ΒΙΒΛΙΑ: Λογοτεχνία και κόμικς

* Ανθρωποι στον ήλιο, Ghassan Kanafani, ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ 1999

Γιατί το μέλλον περνάει μέσα από την έρημο; Γιατί ένας αντάρτης γίνεται ένας πολυλογάς που κρύβει τα όπλα του; Γιατί μια κοπέλα πέφτει με τη θέλησή της στα χέρια του βιαστή της; Γιατί τη λύση μπορεί να τη δώσει μόνο ένας τυφλός κι ένας κουφός;

Γύρω από αυτά -και πολλά άλλα- ερωτήματα, ο Γασσάν Kαναφάνι, ο πλέον σημαντικός Παλαιστίνιος συγγραφέας, ο οποίος και αναδείχτηκε σε σύμβολο του παλαιστινιακού αγώνα, δομεί τις δύο νουβέλες («Άνθρωποι στον ήλιο» και «O τυφλός και ο κουφός») που τον έκαναν διάσημο σ' όλο τον κόσμο.

* Οδηγός για μπερδεμένους, Γκίλαντ Άτζμον, ΕΞΑΝΤΑΣ , 2005

Βρισκόμαστε στο έτος 2052. Το κράτος του Ισραήλ έχει διαλυθεί εδώ και σαράντα χρόνια και οι περισσότεροι πολίτες του ζουν ως πρόσφυγες στο εξωτερικό. Με σκοπό να προσφέρει στο Ισραήλ τουλάχιστον μια αξιοπρεπή κηδεία, ιδρύεται το Γερμανικό Ινστιτούτο για την Καταγραφή της Σιών, στα αρχεία του οποίου ανακλύπτεται και η αυτοβιογραφία κάποιου Γκούντερ Βίνκερ. Ο "Οδηγός για μπερδεμένους" είναι η ιστορία του Γκούντερ. Γεννημένος στο Ισραήλ, μετά τη στρατιωτική του θητεία μεταμορφώνεται από εθνικιστής σε φανατικό αντι-σιωνιστή. Ο Γκούντερ λατρεύει τις Ευρωπαίες, κυρίως τις Γερμανίδες, και σύντομα αποφασίζει να εγκαταλείψει το Ισραήλ και να αναζητήσει ουσία, περιουσία και συνουσία στη Γερμανία: την πολιτισμένη χώρα των προγόνων του, όπου το συλλογικό ενοχικό σύμπλεγμα θα αποδειχθεί χρυσωρυχείο για τον λάγνο καθηγητή. Σύντομα ο Γκούντερ γίνεται διάσημος καθηγητής της φιλοσοφίας και ιδρυτής της "Οφθαλμοπορνείας", μιας διεθνώς αναγνωρισμένης πλέον επιστήμης που βασίζεται στη θέση του εξόριστου ως οφθαλμολάγνου.

* Ο Σαρόν και η πεθερά μου, Σουάντ Αμίρι, ΤΥΠΩΘΥΤΩ

Πώς μπορεί να "βγάζουν γέλιο" ο θάνατος και η καταστροφή; η απανθρωπιά και τα ορθωμένα Τείχη;... Η Παλαιστίνια αρχιτέκτων Σουάντ Αμίρι, καθηγήτρια πανεπιστημίου στα Κατεχόμενα, κάνει λογοτεχνία την καθημερινότητα της χώρας της: σαρκάζοντας, ειρωνευόμενη, μην αφήνοντας απ’ έξω ούτε καν τους δικούς της ανθρώπους. Με μοναδικό της όπλο ένα πληκτρολόγιο (κι ένα τηγάνι τεφλόν...), αντιστέκεται στους Ισραηλινούς στρατιώτες, αψηφά τα σημεία ελέγχου, μιλάει στο κομμένο της τηλέφωνο με τον Πρόεδρο Μπους, καγχάζει, σατιρίζει, πολεμάει την Κατοχή, τη βαρβαρότητα και την τρέλα. Μέσα στη σκόνη, τους πυροβολισμούς και τον παραλογισμό, ψάχνει για μία διέξοδο. Γραφή απλή, χωρίς στολίδια, γυμνή. Ένα βιβλίο που εξηγεί, πληροφορεί, διδάσκει, τέρπει και συγκινεί. Θα ήταν πολύ καλό να ήταν μόνο λογοτεχνία. Δυστυχώς, είναι μαρτυρία.

* Καλωσήρθατε στη Ραμάλα, Θεοδώρα Οικονομίδου, ΚΡΙΤΙΚΗ 2004

Η ταράτσα του σπιτιού όπου μένω μου επιτρέπει να παρακολουθώ το "ήχος και φως" της Ιντιφάντα. Μ' έχει κυριεύσει μια μακάβρια εμμονή. Κάτι με τραβάει τη νύχτα στην ταράτσα. Γονατίζω στην άκρη του χαμηλού τοίχου, τυλιγμένη σε μια κουβέρτα και κοιτάζω τη συμπλοκή που τη συνοδεύει ο σχολιασμός του μουεζίνη απ' την κορυφή του μιναρέ, ανάμεσα σε δύο αποσπάσματα απ' το Κοράνι. Πάνε περίπου τρία χρόνια που ζω στη Ραμάλα. Ανήκω κι εγώ στην οικογένεια των "διεθνών". Για ένα "διεθνή" που ζει στη Ραμάλα δεν είναι εύκολη δουλειά να περιγράψει την καθημερινή πραγματικότητα, τις χίλιες μικρές λεπτομέρειες που συνθέτουν την κατοχή της Παλαιστίνης, τον καφκικό παραλογισμό, τις αναρίθμητες μορφές διακρίσεων που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι".

* Palestine, Joe Sacco, ΚΨΜ 2006

Στα τέλη του 1991 και στις αρχές του 1992, ο Τζο Σάκο πέρασε δυο μήνες με τους Παλαιστινίους στα Κατεχόμενα Εδάφη, ταξιδεύοντας και κρατώντας σημειώσεις. Μόλις επέστρεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες στα μέσα του 1992, ξεκίνησε να γράφει και να σκιτσάρει το Palestine, το οποίο συνδύαζε την τεχνική του επιτόπιου ρεπορτάζ με την αφηγηματικότητα ενός βιβλίου κόμικς, ώστε να εξερευνήσει αυτή την περίπλοκη και συναισθηματικά επιβαρημένη κατάσταση. Πρόκειται για έναν τόμο με πολεμικές ανταποκρίσεις από την ιντιφάντα και την αντιπαράθεση Παλαιστίνιων-Ισραηλινών στα καυτά μέτωπα της Μέσης Ανατολής. Πολεμικές ανταποκρίσεις σκιτσαρισμένες στο χέρι! Αποτελεί μια –πολιτικά και αισθητικά – πρωτοπόρα, αυθεντική και ιδιαίτερη δουλειά, ενός από τους καλύτερους σκιτσογράφους του κόσμου.

* Συνθήματα στους δρόμους της Τζαμπαλίγια, Dekel Ouzi, Φανταστικός Κόσμος 2006

Λωρίδα της Γάζας, κατεχόμενα εδάφη. Λίγες εβδομάδες ακόμη απομένουν στο Γιουβάλ, 20χρονο νεαρό Ισραηλινό, για να ολοκληρώσει τη θητεία του. Η ομάδα του έχει αναλάβει τη φύλαξη ενός εγκαταλελειμμένου σχολείου, στην καρδιά του στρατοπέδου των Παλαιστινίων προσφύγων της Τζαμπαλίγια· μια φαινομενικά ακίνδυνη αποστολή. Για τον Γιουβάλ όμως, θα είναι αποφασιστικής σημασίας. Θα συνειδητοποιήσει τις συνθήκες ζωής των χιλιάδων προσφύγων και την απόγνωση μιας νιότης που μόνο ένα σύμπαν γνωρίζει, εκείνο του στρατοπέδου και μια ελπίδα, εκείνη της απελευθέρωσης από την ισραηλινή κατοχή.