Όταν ο Μπέντζαμιν Νεντανιάχου πέρασε την προηγούμενη βδομάδα αντι-μονοπωλιακούς νόμους που επιτρέπουν την εκμετάλλευση του μεγάλου παράκτιου κοιτάσματος φυσικού αερίου, αντέκρουσε τις κριτικές λέγοντας ότι η πράξη αυτή είναι σημαντική για την «εθνική ασφάλεια» του Ισραήλ. Χαρακτηρίζοντας το φυσικό αέριο της Μεσογείου «θεόσταλτο δώρο», ο Νεντανιάχου ορκίστηκε πως η απόφασή του θα οδηγήσει το Ισραήλ σε ενεργειακή ανεξαρτητοποίηση.
Δεκαπέντε χρόνια πριν, ο εκλιπόν ηγέτης της PLO Γιασσέρ Αραφάτ, έκανε παρόμοια δήλωση πάνω σε ένα ψαροκάικο στην Μεσόγειο, την ώρα που η British Gas είχε επιβεβαίωση την ύπαρξη φυσικού αερίου σε λιγότερο από είκοσι ναυτικά μίλια από τις ακτές της Γάζας, εντός της κατεχόμενης θαλάσσιας ζώνης. «Είναι δώρο του Θεού για μας, για τον λαό μας, τα παιδιά μας», είπε ο Αραφάτ. «Θα ισχυροποιήσει την οικονομία μας και θα θέσει γερά θεμέλια για την δημιουργία ένας ανεξάρτητου κράτους με την ιερή Ιερουσαλήμ πρωτεύουσά του».
Δεκαπέντε χρόνια μετά, η ανακάλυψη πλούσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική μεσόγειο δεν έχει ωφελήσει στο ελάχιστο τους Παλαιστινίους – και πιθανά είναι το κίνητρο για τον καταστροφικό θαλάσσιο αποκλεισμό της Γάζας.
«Το Ισραήλ απαγορεύει την πρόσβαση στα παλαιστινιακά χωρικά ύδατα για να προστατέψει τις πλατφόρμες και τους αγωγούς φυσικού αερίου», σύμφωνα με την καινούρια αναφορά της παλαιστινιακής οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα Al-Haq «Προσαρτώντας την Ενέργεια». Την ίδια ώρα, το Ισραήλ εμποδίζει με τη βία τους Παλαιστίνιους από το να εκμεταλλευτούν τα κοιτάσματα στα ύδατα της Γάζας. «Ο παράνομος σφετερισμός, η εκμετάλλευση και η αποτροπή εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, συνιστούν λεηλασία και παραβιάζει περαιτέρω το δικαίωμα των Παλαιστινίων για αυτοδιάθεση», αναφέρει το Al-Haq.
Επίσης τονίζει πως το Ισραήλ δεν ενεργεί μόνο του. «Με τις πράξεις τους, διεθνείς οργανισμοί και κράτη, ανάμεσά τους και μέλη της ΕΕ, καταλήγοντας σε συμφωνίες για εξαγωγές φυσικού αερίου από τα ισραηλινά κοιτάσματα Ταμάρ και Λεβιάθαν… τελικά υποστηρίζουν και κερδίζουν από τον συνεχιζόμενο παράνομο ισραηλινό αποκλεισμό στα παλαιστινιακά χωρικά ύδατα».
Ευρήματα φυσικού αερίου
Το 2000, περίπου την ίδια περίοδο που βρέθηκε το φυσικό αέριο στη Γάζα, το Ισραήλ ανακάλυψε το Mari-B, ένα κοίτασμα στα θαλάσσια σύνορα με τη Γάζα. Από τότε, το Ισραήλ επιτάχυνε την στρατικοποίηση των υδάτων της Γάζας- αφενός για να προστατέψει τα δικά του πολύτιμα κοιτάσματα, αφετέρου για να σαμποτάρει οποιαδήποτε δυνατότητα να εκμεταλλευτούν οι Παλαιστίνιοι τα δικά τους.
Ο αυστηρός περιορισμός του Ισραήλ στη θαλάσσια ζώνη του Ισραήλ στα 3 με 6 ναυτικά μίλια από την ακτή, ξεκίνησε το 2000, παρόλο που επίσημα θεσμοθετήθηκε το 2009. Τον Αύγουστο του 2008, σημειώνει το Al-Haq, επιβλήθηκαν περιορισμοί στους παλαιστίνιους ψαράδες και τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου το Ισραήλ εισέβαλλε στην μικροσκοπική λωρίδα γης με αυτό που ονομάστηκε «Επιχείρηση Καυτό Μολύβι». Όταν το Ισραήλ έληξε την επίθεση που σκότωσε περισσότερους από 1.400 Παλαιστίνιους, διατήρησε άθικτο τον αποκλεισμό της θαλάσσιας ζώνης της Γάζας.
Στρατικοποίηση των χωρικών υδάτων της Γάζας
Το 2014 το ισραηλινό ναυτικό δήλωσε σε ισραηλινή εφημερίδα ότι όλα τα αλιευτικά σκάφη της Γάζας που πλέουν σε απόσταση επτά μιλίων από τις πλατφόρμες εξόρυξης, θα «αναχαιτίζονται». Σήμερα, δεν περνάει εβδομάδα χωρίς να πυροβολούνται παλαιστίνιοι ψαράδες από τις ισραηλινές δυνάμεις, ενώ προσπαθούν να ψαρέψουν στα νερά της Γάζας.
Έτσι την ώρα που το Ισραήλ ετοιμάζεται να τρυπήσει το κοίτασμα Λεβιάθαν, το μεγαλύτερο κοίτασμα που βρίσκεται στο επίκεντρο των σημερινών συζητήσεων για την ενέργεια, εξοπλίζει το ήδη φονικό ναυτικό με επιπλέον όπλα. Τον Μάιο το Ισραήλ υπέγραψε συμβόλαιο με την Γερμανία ύψους 470 εκ δολαρίων για την αγορά τεσσάρων οπλισμένων σκαφών περιπολίας για να φυλάνε τις παράκτιες εγκαταστάσεις αερίου. Τον ίδιο μήνα, υπέγραψε σύμφωνο συνεργασίας για την άμυνα με την ελληνική, αριστερή φίλο-ισραηλινή κυβέρνηση, παρακινούμενη εν μέρει από τις ανησυχίες για την «θαλάσσια ασφάλεια» των κοιτασμάτων αερίου της Μεσογείου. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι θα εγκαταστήσει αναχαιτιστικούς πυραύλους στα πολεμικά πλοία για να προστατέψει τις πλατφόρμες.
Εν τω μεταξύ, το Al Haq λέει ότι ο ισραηλινός υποθαλάσσιος αγωγός που μεταφέρει αέριο ανάμεσα στο Ισραήλ και την Αίγυπτο, βρίσκεται «στην καρδιά» του παράνομου ναυτικού αποκλεισμού της Γάζας. Κατασκευασμένος το 2005, ο αγωγός El Arish περνάει απευθείας από τα ύδατα της Γάζας. Αρχίζοντας από το 2008, η Αίγυπτος χρησιμοποίησε τον αγωγό για να στέλνει φυσικό αέριο στο Ισραήλ, προμηθεύοντας το 40% της αγοράς του Ισραήλ.
Το Ισραήλ έχει επιβάλλει δια της βίας ουδέτερες ζώνες γύρω από τον αγωγό και το κοίτασμα Mari-B, απαγορεύοντας στους Παλαιστίνιους να κινούνται μέσα στα δικά τους νερά. Το Al-Haq λέει ότι αυτή η ζώνη απαγόρευσης στα παλαιστινιακά ύδατα παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, που επιτρέπει στις χώρες να διατηρούν μια «ζώνη ασφαλείας» έως και 500 μέτρα πέρα από τα χωρικά τους ύδατα.
Αναξιοποίητο
Εν τω μεταξύ, το κοίτασμα της Γάζας παραμένει αναξιοποίητο. Η British Gas, που έχει υπογράψει 25ετές συμβόλαιο με την Παλαιστινιακή Αρχή, προσπάθησε να εξασφαλίσει μια συμφωνία με το Ισραήλ για την εξαγωγή παλαιστινιακού φυσικού αερίου. Ο αρχηγός της ΠΑ, Μαχμούντ Αμπάς και η ισραηλινή κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Εχούντ Ολμέρ είχαν συμφωνήσει μυστικά ότι το μερίδιο των εισοδημάτων της Παλαιστίνης, θα διοχετευόταν μέσω ενός λογαριασμού offshore που δεν θα ήταν προσβάσιμος στην τότε επίσημη ηγεσία της ΠΑ, δηλαδή την Χαμάς που κέρδισε στις εκλογές του 2006. Τελικά το Ισραήλ εμπόδισε κάθε εξαγωγή παλαιστινιακού φυσικού αερίου.
Από το 1967, οι Παλαιστίνιοι στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα εξαρτώνται πλήρως από το Ισραήλ σε θέματα ενέργειας, μια ισχυρή δυναμική που έχει αποδεικτή αρκετά προσοδοφόρα για το Ισραήλ. Στην πραγματικότητα, ο λογαριασμός της ΠΑ για την ενέργεια, συμβάλλει κατά πολύ στο εμπορικό έλλειμμα με το Ισραήλ.
Την ίδια μέρα που ο Νεντανιάχου έβαλε μπροστά την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, το Ισραήλ και η Τουρκία έκαναν περαιτέρω βήματα για να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους. Σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους και αναφορές στα τούρκικα ΜΜΕ, η Τουρκία επιδιώκει να αγοράσει το ισραηλινό αέριο για δική της χρήση και να είναι το κεντρικό σημείο διανομής προς την Ευρώπη.
Επίσης, το Ισραήλ χρησιμοποιεί τα κοιτάσματα ως μια ευκαιρία για να δυναμώσει τους δεσμούς με την Αίγυπτο και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που ανυπομονούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο. Δεν προκαλεί έκπληξή λοιπόν που οι φιλό-ισραηλινοί σχολιαστές γιορτάζουν την ευτυχή «σύγκληση συμφερόντων» που προκύπτει από τα παράκτια ισραηλινά κοιτάσματα.
Εν τω μεταξύ, η ανακάλυψη φυσικού αερίου στα ύδατα της Γάζας, απλά έδωσε στο Ισραήλ περισσότερους λόγους και ευκαιρίες, με την συνεργία της διεθνούς κοινότητας, για να κρατάει τους Παλαιστίνιους φυλακισμένους στην ίδια τους τη γη.