Ναι κύριε Ομπάμα. Μπορείτε!

Άρθρο του Uri Avnery στη σελίδα Palestine Chronicle 25 Ιούλη 2009

Κατ’ αρχάς μια ειλικρινής παραδοχή: Λάτρευα το ξενοδοχείο «Shepherd». Τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο των 6 ημερών, ήμουν τακτικός πελάτης. Η δουλειά μου στην Knesset απαιτούσε να διανυκτερεύω στην Ιερουσαλήμ τουλάχιστον δυό βράδια κάθε βδομάδα και μετά τον πόλεμο μεταφέρθηκα από τα ξενοδοχεία της Δυτικής Ιερουσαλήμ σε εκείνα της ανατολικής πλευράς της πόλης. Το Shepherd ήταν το αγαπημένο μου. Ένιωθα σαν να ήμουν στο σπίτι μου όταν έμενα εκεί. Η γοητεία του έγκειται στην ιδιαίτερη ατμόσφαιρά του. Βρίσκεται στο κέντρο της αρχαίας αραβικής πόλης που κεντρίζει την έντονη περιέργειά μου. Τα δωμάτια του είναι ψηλοτάβανα, επιπλωμένα με παλιά έπιπλα και διευθύνεται από δύο ηλικιωμένες κυρίες αραβικής καταγωγής που σπούδασαν στη Βηρυτό και εμποτίστηκαν από την Παλαιστινιακή και Λιβανέζικη κουλτούρα.

Η περιοχή που περιβάλει το ξενοδοχείο είναι η γειτονιά της γενιάς Al-Husseini. Οι ιδιοκτησίες αυτής της μεγάλης γενιάς που περιλαμβάνει περισσότερα από 5000 μέλη, περιλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής Sheikh Jarrah που περιλαμβάνει επίσης και το θρυλικό Orient House (σπίτι της Ανατολής). Η οικογένεια al-Husseini είναι μία από τις λίγες των αριστοκρατικών οικογενειών της Ιερουσαλήμ, και ίσως η πιο σεβαστή (τουλάχιστον έτσι πιστεύουν τα μέλη της). Για αιώνες η οικογένεια κατείχε τουλάχιστον τη μία από τις τρεις πιο σημαντικές θέσεις στην πόλη, εκείνη του Μεγάλου Μουφτή, του δημάρχου ή την ξεχωριστή θέση του υπεύθυνου για τα ισλαμικά προσκυνήματα και τεμένη. Το ξενοδοχείο Shepherd χτίστηκε από τον Hajj Amin al-Husseini, τον Μουφτή που ηγήθηκε της αραβικής επανάστασης στη δεκαετία του 1930 και έγινε ο Άραβας που μίσησε με όλη της την ψυχή η Εβραϊκή κοινότητα.

Πέρναγα ώρες συζητώντας με τις δύο ιδιοκτήτριες, μαθαίνοντας πολλά από την κουβέντα μας και συνδέθηκα πολύ με το μέρος. Ήταν μεγάλη η λύπη μου την ημέρα που το Shepherd έκλεισε. Δεν γνωρίζω πως η ιδιοκτησία του περιήλθε στα χέρια του αμερικανού εκατομμυριούχου βασιλιά του μπίνγκο του οποίου και είναι διακηρυγμένη πρόθεση να οργανώσει εβραϊκούς εποικισμούς σε ολόκληρη την αραβική πόλη και τώρα θέλει να χτίσει ένα οικιστικό συγκρότημα στη θέση του Shepherd.

Αρκετά όμως με αυτόν. Το θέμα μου είναι με ο Μπένζαμιν Νετανιάχου.

Στόχος του Νετανιάχου είναι ο εξιουδαϊσμός της Ιερουσαλήμ. Την τελευταία βδομάδα καυχήθηκε ότι τον τελευταίο του χρόνο στα πράγματα –πριν 10 χρόνια– οργάνωσε την οχυρωμένη εβραϊκή γειτονιά Har Homa. Με την Har Homa –της οποίας το πραγματικό όνομα είναι Jebel Abu Ghneim– έχω επίσης συναισθηματικούς δεσμούς. Πέρασα πολλές μέρες και νύχτες συμμετέχοντας στον αγώνα να αποτραπεί η δημιουργία του τερατώδους οικιστικού προγράμματος που ξεπροβάλλει τώρα εκεί.

Επικεφαλής του αγώνα αυτού ήταν ένας άλλος Husseini – ο αλησμόνητος Feisal στον οποίο έτρεφα ιδιαίτερη εκτίμηση. Δεν διστάζω να πω πως τον αγάπησα. Ήταν ευγενής με την πραγματική έννοια της λέξης. Γόνος αριστοκρατών αλλά με σεμνούς τρόπους, γενναιόδωρος και προσιτός, άνθρωπος της ειρήνης αλλά ατρόμητος στη μάχη με τα στρατεύματα του κατακτητή, ένας αληθινός Παλαιστίνιος πατριώτης, μετριοπαθής στις απόψεις του, σοφός και θαρραλέος. Ήταν γιός του Abd-al-Kader al-Husseini, ηγέτη των αράβων μαχητών στην περιοχή της Ιερουσαλήμ στον πόλεμο του 1948 που σκοτώθηκε στη μάχη για το «Castel» κοντά στην πόλη. Δεν πήρα μέρος σε εκείνη τη μάχη αλλά πέρασα από εκεί μερικές ώρες αργότερα με ένα κομβόι βοήθειας για το πολιορκημένο εβραϊκό τμήμα της Ιερουσαλήμ. Όπως και οι περισσότεροι σύντροφοί μου τον σεβόμουν ως έναν αξιότιμο εχθρό.

Η περιοχή της Har Homa, για εκείνους που έχουν ήδη ξεχάσει, ήταν ένας τόπος μοναδικής ομορφιάς μεταξύ Ιερουσαλήμ και Βηθλεέμ, ένας κυκλικός λόφος καλυμμένος με πυκνό δάσος. Οι καταστροφείς της Ιερουσαλήμ – ο βάρβαρος αυτός συνασπισμός καρχαριών του real estate, φανατικών εβραίων, αμερικάνων εκατομμυριούχων και θρησκευτικών μυστικιστών – αποφάσισαν να εξαφανίσουν αυτό το τελευταίο σημείο ομορφιάς προκειμένου να χτίσουν ένα πυκνό, οχυρωμένο και ιδιαίτερα άσχημο εβραϊκό εποικισμό. Υπό την ηγεσία του Feisal και του Ta’amri πρώην συζύγου της Ιορδανής πριγκίπισσας, οργανώθηκε ένα στρατόπεδο με τέντες διαμαρτυρίας. Όταν οι μπουλντόζες άρχισαν να κόβουν τα δέντρα και να ισοπεδώνουν την κορυφή του λόφου πραγματοποιήσαμε δεκάδες διαδηλώσεις και ολονυκτίες. Σε μια από αυτές υπέστην μια αιμορραγία που θα μου είχε κοστίσει τη ζωή εάν ένα παλαιστινιακό ασθενοφόρο δεν κατάφερνε να φτάσει στο σημείο που βρισκόμουν και να με μεταφέρει εγκαίρως στο νοσοκομείο. Γι’ αυτό έχω λοιπόν ένα συναισθηματικό δεσμό με την τοποθεσία.

Το ζήτημα του Shepherd είναι κομμάτι της άοκνης προσπάθεια «Εβραιοποίησης» της Ιερουσαλήμ. Με απλά λόγια: Μια εθνοκάθαρση. Πρόκειται για μια εκστρατεία που μετρά ήδη 42 χρόνια, από την πρώτη μέρα της κατοχής της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, αλλά η στιγμή που πραγματοποιείται αυτή η συγκεκριμένη επιχείρηση προκύπτει από τακτικές εκτιμήσεις. Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει την ισχυρή αμερικανική πίεση να παγώσει τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη, αλλά αδυνατεί να το πράξει όσο παραμένει επικεφαλής του συνασπισμού που ο ίδιος επέλεξε ο οποίος αποτελείται από δεξιούς, θρησκευτικούς φανατικούς, εποίκους και απροκάλυπτα φασίστες. Έχει προσφέρει διάφορους «συμβιβασμούς» που όλοι βασίζονται σε ψευδή τεχνάσματα, αλλά οι αμερικανοί έχουν διδαχθεί από το παρελθόν και δεν πέφτουν σε τέτοιες παγίδες.

Ο σιαμαίος δίδυμος αδελφός του Έχουντ Μπάρακ, είναι απασχολημένος με το να διαρρέει στα ΜΜΕ «ειδήσεις» για μια μεγαλοπρεπή επιχείρηση: κάποια στιγμή, με ένα χτύπημα, όπως ο Μ. Αλέξανδρος χτύπησε το Γόρδιο Δεσμό, οι δεκάδες οικισμοί εποίκων που στήθηκαν από το 2001 και μετά με τη μυστική υποστήριξη της κυβέρνησης θα ξεριζωθούν. Αλλά εκτός από τους ανθρώπους των ΜΜΕ, σχεδόν κανείς δεν πιστεύει πως κάτι τέτοιο θα συμβεί πραγματικά. Και σίγουρα δεν το πιστεύουν οι έποικοι αν κρίνουμε από τα γεμάτα γνώση χαμόγελά τους.

Τί να κάνουν λοιπόν για να αποφύγουν να διαλύσουν τους συνοικισμούς; Ο Νετανιάχου, βασιλιάς των ελιγμών, έχει μια λύση: μια νέα πρόκληση θα τραβήξει την προσοχή μακριά από το ζήτημα. Το Shepherd τραβάει την προσοχή του κόσμου μακριά από τους λόφους της «Ιουδαίας και της Σαμάρειας». Όταν έχει πονόδοντο, ξεχνάς τη γκρίνια για τα υπόλοιπα ζητήματα...«Τί;» λέει «Οι μη Εβραίοι θα μας εμποδίσουν να χτίσουμε στην Ιερουσαλήμ; Την Ιερή μας Πόλη;! Την αιώνια πρωτεύουσά μας, που έχει συνδεθεί ξανά με την αιωνιότητα;! Τί αδιαντροπιά! Θα απαγορεύσουν στους Εβραίους να χτίζουν στη Νέα Υόρκη;! Θα απαγορέψουν στους Άγγλους να χτίζουν στο Λονδίνο;!». Ο Νετανιάχου πραγματικά άνοιξε τα φτερά του όταν διακήρυξε πως οποιοσδήποτε Άραβας μπορεί να ζήσει στη Δυτική Ιερουσαλήμ, άρα γιατί λοιπόν ένας Εβραίος να μην χτίσει ένα σπίτι στην Ανατολική Ιερουσαλήμ;

Όταν ο Νετανιάχου λέει τέτοια πράγματα, είναι δύσκολο να ξέρει κανείς αν συνειδητά διαδίδει ψέματα (αν και μπορούν εύκολα να αποκαλυφθούν) ή αν και ο ίδιος πιστεύει τις αναλήθειές του. Έτσι, για παράδειγμα, ισχυρίζεται πως θυμάται τους βρετανούς στρατιώτες μπροστά στο σπίτι του όταν ήταν παιδί – όταν έφυγε ο τελευταίος βρετανός στρατιώτης έφυγε από τη χώρα ένα χρόνο πριν τη γέννησή του.

Η αλήθεια είναι ότι με εξαιρετικά σπάνιες εξαιρέσεις, κανένας Άραβας δεν μπορεί να αποκτήσει διαμέρισμα στην Δυτική Ιερουσαλήμ, όχι μάλιστα να χτίσει κιόλας – αν και μεγάλα κομμάτια του δυτικού τμήματος της πόλης αποτελούνται από πρώην αραβικές γειτονιές, των οποίων οι κάτοικοι τράπηκαν σε φυγή ή εκδιώχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου το 1948. Οι πρώην ιδιοκτήτες των σπιτιών σ’ αυτές τις περιοχές (όπως οι Talbiya, Katamon και Dir Yassin) οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και δεν τους επετράπη να γυρίσουν στα σπίτια τους όταν η Ιερουσαλήμ «ενώθηκε» το 1967, ούτε βέβαια τους δόθηκε κάποια αποζημίωση (όπως πρότεινα στην Knesset).

Αλλά ο Νετανιάχου δεν ενδιαφέρεται και τόσο για τον αν ο κόσμος τον πιστεύει ή όχι. Αυτή τη βδομάδα, όπως κάθε βδομάδα απ’ όταν επέστρεψε στην εξουσία, ήταν πλήρως απασχολημένος με το να επιβιώσει. Προκειμένου να επιβιώσει ο συνασπισμός του πρέπει να παραμείνει άθικτος. Για να το καταφέρει αυτό, πρέπει να δείχνει πως δεν «υποχωρεί» στην πίεση των ΗΠΑ και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από την Ιερουσαλήμ για να το αποδείξει.

Σχετικά με το ζήτημα της Ιερουσαλήμ οι επίσημοι εκπρόσωποι δεν κουράζονται να επαναλαμβάνουν πως υπάρχει μια εθνική συναίνεση. Από τοίχο σε τοίχο, από την αριστερά ως την άκρα δεξιά. Εντούτοις αυτός ο μύθος είναι νεκρός. Καμιά τέτοια συναίνεση δεν υπάρχει. Οι περισσότεροι ισραηλινοί είναι έτοιμοι να επιστρέψουν τις αραβικές περιοχές της Ανατολικής Ιερουσαλήμ στην Παλαιστινιακή δικαιοδοσία σε αντάλλαγμα για μια πραγματική ειρήνη. Δεν ξέρω καμιά εβραία μητέρα η οποία να είναι πρόθυμη να θυσιάσει το γιο της σε έναν πόλεμο για το ξενοδοχείο Shepherd.

Θέλω να αντικρούσω έναν ακόμα μύθο που διαδίδεται ανηλεώς από τα ΜΜΕ μας. Το μύθο ότι διαμορφώνεται μια εθνική συναίνεση ενάντια στον Πρόεδρο Ομπάμα. Πολλοί ισραηλινοί, πάρα πολλοί, ελπίζουν πως ο Μπάρακ Ομπάμα θα κάνει γι’ αυτούς αυτό που φαίνεται αδύνατο χωρίς αυτόν: θα τους φέρει την ειρήνη. Έχουν απελπιστεί από το πολιτικό μας σύστημα, από τον συνασπισμό και την αντιπολίτευση, από τη Δεξιά και την Αριστερά. Έχουν πειστεί πως μόνο μια εξωτερική δύναμη μπορεί να πραγματοποιήσει αυτή τους την ελπίδα. Αν πράγματι ο Ομπάμα διαφωνεί με τον Νετανιάχου στο ζήτημα του παγώματος των εποικισμών στη Δυτική Όχθη και στην επιμονή του δεύτερου να ενσωματώσει την Ανατολική Ιερουσαλήμ, πολλοί ισραηλινοί θα προσεύχονται να κερδίσει. Γνωρίζουν πως στη μάχη αυτή δεν είναι ο Νετανιάχου αλλά ο Ομπάμα που αντιπροσωπεύει τα πραγματικά συμφέροντα του Ισραήλ.

Το ζήτημα είναι εάν ο Ομπάμα έχει τη δύναμη να προχωρήσει όπως δεν το έχει κάνει κανένας προηγούμενος αμερικανός πρόεδρος από την εποχή του Αϊζενχάουερ. Ο Νετανιάχου δεν πιστεύει κάτι τέτοιο. Οι αμερικάνοι συνεργάτες του – οι ηττημένοι ρεπουμπλικάνοι, οι νεοσυντηρητικοί που τώρα κρύβονται, οι σχεδόν σιωπηλοί ευαγγελιστές ιεροκήρυκες – το ηττημένο αυτό στρατόπεδο ελπίζει να ανακάμψει ενθαρρύνοντας το εβραϊκό λόμπι και την ισραηλινή κυβέρνηση να προβοκάρει τον Ομπάμα. Ο Νετανιάχου, ο οποίος έχει κινητοποιήσει το Κογκρέσο ενάντια στο Λευκό Οίκο κατά το παρελθόν, πιστεύει πως μπορεί να το ξανακάνει.

Οι εφημερίδες μας με χαρά αναφέρουν, με διαγράμματα και γραφικές παραστάσεις πως η θέση του Ομπάμα κινδυνεύει. Δεν είναι δύσκολο να μαντέψουμε πως οι περισσότερες από τις πληροφορίες αυτές προέρχονται από τον υπουργό εξωτερικών Avigdor Lieberman, την ίδια πηγή που τροφοδοτεί τα αμερικανικά ΜΜΕ με αναφορές για την αύξηση της δυσαρέσκειας της Ισραηλινής κοινής γνώμης ενάντια στον Ομπάμα. Σύντομα τα ΜΜΕ στις ΗΠΑ θα δείχνουν ισραηλινούς διαδηλωτές με φωτογραφίες του Ομπάμα ως Ες-Ες, όπως έγινε παλιότερα με τον Γιάσερ Αραφάτ και τον Γιτζάκ Ράμπιν.

Η μάχη δεν αφορά 20 οικισμούς, ούτε 20 διαμερίσματα στην περιοχή του ξενοδοχείου Shepherd. Κάθε σπίτι σε κάθε συνοικισμό εποίκων της Δυτικής Όχθης υπηρετεί έναν ανώτερο σκοπό: την καταστροφή κάθε πιθανότητας για ειρήνη. Κάθε ισραηλινό σπίτι στην Ανατολική Ιερουσαλήμ εξυπηρετεί τον ίδιο «υψηλό» σκοπό. Οι αντίπαλοι της ειρήνης γνωρίζουν πως κανένας Άραβας ηγέτης δεν θα υπογράψει συμφωνία ειρήνης η οποία δεν θα προσδιορίζει την Ανατολική Ιερουσαλήμ ως Παλαιστινιακή πρωτεύουσα, και δεν θα παραχωρεί το σύνολο της Δυτικής Όχθης στο κράτος της Παλαιστίνης.

Μια ιστορική ευθύνη στηρίζεται στους ώμους του Μπάρακ Ομπάμα: να μην υποχωρήσει, να μην υποκύψει , να μην «συμβιβαστεί». Να επιμείνει στο ολοκληρωτικό πάγωμα των εποικισμών, ως πρώτο και απαραίτητο βήμα για την ειρήνη. Τόσο για το δικό του όφελος, όσο και για το δικό μας.

Σαν ισραηλινός αισθάνομαι την ανάγκη να του απαντήσω: "Ναι, κύριε Ομπάμα. Μπορείτε!"