Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2006

Λυπηθείτε το ορφανό! - Το Ισραήλ και η Χαμάς

Άρθρο του Uri Avnery, 21 Γενάρη 2006 (Αγγλικό κείμενο)
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Αυγή" στις 29 Γενάρη του 2006

Ήταν μια όμορφη μέρα στο Μπεϊλάν. Σημαίες διαφόρων χρωμάτων κυμάτιζαν στον αέρα ενώ οι προεκλογικές αφίσες και τα συνθήματα στους τοίχους συνέβαλαν στην πολυχρωμία. Ήταν η μεγαλύτερη διαδήλωση που έχει γίνει στο πολιορκημένο χωριό για αρκετό καιρό. Αυτή τη φορά η διαδήλωση συνέπιπτε με την παλαιστινιακή προεκλογική περίοδο.

Προχωρούσα χαρούμενος κρατώντας ψηλά το έμβλημα του Γκους Σαλόμ με την ισραηλινή και την παλαιστινιακή σημαία δίπλα-δίπλα. Πλησιάζαμε την γραμμή των οπλισμένων στρατιωτών που μας περίμεναν όταν ξαφνικά συνειδητοποίησα ότι ήμουν περικυκλωμένος από τις πράσινες σημαίες της Χαμάς. Οι περισσότεροι Ισραηλινοί θα είχαν μείνει άναυδοι. Οι αιμοσταγείς τρομοκράτες βάδιζαν στο πλευρό των Ισραηλινών φιλειρηνιστών; Οι Ισραηλινοί πορεύονταν, συζητούσαν και αστειεύονταν με τους επίδοξους βομβιστές; Αδύνατο.

Κι όμως ήταν πολύ φυσικό. Όλα τα παλαιστινιακά κόμματα έλαβαν μέρος στη διαδήλωση μαζί με τους Ισραηλινούς και τους ξένους ακτιβιστές. Μαζί απομακρύνθηκαν από τα σύννεφα των δακρυγόνων, μαζί έσπασαν τις γραμμές των στρατιωτών, μαζί έφαγαν ξύλο. Οι πράσινες σημαίες της Χαμάς, οι κίτρινες της Φατάχ, οι κόκκινες του Δημοκρατικού Μετώπου και οι γαλανόλευκες σημαίες του Ισραήλ έδειχναν σε αρμονία όπως οι άνθρωποι που τις κρατούσαν.

Η συμμετοχή όλων των παλαιστινιακών κομμάτων αποτέλεσε από μόνη της σημαντικό γεγονός. Σίγουρα την εξέλιξη συνέβαλαν οι παλαιστινιακές εκλογές. Κυρίως όμως έδειχνε τη σημασία που έχει αποκτήσει ο Φράκτης στα μάτια των Παλαιστινίων. Πριν από μερικά χρόνια, όταν το τείχος άρχισε να κατασκευάζεται, πήγα να συναντήσω τον Γιάσερ Αραφάτ για να του προτείνω έναν κοινό αγώνα εναντίον του. Σχημάτισα όμως την εντύπωση ότι δεν θεωρούσε το τείχος και τόσο επικίνδυνο -το παλαιστινιακό κατεστημένο δεν είχε ακόμη συνειδητοποιήσει τη σημασία του. Σήμερα ωστόσο, το τείχος βρίσκεται στην κορυφή της εθνικής ατζέντας.

Η Χαμάς αναμένεται να κερδίσει ένα σημαντικό ποσοστό των ψήφων στις κοινοβουλευτικές εκλογές της Τετάρτης. Η εικόνα των διαδηλωτών της να πορεύονται δίπλα στους υπόλοιπους διαδηλωτές είναι επομένως σημαντική. Επειδή η Χαμάς θα εισέλθει σύντομα στο παλαιστινιακό κοινοβούλιο, πιθανόν μάλιστα και στην κυβέρνηση. Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Κοντολίζα Ράις επέκρινε τις παλαιστινιακές εκλογές εξαιτίας της συμμετοχής των "τρομοκρατών" απηχώντας έτσι τις δηλώσεις της ισραηλινής ομολόγου της, Τσίπι Λίβνι που έκρινε ότι δεν πρόκειται για δημοκρατικές εκλογές αφού σε αυτές συμμετέχει και η Χαμάς.

Αναδύεται τώρα ένα νέο πρόσχημα για την κυβέρνηση μας προκειμένου να αποφύγει τις διαπραγματεύσεις με την εκλεγμένη παλαιστινιακή ηγεσία. Τα προσχήματα αλλάζουν συχνά αλλά ο σκοπός παραμένει ίδιος. Πρώτα από όλα, ήταν ο ισχυρισμός ότι το Ισραήλ δεν θα διαπραγματευόταν μέχρι ο Παλαιστίνιος πρόεδρος, Μαχμούντ Αμπάς να διαλύσει το "υπόβαθρο της τρομοκρατίας". Αυτός ήταν πράγματι ένας από τους όρους του Οδικού Χάρτη αλλά μήπως το διεθνές ειρηνευτικό σχέδιο δεν προέβλεπε επίσης και την απομάκρυνση των εκατοντάδων εποικισμών που δημιούργησε ο Σαρόν μετά την άνοδο του στην εξουσία.

Στη συνέχεια ήλθε ο ισχυρισμός ότι η Παλαιστινιακή Αρχή ήταν σε κατάσταση αναρχίας. Πώς μπορεί κάποιος να διαπραγματευτεί με την αναρχία; Και τώρα λέγεται ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να διαπραγματευτεί με μια παλαιστινιακή ηγεσία που θα περιλαμβάνει και τη Χαμάς, μια οργάνωση που πραγματοποίησε πολλές επιθέσεις αυτοκτονίας και -τουλάχιστον επίσημα- δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη του Ισραήλ.

Τα προσχήματα είναι πολλά και μπορεί να αυξηθούν ακόμη περισσότερο αν χρειαστεί. Η παρουσία της Χαμάς στη νέα παλαιστινιακή κυβέρνηση δεν αποτελεί λόγο για την απόρριψη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Αντιθέτως, αποτελεί έναν συντριπτικό λόγο για την έναρξη τους. Αυτή τη φορά θα διαπραγματευτούμε με όλο το παλαιστινιακό φάσμα (με την εξαίρεση της Τζιχάντ). Και αν η Χαμάς συμμετάσχει στην κυβέρνηση στη βάση της ειρηνευτικής πολιτικής του Αμπάς, τότε θα είναι προφανώς ώριμη για διαπραγματεύσεις, με ή χωρίς όπλα, που θα βασίζονται σε μια εκεχειρία.

Τριάντα χρόνια πριν, όταν άρχισα μυστικές διαπραγματεύσεις με την ηγεσία της PLO, ήμουν ο μοναδικός Ισραηλινός που υποστήριζα τις διαπραγματεύσεις με μια οργάνωση που οριζόταν επίσημα τότε ως "τρομοκρατική". Χρειάστηκαν περίπου 20 χρόνια μέχρι η ισραηλινή κυβέρνηση να συμμεριστεί την άποψη μου. Τώρα αρχίζουμε και πάλι από το ίδιο σημείο. Γιατί οι παλαιστινιακές οργανώσεις αρνούνται να παραδώσουν τα όπλα τους; Ας μην ξεγελιόμαστε: για τους περισσότερους Παλαιστινίους τα όπλα αποτελούν ένα είδος στρατηγικών αποθεμάτων. Αν οι διαπραγματεύσεις με το Ισραήλ δεν καταλήξουν πουθενά, τότε ο ένοπλος αγώνας θα επαναληφθεί. Δεν πρόκειται για κάτι ανήκουστο (βλέπε Ιρλανδία).

Ο Μαχμούντ Αμπάς δεν θα μπορούσε να αφοπλίσει τη Χαμάς ακόμη και αν ήθελε. Η αδύναμη θέση του, σε συνδυασμό με τη γενικότερη αδυναμία του κινήματος Φατάχ, καθιστά αδύνατη μια τέτοια εξέλιξη. Αυτή η αδυναμία, που αποτυπώνεται στη σημερινή "αναρχία" οφείλεται κυρίως σε ένα λόγο: τις πονηρές προσπάθειες του Σαρόν να υπονομεύσει τη θέση του. Είναι κάτι που το έχω επισημάνει πολλές φορές: η άνοδος του Αμπάς αποτέλεσε μια σοβαρή απειλή για τον Σαρόν. Οταν ο πρόεδρος Μπους άρχισε να τον επαινεί -και να τον χρησιμοποιεί ως υπόδειγμα της επιτυχίας που σημειώνουν οι προσπάθειες του για τον εκδημοκρατισμό και την ειρήνευση της Μέσης Ανατολής- η προνομιακή σχέση του Ισραήλ με τις ΗΠΑ απειλήθηκε ανοίγοντας ίσως και τον δρόμο για να ασκηθούν αμερικανικές πιέσεις προς το Ισραήλ.

Για να το αποτρέψει αυτό, ο Σαρόν αρνήθηκε στον Αμπάς ακόμη και την μικρότερη πολιτική παραχώρηση, όπως θα ήταν η απελευθέρωση των Παλαιστινίων κρατουμένων, η αλλαγή της χάραξης του τείχους, το πάγωμα των εποικισμών, ο συντονισμός της αποχώρησης από τη Γάζα με τον Αμπάς, κ.λπ. Η εκστρατεία αυτή πέτυχε τους στόχους της. Ο Αμπάς αποδυναμώθηκε σημαντικά. Τώρα οι διάδοχοι του Σαρόν χρησιμοποιούν αυτή την αδυναμία για να απορρίψουν τις σοβαρές διαπραγματεύσεις μαζί του και με την επόμενη παλαιστινιακή κυβέρνηση. Όλα αυτά θυμίζουν την ιστορία του νεαρού που αφού σκότωσε τους γονείς του ικέτεψε το δικαστήριο: "Λυπηθείτε το ορφανό".