Φατάχ στους αντιπροσώπους και τους δημοσιογράφους. Επέμενε όλοι να τις φορέσουν για τις κάμερες.

Το θέαμα συνεχίστηκε με την προσποιητά δραματική ομιλία του πρώην πρωθυπουργού Ahmed Qureia, συνιδιοκτήτης της Al-quds cement, εταιρείας που πούλησε τσιμέντο στου Ισραηλινούς για την κατασκευή του τείχους στη Δυτική Όχθη. Με οδύνη για το παρελθόν ο Qureia κάλεσε τους συνέδρους να θυμηθούν τον Παλαιστίνιο ηγέτη και ιδρυτή της Φατάχ Γιάσερ Αραφάτ και να τηρήσουν ενός λεπτού σιγή για τους μάρτυρες της Φατάχ.

Ο Αμπάς ανέβηκε στη σκηνή αναφερόμενος στη Βηθλεέμ ως την αποκλεισμένη γενέτειρα του Χριστού. Οι αντιπρόσωποι από τη Συρία, το Λίβανο, τη Γερμανία και άλλα μέρη, άκουσαν τον Αμπάς να μιλάει για όλες τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Φατάχ, και να κάνει μια εκτεταμένη επίθεση στην «ντροπιαστική στάση» της Χαμάς να μην επιτρέψει στα στελέχη της Φατάχ να βγουν από τη Γάζα. Καθώς ο Αμπάς μιλούσε για τη Γάζα ένας σύνεδρος σηκώθηκε από την καρέκλα του και φώναξε πολλές φορές με μίσος «Θάνατος στη Χαμάς»! Κανένας δεν φάνηκε να ενοχλείται από το μίσος αυτό. Ο Αμπάς συνέχισε με το λόγο του, παρουσιάζοντας τις επόμενες δύο ώρες, ένα σύντομο ιστορικό του Οργανισμού για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης από τη δημιουργία του το 1964 μέχρι σήμερα.

Οι παλιοί κουράστηκαν από την πρώτη ώρα του λόγου του. Πηγαινοέρχονταν και καθόντουσαν έξω για να συναντήσουν παλιούς τους συντρόφους. Ανάμεσα σε πολιτικές ασυναρτησίες, ένα άντρας με γυαλιά ηλίου σε στυλ Καντάφι μπήκε αργοπορημένος στην αίθουσα, ενώ κινητά χτυπούσαν και οι σύνεδροι βρίσκονταν μέσα σε σύννεφα καπνού ακούγοντας μια ιστορία που ήξεραν και είχαν ζήσει.

Ήταν δύσκολο να μην αντιληφθείς τον τόνο του Αμπάς που έδινε συγχαρητήρια στον εαυτό του αναφερόμενος στη σημασία των βελτιωμένων μέτρων ασφαλείας μέσα στην Παλαιστίνη. Μίλησε για τους νέους νόμους της Παλαιστινιακής αστυνομίας που τέθηκαν σε εφαρμογή για να «πειθαρχήσουν τους Παλαιστίνιους» καθώς και για την έρευνα σχετικά με το θάνατο του Αραφάτ, χωρίς φυσικά να αναφέρει τους πρόσφατους ισχυρισμούς του Γενικού Γραμματέα της Φατάχ και επικεφαλή του πολιτικού τμήματος της ΟΑΠ Φαρούκ Καντούμι, ότι ο ίδιος ο Αμπάς συνεργάστηκε με τους Ισραηλινούς για να προκαλέσει το θάνατο του Αραφάτ. Έμεσα αναφέρθηκε στον Καντούμι λέγοντας ότι αυτοί που θέλουν να εξαπολύουν κατηγορίες για το θάνατο του Αραφάτ θα πρέπει να ντρέπονται για τον εαυτό τους. Καμία αναφορά, ωστόσο δεν έγινε στην απόφαση του Αμπάς να κλείσει προσωρινά τα γραφεία του καναλιού Αλ Τζαζίρα στη Δ. Όχθη, εξαιτίας της προβολής συνεντεύξεων με τον Καντούμι όπου η κατηγορία αυτή έπεσε σαν βόμβα.

Πολλοί από τους νέους και τους μεγαλύτερους συνέδρους της Φατάχ παρέμειναν κυνικοί σχετικά με το ξεπέρασμα της εσωτερικής διαμάχης, λέγοντας ότι αυτά τα έχουν ξανακούσει. Φαίνεται ότι κάποιος που πιστεύει πραγματικά, είναι ο Jibril Rajoub, πρώην στέλεχος ασφαλείας της Φατάχ και πρώην επικεφαλής ενός από τα πολλά σώματα ασφαλείας της ΠΑ, ο οποίος είναι ένας από τους πιθανούς διαδόχους του Αμπάς. Όπως δήλωσε σε μια ορδή δημοσιογράφων που είχαν κολλήσει τα μικρόφωνα στο πρόσωπό του, το συνέδριο ήταν μια «αναγέννηση» που θα αναζωογονήσει τη Φατάχ.

Βγαίνοντας κανείς από την αίθουσα του συνεδρίου έβλεπε το διαχωρισμό ανάμεσα στους συνέδρους. Οι παλιοί εξόριστοι με χακί στολές – ενθύμιο των ημερών της επανάστασης– κάπνιζαν κι έπιναν καφέ, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη τους για την άδεια μιας εβδομάδας που τους έδωσαν οι Ισραηλινοί. Μετά ήταν οι νέοι: πρώην μαχητές, όπως ο Zakariya Zubeidi που κάποτε ήταν ηγέτης των Ταξιαρχιών των μαρτύρων του al-Aqsa, αλλά υπέγραψε τη λεγόμενη συμφωνία αμνηστίας με το Ισραήλ και εξέφρασε στον τύπο την αισιοδοξία του και την ανάγκη για ειρήνη με το Ισραήλ.

Όπως είπε ένα στέλεχος της Φατάχ που ήθελε να παραμείνει ανώνυμος «υπάρχουν δύο καράβια σε αυτό το κίνημα: το ένα του Νταχλάν, αυτοί που υποστηρίζουν ειρήνη και πραγματισμό, και το άλλο το καράβι της αντίστασης, αυτών που θέλουν να κρατήσουν την ένοπλη αντίσταση ζωντανή. Αλλά υπάρχει τόση διαφθορά σε αυτούς που κρατούν υψηλές θέσεις που δεν νομίζω ότι τα δύο μπορούν να ενωθούν...το ζήτημα είναι ανάμεσα σ’ αυτούς και σε εμάς».

Παρόλο που η Δυτική Όχθη και η Γάζα εξαρτώνται όλο και περισσότερο από τους Δυτικούς Οργανισμούς Βοήθειας για να αναπτύξουν τις πόλεις και τα χωριά, ο Αμπάς επέμενε να παρουσιάσει στους εξόριστους συνέδρους τις «επιτυχίες» της ΠΑ. Παρότι δεν υπάρχει κράτος ο Αμπάς επέμενε να αναφέρει πόσο έχει βελτιώσει την ασφάλεια για τη χώρα. Ακούγοντάς τον ο Mohamed Edwan (επικεφαλής Τύπου της ΠΑ που έτυχε να κάθετε δίπλα μου) κούνησε το κεφάλι του λέγοντας «αυτό είναι αστυνομοκρατούμενο κράτος όχι κράτος για την ασφάλεια».

Είναι δύσκολο να δούμε το λόγο ύπαρξης τέτοιων τελετών, αλλά όταν ο ίδιος ο επικοινωνιακός εκπρόσωπος του Αμπάς απορρίπτει αυτά που λεει ως ψέματα, πως μπορούμε να περιμένουμε η Κεντρική Επιτροπή της Φατάχ, η πολιτική ατζέντα και τα εκλεγμένα σώματα της, να λειτουργήσουν σε συντονισμό με τα μέλη, πολύ λιγότερο με τους πολιτικούς ηγέτες ή άλλα κόμματα, ακόμα και με το Ισραήλ; Αυτοί είναι οι κίνδυνοι και οι προκλήσεις που η Φατάχ αντιμετωπίζει στο Συνέδριο.