Ισλαμισμός ο νέος ολοκληρωτικός εχθρός

(Προηγούμενο: Χρονικό της 2ης Ιντιφάντα)

(άρθρο της εφημερίδας Αριστερά! Νο 4 Μάης 1996)

Ο Βίλλι Κλάες το Γενάρη του ‘95, όταν ακόμα ήταν γραμματέας του NATO, χαρακτήρισε τον ριζοσπαστικό ισλαμισμό σαν τον «νέο ολοκληρωτικό εχθρό».

Θέλουν να μας παρουσιάσουν σαν πραγματική εικόνα την απειλή που αποτελούν για τη Δύση, την ευημερία, τον πολιτισμό, και κατ’ επέκταση το διεθνές δίκαιο, οι εξτρεμιστές οπαδοί του ιερού πολέμου και γενικά το θολό για τους δυτικούς Ισλάμ, που γεννάει και αναπαράγει φονταμενταλιστικές δυνάμεις και τυφλούς εξτρεμιστές. Βασικό τεκμήριο για την ύπαρξη αυτής της απειλής είναι τα τυφλά χτυπήματα (κυρίως βομβιστικές επιθέσεις) στην καρδιά ευρωπαϊκών πρωτευουσών ή ακόμα και στις ΗΠΑ. Φυσικά για μας στην Ελλάδα, η πρόσφατη σφαγή στο Κάιρο των ελλήνων εκδρομέων, δίνει μια ιδιαίτερη αληθοφάνεια στην εικόνα αυτή.

Πάντα τη μαγική εικόνα τη συνοδεύει και μια άλλη αλήθεια: ότι οι εξτρεμιστές έχουν σχέσεις ή είναι και όργανα ξένων κρατών και συνήθως τα κράτη αυτά είναι εκείνα που στέκονται εμπόδιο στην εφαρμογή διαφόρων ιμπεριαλιστικών ρυθμίσεων: το Ιράν, η Λιβύη, το Σουδάν, παλιότερα η Συρία.

Μήπως λοιπόν τα δυτικά ΜΜΕ δημιουργούν το έδαφος, προβάλλοντας τον κίνδυνο από τον «ολοκληρωτικό εχθρό», ώστε να κλιμακωθεί η ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Μέση Ανατολή; Η πρόσφατη μόνο ιστορία (πόλεμος στον Κόλπο, Γιουγκοσλαβία, Ρουμανία, Σομαλία) έδειξε πως όταν οι συνθήκες δεν είναι ακόμα έτοιμες, προηγείται μια περίοδος «επώασης» και προετοιμασίας της δυτικής κοινής γνώμης για την αποφασιστική επέμβαση. Τι πραγματικά φοβούνται οι δυτικοί «εκπολιτιστές»; Φοβούνται μια αφύπνιση των λαϊκών μαζών γι’ αυτό και στηρίζουν με παντοίους τρόπους όλα τα αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα (Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Αλγερία, Μαρόκο κλπ). Δεν υπάρχει ένας ενιαίος αραβικός κόσμος. Αν αυτός υπήρχε και κατόρθωνε στοιχειωδώς να σταθεί απέναντι στη δύση ή και στο Ισραήλ, πολλά από τα προβλήματα που σήμερα αντιμετωπίζουν θα είχαν επιλυθεί προ πολλού. Μεθοδικά και με επιμονή, οι μεγάλοι φρόντισαν πάντα να ενισχύουν τις εθνικιστικές επιδιώξεις των μεν ενάντια στους δε ώστε να είναι κομματιασμένος και διασπασμένος ο αραβικός κόσμος. Η δεκαετία του '80 έφερε και την υποχώρηση του αραβικού οράματος και τις αραβικής συνείδησης. Αυτό δεν ήταν τυχαίο. Οι αστικές τάξεις που είχαν προωθήσει έναν αντιαποικιακό αγώνα ξαναπροσέγγιζαν τον ιμπεριαλισμό και οι συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ ανάμεσα σε Κάρτερ, Σαντάτ και Μπεγκίν, σημάδεψαν με τον πιο κραυγαλέο τρόπο τη στροφή στην πολιτική των αστικών τάξεων. Από τότε έχουμε μια σημαντική στροφή λαϊκών μαζών προς το θρησκευτικό συναίσθημα. Το Ισλάμ είναι ένα καταφύγιο όπου ο λαϊκός άνθρωπος βρίσκει μια ταυτότητα, αποκτά μια υπόσταση που τον στηρίζει απέναντι σε διεφθαρμένα καθεστώτα που φέρνουν τον «εκσυγχρονισμό» και στην ουσία ανοίγουν διάπλατα τις πόρτες στα Διεθνή Ταμεία και στη διάλυση των τοπικών οικονομιών. Ούτε βέβαια και το Ισλάμ είναι ενιαίο. Όπως όλες οι μεγάλες θρησκείες, έτσι και σ’ αυτό υπάρχουν διαιρέσεις, σχολές, ιερατεία που έχουν μεγάλη ιστορία και είναι ριζωμένες στις κοινωνικο-οικονομικές πραγματικότητες των διαφόρων περιοχών.

Συνεπώς, αυτό που θέλουμε να πούμε είναι ότι πολλοί πολιτικοί και κοινωνικοί αγώνες στην περιοχή έγιναν κάτω από το θρησκευτικό πρόβλημα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπήρχε κάποιο άλλο που να ντύσει τους αναπόφευκτους αγώνες. Το γιατί, είναι μεγάλη κουβέντα, αλλά ας επισημάνουμε μια όχι μικρή ευθύνη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, όσον αφορά τη στάση του απέναντι στις ποικίλες αποχρώσεις του αραβικού εθνικισμού των χρόνων 1960-70, που στην ουσία έδωσε τη δυνατότητα να κατασταλούν μια σειρά από προοδευτικά κόμματα και οργανώσεις.

Η πρώτη μεγάλη ανησυχία της Δύσης έρχεται από την επανάσταση στο Ιράν. Ο ριζοσπαστισμός του χομεϊνισμού ήταν τέτοιος που γκρέμισε ένα πανίσχυρο καθεστώς-τοπικό χωροφύλακα του ιμπεριαλισμού στην ευρύτερη περιοχή. Άσχετα αν αμέσως στράφηκε και αυτός ενάντια σε ό,τι προοδευτικό υπήρχε μέσα στο ιρανικό κίνημα. -στην ουσία ξεπάστρεψε όλες τις αριστερές δυνάμεις- το μυστικό της επιτυχίας του ήταν η στενή σύνδεση με τα πλέον φτωχά στρώματα της ιρανικής κοινωνίας και η ιδιαίτερη οργάνωσή τους σε όλα τα επίπεδα.. Το ιερατείο δίχως αυτή την οργάνωση και χωρίς τη συσπείρωση γύρω της των πιο καταπιεζόμενων και εξαθλιωμένων μαζών, δεν θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα με τις διαρκείς και συνεχείς ιμπεριαλιστικές παρενοχλήσεις και επεμβάσεις. Η σημαντικότερη απάντηση της Δύσης ήταν η στήριξη του τότε φερέφωνου τους, Σαντάμ Χουσεΐν, στον πόλεμο που κήρυξε για λογαριασμό τους ενάντια στο Ιράν. Η ιρανική επανάσταση καταναλώθηκε στον πόλεμο αυτό, και μέσα στον πόλεμο αυτό πραγματιστικές δυνάμεις αναζήτησαν και εν πολλοίς βρήκαν μια συνεννόηση με τη διεθνή κοινότητα, και αυτό φάνηκε και στον πόλεμο του Κόλπου.

Όμως η ιρανική επανάσταση και το εγχείρημα του χομεϊνισμού έβαλε σε ενέργεια μια σειρά από σχεδιασμούς: έπρεπε να ελεγχθεί αυτή η νέα «βόμβα» της αφύπνισης των λαϊκών μαζών κάτω από θρησκευτικό μανδύα. Με παρεμβάσεις κρατών και υπηρεσιών και φυσικά με άφθονες χρηματοδοτήσεις στήθηκαν ιδιαίτεροι φονταμενταλισμοί και μπήκαν οι βάσεις για μια διαχείριση προς όφελος ορισμένων δυνάμεων της λαϊκής δυσαρέσκειας και οργής. Οι ιρανοί μπορεί να έκαναν εξαγωγή της «επανάστασης» τους σε άλλες περιοχές δημιουργώντας μικρά «κράτη εν κράτει» σε διάφορες περιοχές του Λιβάνου. Οι Σαουδάραβες ενίσχυσαν για καιρό πτέρυγες του αλγερινού φονταμενταλισμού, ενώ στην Τουρκία η ανάπτυξη των ισλαμιστών χρησιμεύει και σαν μοχλός προς τη Δύση για να ενισχύσει περισσότερο τους κρατούντες που εγγυώνται μια δυτικότροπη πολιτική, για να αναφερθούμε στις πιο πρόσφατες και κοντινές περιπτώσεις. Σε κάθε περίπτωση, η Δύση και οι ιθύνουσες τάξεις του ισλαμικού κόσμου, προτιμούν να στραφούν οι μάζες προς τέτοιες κατευθύνσεις που είναι πιο ελεγχόμενες (έστω και δύσκολα) παρά να στραφούν προς τα αριστερά. Η πριμοδότηση του ισλαμισμού στην Τουρκία παίζει και αυτόν τον ρόλο. Μην ξεχνάμε πως η ανάπτυξη μερικών από τις βασικότερες ισλαμικές οργανώσεις στην Παλαιστίνη μια πρώτη περίοδο πριμοδοτήθηκε έτσι ώστε να περιθωριοποιηθούν αριστερές και ριζοσπαστικές δυνάμεις μέσα στην παλαιστινιακή αντίσταση.

Ο πραγματικός ριζοσπαστισμός της θύελλας που συγκλόνισε τον κόσμο στη δεκαετία 1965-75, δεν ήταν δυνατόν να μην επηρεάσει και το παλαιστινιακό κίνημα που τότε απόκτησε και τη μεγαλύτερη του δύναμη. Φυσικά το ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα των παλαιστινιακών οργανώσεων ήταν σαφώς προσανατολισμένο προς τ’ αριστερά, κάτι που δεν άρεσε ούτε στους διεθνείς συνδιαχειριοτές (ΗΠΑ-ΕΣΣΔ) ούτε στις τοπικές κυβερνήσεις της περιοχής. Αυτού του τύπου η παλαιστινιακή αντίσταση έπρεπε να τσακιστεί, να απονευρωθεί και τελικά να μετατραπεί σ' ένα μοχλό προώθησης των αστικών στοιχείων της περιοχής. Έτσι-η παλαιστινιακή αντίσταση δέχτηκε σκληρά πλήγματα από την Ιορδανία το 1970, τη Συρία στο Τελ Ελ Ζαάταρ, και το Ισραήλ το 1982. Στην επίθεση των ισραηλινών του 1982, οι παλαιστίνιοι πήραν το δρόμο της εξορίας και αυτό το πλήγμα είχε δύο αποτελέσματα: Πρώτον, την πλήρη επικράτηση του Αραφάτ στο εσωτερικό της PLO και τη στενή του συνεργασία με αραβικές κυβερνήσεις, και με πνεύμα συνδιαλλαγής με το Ισραήλ και τον διεθνή ιμπεριαλισμό. Δεύτερο, στα κατεχόμενα και σε άλλες περιοχές υπήρξε ένα κενό που παρόλο που καλύφθηκε αγωνιστικά από την περίφημη εξέγερση των παιδιών της Ιντιφάντα, ιδεολογικά και πολιτικά όμως καλύφθηκε από τις ισλαμικές οργανώσεις. Ας αναλογιστούμε τα γεγονότα των τελευταίων μηνών: υπογράφεται μια συμφωνία στο Όσλο που παρέχει μιας μορφής αυτονομία στους παλαιστίνιους, χωρίς όμως σε καμιά περίπτωση να θίγει τους ισραηλινούς που συνεχίζουν να κρατούν το μεγαλύτερο μέρος από τα κατεχόμενα. Ο Αραφάτ δεσμεύεται να κρατήσει την τάξη και την ηρεμία και το σεβασμό των διεθνών συμφωνιών και αναλαμβάνει στη συνέχεια και δράση ενάντια σε όσους δεν αποδέχονται την «ειρήνευση» που παρήγγειλε ο Κλίντον. Ο τελευταίος θέλει να φανεί ότι είναι ο πλανητάρχης ειρηνοποιός: μετά τη Βοσνία θέλει την ειρήνη και στη Μέση Ανατολή.

Έρχονται εκλογές και πρέπει να δείξει έργο. Παρόλα αυτά, οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ εκτελούν διάφορους υπεύθυνους της Χαμάς και της Χεζμπολάχ. Δολοφονείται με πολύ περίεργο τρόπο ο Ράμπιν, γεγονός που πιστοποιεί ότι ένα μεγάλο μέρος των ισραηλινών και των αμερικάνων που συνδέονται μαζί τους, έχει κάνει μια άλλη επιλογή. Όπως ήταν αναμενόμενο, έρχονται τα τυφλά χτυπήματα διαφόρων παρακλαδιών μέσα στο Ισραήλ, σαν απάντηση στις δολοφονίες στελεχών τους και λίγο μετά ο Πέρες αποφασίζει τον βομβαρδισμό του Νότιου Λιβάνου με συντριπτικά τυφλά χτυπήματα, τα οποία όμως συγκαλύπτονται από τα ΜΜΕ. Ο ιμπεριαλισμός για άλλη μια φορά, με διάφορα προσχήματα οδηγεί σε μια κλιμάκωση που σημαίνει δυστυχία, αίμα, ξεσπίτωμα για δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους. Ο πραγματικός κίνδυνος, η πραγματική απειλή α την ανθρωπότητα είναι ο ιμπεριαλισμός. Η ανθρωπότητα δεν κινδυνεύει από κανένα Ισλάμ ή κάποιον ιερό πόλεμο. Κινδυνεύει από τη νεοταξική σταυροφορία που αναλαμβάνει η Δύση για να «εκπολιτίσει» με την αγορά και τα όπλα σε όλο τον πλανήτη, βυθίζοντας τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων σε μια ζοφερή πραγματικότητα και σε φοβερά διλήμματα.

(Επόμενο:Συμφωνίες σταθμοί στο Παλαιστινιακό)