Των Jamal Juma' και Maren Mantovani*, πηγή: stopthewall.org 17 Σεπτεμβρίου 2011
Το βλέμμα του κόσμου είναι ακόμα στραμμένο στην Μέση Ανατολή και το πρώτο μισό του Σεπτέμβρη έφερε δυο σημαντικά γεγονότα στην Αίγυπτο και την Τουρκία που ταρακούνησαν τα θεμέλια του Ισραήλ.
Στις 2 Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Ahmet Davutoglu, ανακοίνωσε την απόφαση του να υποβαθμίσει τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ στο δεύτερο κυβερνητικό επίπεδο και να κόψει όλες τις στρατιωτικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Στη συνέχεια, μετά από βδομάδες διαδηλώσεων, ο αιγυπτιακός λαός όρμησε στην ισραηλινή πρεσβεία στο Κάιρο στις 9 Σεπτεμβρίου που οδήγησε σε «απελάσεις πολιτών» για το προσωπικό της ισραηλινής πρεσβείας.
Με κόστος τρεις χαμένες ζωές και περισσότεροι από χίλιους τραυματίες, οι διαδηλωτές κυριολεκτικά έκλεισαν την ισραηλινή πρεσβεία και απαίτησαν από τον Ισραηλινό πρέσβη να επιστρέψει αμέσως στο Τελ Αβίβ.
Αυτά τα δύο γεγονότα είναι ενδεικτικά της τριπλής αλλαγής στις σχέσεις εξουσίας: η κεντρική δύναμη των λαϊκών κινημάτων, που έχουν συνεισφέρει στην αλλαγή των κυβερνητικών ισορροπιών δύναμης στην Μέση Ανατολή, που με την σειρά της έχει αρχίσει δημιουργήσει προσδοκίες εν μέσω της διεθνούς διπλωματίας. Αυτές οι αργές, αλλά σταθερές αλλαγές, έχουν άμεση, θετική επίδραση στον παλαιστινιακό αγώνα για απελευθέρωση και δικαιοσύνη και μια συνολικά αρνητική επίπτωση στο ισραηλινό απαρτχάιντ.
Η δύναμη του λαού
Στην Αίγυπτο και την Τυνήσια, οι εμπνευσμένες νίκες που έφεραν οι αποφασιστικοί αγώνες, έφεραν στην εξουσία κυβερνήσεις που, αν συνεχιστεί η λαϊκή κινητοποίηση, θα είναι υποχρεωμένες να ανταποκριθούν, τουλάχιστον εν μέρει, στις επίμονες απαιτήσεις και τις αθάνατες προσδοκίες των λαών. Μερικές κυβερνήσεις συνεχίζουν ακόμα να αντεπιτίθενται στις εξεγέρσεις, όπως στη Συρία και στο Μπαχρέιν. Και άλλοι αρχηγοί υπενθυμίζουν ότι ο λαός μετράει και μπορεί να πάρει τον έλεγχο της μοίρας του.
Αναμφισβήτητα, η Παλαιστίνη είναι και πάντα ήταν στην ατζέντα των αραβικών λαϊκών εξεγέρσεων. Αυτό έγινε ξεκάθαρο τους τελευταίους μήνες στην Αίγυπτο.
Προκειμένου να κατευνάσει έστω και μερικά λαϊκά αιτήματα, η ενδιάμεση κυβέρνηση προσπάθησε να απομακρυνθεί από τις φίλο-ισραηλινές πολιτικές του Μουμπάρακ. Η Αίγυπτος έχει αρχίσει την επαναδιαπραγμάτευση στα συμβόλαια αερίου, όπου πούλαγε το φυσικό αέριο σε χαμηλότερη τιμή στο Ισραήλ.
Η επίσημη αιγυπτιακή αεροπορική εταιρία Egypt Air σταμάτησε τις απευθείας πτήσεις Κάιρο-Τελ Αβίβ.
Ωστόσο, η αδύναμη διπλωματική αντίδραση της μετά-Μουμπάρακ κυβέρνησης στην δολοφονία πέντε Αιγυπτίων στρατιωτών από το Ισραήλ τον Αύγουστο, πυροδότησε δραματικές λαϊκές δράσεις. Οι Mohammed el Baradei και Amr Moussa, οι δύο βασικοί υποψήφιοι για τη θέση του Προέδρου, κάλεσαν αμέσως και οι δύο για μια πιο δυνατή αντίδραση προς το Ισραήλ.
Οι «απελάσεις πολιτών» του προσωπικό της ισραηλινής πρεσβείας ήταν η απάντηση στην πρώτη δολοφονία Αιγυπτίων μαρτύρων μετά από τις επαναστατικές εβδομάδες στην πλατεία Ταχρίρ.
Με τον ίδιο τρόπο, η τόλμη της τουρκικής διπλωματίας μπορεί μόνο να θεωρηθεί ως μια νίκη των ακτιβιστών, των κινημάτων και των οργανώσεων που με επιμονή έδειχναν στην κυβέρνηση της Άγκυρας τις γραμμές μέσα στις οποίες έπρεπε να δράσει, για να δείξει την αλληλεγγύη της στην Παλαιστίνη.
Η Τουρκία εγκαταλείπει την ισραηλινή πολεμική βιομηχανία
Εδώ, η λαϊκή διάθεση είναι παρόμοια με της Αιγύπτου. Για πολύ καιρό, η τουρκική κυβέρνηση γνώριζε την αντιδημοτικότητα της επειδή στήριζε την ισραηλινή πολεμική βιομηχανία και την κατοχή στην Παλαιστίνη. Ο λαός της Τουρκίας έχει δείξει την αλληλεγγύη του στην Παλαιστίνη και ιδιαίτερα με τις κινητοποιήσεις του το 2010 και τον Στόλο της Ελευθερίας, που τελείωσε με την βίαιη επίθεση του ισραηλινού ναυτικού. Οι Ισραηλινοί κομάντος σκότωσαν οκτώ Τούρκους πολίτες και έναν Αμερικανό πολίτη τουρκικής καταγωγής στο Mavi Marmara.
Τώρα βλέπουμε την τουρκική κυβέρνηση να κάνει βήματα προς τους πολίτες της, να κινητοποιείται στην περιοχή και στον παλαιστινιακό λαό. Μόνο δυο μήνες πριν, η Εθνική Παλαιστινιακή Επιτροπή BDS εξέδωσε ένα κάλεσμα για στρατιωτικό εμπάργκο στο Ισραήλ. Το κάλεσμα υποστηρίχτηκε από οργανώσεις και σωματεία που εκπροσωπούν δεκάδες εκατομμυρίων κόσμου παγκοσμίως.
Για την κοινωνία των πολιτών σε ολόκληρη την περιοχή και όχι μόνο των Αιγυπτίων και των Τούρκων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η δύναμη των πολιτών μπορεί να επηρεάσει κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που μπορούν να υποβαθμίσουν το Ισραηλινό απαρτχάιντ και τις νέο-αποικιοκρατικές πολιτικές που επιδιώκουν οι γειτονικές κυβερνήσεις.
Κατάρρευση των δομών εξουσίας
Οι σχέσεις εξουσίας και συμμαχίας αλλάζουν στη Μέση Ανατολή. Η δύναμη των λαϊκών κινημάτων είναι η κινητήριος δύναμη αυτού του φαινομένου, όπως και το αποτέλεσμα του.
Μια σύντομη επισκόπηση της περιοχής αποκαλύπτει την αργή κατάρρευση των δομών εξουσίας, πάνω στις οποίες οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν οχυρωθεί στην περιοχή. Οι πόλεμοι στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν έχουν αποδεχτεί ότι είναι στρατιωτικές και πολιτικές αποτυχίες.
Καθώς το ΝΑΤΟ προσπαθεί να ελέγξει τις πετρελαιοπαραγωγές πηγές στην Λιβύη, η Δύση αποδεικνύεται να είναι στρατιωτικά πιεσμένη, οικονομικά εξαντλημένη και πολιτικά αναξιόπιστη. Οι αποτυχίες των διπλωματικών πρωτοβουλιών των κυβερνήσεων της για ειρήνη στην περιοχή, οφείλονται στο Ισραήλ και την αλαζονεία του, η ατιμωρησία του επιβαρύνει τις δυτικές δυνάμεις. Τα στηρίγματα των αποικιοκρατικών δυνάμεων, όπως ήταν το καθεστώς Μουμπάρακ, έχουν πέσει αφήνοντας ένα πολιτικό κενό. Τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, η Τουρκία θα είναι η μόνη χώρα με πλουτοπαραγωγικούς πόρους και δημοτικότητα με μη αμφισβητούμενη κυβέρνηση ανάμεσα στην Μεσόγειο και το Ιράν.
Η τουρκική στροφή είναι επίσης ενδεικτική αυτού του σεναρίου. Η Τουρκία ήταν ο δεύτερος μεγάλος εισαγωγέας ισραηλινών όπλων και είχε εγγυηθεί τα δικαιώματα του Ισραήλ στον εναέριο χώρο της για στρατιωτικές εκπαιδευτικές πτήσεις. Εισήγαγε την διπλάσια σχεδόν ποσότητα όπλων από το Ισραήλ από οποιαδήποτε άλλη χώρα για το 2009. Το Ισραήλ με την Τουρκία διεξήγαγαν και πολλές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.
Το πάγωμα των στρατιωτικών δεσμών δεν είναι παρά μια δραματική επίδειξη ισχύος, αλλά είναι και μέρος μια μακρόχρονης αλλαγής πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν, ανοικοδόμησε τις σχέσεις με άλλα τουρκόφιλα γειτονικά κράτη, το Ιράν και άλλα κράτη στον παγκόσμιο νότο και άλλαξε τις περιοχές ενδιαφέροντος της Τουρκίας προς την ανατολή και τον νότο. Μετά την ισραηλινή επίθεση στο Mavi Marmara, η Τουρκία δεν έχει υπογράψει κανένα στρατιωτικό συμβόλαιο με το Ισραήλ. Και μόλις δυο μέρες μετά την δήλωση της 2ας Σεπτεμβρίου, η Τουρκία κατέληξε σε μια συμφωνία με το ΝΑΤΟ για να διασφαλίσει ότι το Ισραήλ δεν θα έχει καμία πρόσβαση στα δεδομένα που θα συλλέγει το νέο αντι-πυραυλικό σύστημα του ΝΑΤΟ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ φαίνονται να έχουν συμφωνήσει με τις κατευθύνσεις των νέων τουρκικών πολιτικών.
Η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη το κυβερνητικό κενό και την πολιτική υποστήριξη της Παλαιστίνης σε λαϊκό επίπεδο, επέβαλε τον εαυτό της στον δημόσιο και πολιτικό χάρτη, δείχνοντας στο Ισραήλ ότι δεν κυριαρχεί πια στην περιοχή. Μια έξυπνη κίνηση που επέτρεψε στην Τουρκία να εγείρει ηγεμονικές προσδοκίες στην περιοχή και ταυτόχρονα να κερδίσει ευρεία συμπάθεια σε όλη την Μέση Ανατολή, επειδή προκάλεσε το Ισραήλ. Αμέσως μετά, ο Ερντογάν άπλωσε το χέρι του στην Αίγυπτο, σχεδιάζοντας την πρώτη του προεδρική επίσκεψη στο Κάιρο εδώ και 15 χρόνια. Γνωρίζοντας ότι η Τουρκία και η Αίγυπτος μαζί αποτελούν τον μισό πληθυσμό της Μέσης Ανατολής και τους ανήκουν οι μισές ακτογραμμές στα ανατολικά παράλια της Μεσογείου, ο Ερντογάν θα υπογράψει στρατηγικές, οικονομικές και στρατιωτικές συμφωνίες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την βάση για μια νέα Μέση Ανατολή.
Άσχετα όμως από την μελλοντική κυβέρνηση της Αιγύπτου και της αιγυπτιό-τουρκικής συνεργασίας, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: από τις 2 Σεπτεμβρίου, ο σχηματισμός της νέας Μέσης Ανατολής έχει μια ηγετική φιγούρα που κανείς δεν θα μπορεί να αποφύγει.
Ψεύτικη έρευνα των ΗΕ
Οι τελευταίες τουρκικές δηλώσεις τα έβαζαν με τα ΗΕ. Η κίνηση της Τουρκίας πυροδοτήθηκε από αυτό που ξεκίνησε σαν ανταπάντηση στην αναφορά Πάλμερ, την έρευνα των ΗΕ για την ισραηλινή επίθεση στο Mavi Marmara. Η σύσταση της Επιτροπής Πάλμερ ήταν μια ασπίδα προστασίας στο Ισραήλ για να μην καταδικαστεί για τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και για να μην επαναληφθούν οι λεπτομερείς αποδείξεις όπως έγινε στην έρευνα των ΗΕ για τις ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα στα τέλη του 2008 αρχές 2009.
Αφότου το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των ΗΕ έδωσε την εντολή για την σύσταση ειδικής επιτροπής να ερευνήσει το θέμα, ο Γενικός Γραμματέας Ban Ki-moon δημιούργησε μια σχεδόν παράλληλη επιτροπή. Ο Ban διόρισε τον Alvaro Uribe, πρώην πρόεδρο της Κολομβίας ως αντιπρόεδρο στην έρευνα για τον Στόλο της Ελευθερίας.
Λίγους μήνες νωρίτερα, ο επίτροπος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε δημοσιεύσει μια καυστική αναφορά για τις παραβιάσεις και τους περιορισμούς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λαμβάνουν χώρα στην Κολομβία του Uribe.
Επιπλέον, η Κολομβία έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ισραηλινών όπλων στην διάρκεια της προεδρίας του και ο στρατός της συνεχίζει να προσλαμβάνει Ισραηλινούς στρατιωτικούς «συμβούλους» να τους μάθουν τις δικές τους μεθόδους καταστολής. Χωρίς να αποτελεί έκπληξη, το πόρισμα της έρευνας των ΗΕ θεωρήθηκε ως προσβολή της Τουρκίας και του διεθνές δικαίου.
Ενάντια στην συνείδηση των ειδικών του διεθνούς δικαίου, η αναφορά ισχυριζόταν ότι ο αποκλεισμός της Γάζας ήταν νόμιμος και ότι μια συγνώμη της ισραηλινής κυβέρνησης θα ήταν ενδεδειγμένη για να επανορθώσει για τον θάνατο των εννέα Τούρκων. Η απάντηση της Τουρκίας ήταν αιχμηρή και λειτούργησε σε δύο επίπεδα: δήλωσε την πρόθεση της να φέρει το ζήτημα της Γάζας στο Διεθνές Δικαστήριο και υποσχέθηκε ότι θα εγγυηθεί την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στην Ανατολική Μεσόγειο με την δύναμη του ναυτικού της.
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Τουρκίας στέλνουν ένα μήνυμα προς τα ΗΕ ότι δεν πρέπει να εξασφαλίζουν την ατιμωρησία του Ισραήλ για τα εγκλήματα του. Όπου αποτυγχάνουν τα ΗΕ, θα βρίσκονται άλλοι οδοί για να καταστήσουν το Ισραήλ υπόλογο. Το βέτο των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να προστατέψει το Ισραήλ μόνο μέχρι το σημείο που η δύση επιτρέπει με την θέληση της να κρύβεται σε αυτό το φύλο συκής η απροθυμία της να δράση.
Το μήνυμα της Τουρκίας δεν είναι καινούριο. Η κοινωνία των πολιτών σε όλο τον κόσμο, εδώ και καιρό καλεί σε λογοδοσία μέσα από το BDS, όπως και για το στρατιωτικό εμπάργκο του Ισραήλ. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει κερδίσει εντυπωσιακές νίκες και ίσως σύντομα, το κάλεσμα για μποϋκοτάζ, απόσυρση επενδύσεων και κυρώσεις να εισακουσθεί από τα ιδρύματα και τις κυβερνήσεις.
Είναι κρίσιμο να συνεχίσουν οι Τούρκοι και οι διεθνείς ακτιβιστές να κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους, υποστηρίζοντας το παλαιστινιακό κάλεσμα BDS και το στρατιωτικό εμπάργκο του Ισραήλ, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν θα ξαναρχίσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, ωσότου συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα και για να ακολουθήσουν και άλλες κυβερνήσεις. Οι ακτιβιστές θα πρέπει επιπλέον να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις μεθόδους με τις οποίες θα καταγράφουν την εφαρμογή των δεσμεύσεων για μποϋκοτάζ από τις κυβερνήσεις, τα ιδρύματα και τις εταιρίες.
Τα λαϊκά κινήματα δυνάμωσαν τις κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής ενάντια στο απαρτχάιντ του Ισραήλ. Υπάρχει η ελπίδα ότι πλησιάζει ο καιρός όπου τα έθνη θα ενωθούν επιτέλους σε μια αποτελεσματική δράση ενάντια στο ισραηλινό απαρτχάιντ, την αποικιοκρατία και την κατοχή.
Ο Jamal Juma’ είναι συντονιστής του Stop the Wall Campaign.
Η Maren Mantovani είναι συντονίστρια των διεθνών σχέσεων του Stop the Wall Campaign.
Το βλέμμα του κόσμου είναι ακόμα στραμμένο στην Μέση Ανατολή και το πρώτο μισό του Σεπτέμβρη έφερε δυο σημαντικά γεγονότα στην Αίγυπτο και την Τουρκία που ταρακούνησαν τα θεμέλια του Ισραήλ.Στις 2 Σεπτεμβρίου, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Ahmet Davutoglu, ανακοίνωσε την απόφαση του να υποβαθμίσει τις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ στο δεύτερο κυβερνητικό επίπεδο και να κόψει όλες τις στρατιωτικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Στη συνέχεια, μετά από βδομάδες διαδηλώσεων, ο αιγυπτιακός λαός όρμησε στην ισραηλινή πρεσβεία στο Κάιρο στις 9 Σεπτεμβρίου που οδήγησε σε «απελάσεις πολιτών» για το προσωπικό της ισραηλινής πρεσβείας.
Με κόστος τρεις χαμένες ζωές και περισσότεροι από χίλιους τραυματίες, οι διαδηλωτές κυριολεκτικά έκλεισαν την ισραηλινή πρεσβεία και απαίτησαν από τον Ισραηλινό πρέσβη να επιστρέψει αμέσως στο Τελ Αβίβ.
Αυτά τα δύο γεγονότα είναι ενδεικτικά της τριπλής αλλαγής στις σχέσεις εξουσίας: η κεντρική δύναμη των λαϊκών κινημάτων, που έχουν συνεισφέρει στην αλλαγή των κυβερνητικών ισορροπιών δύναμης στην Μέση Ανατολή, που με την σειρά της έχει αρχίσει δημιουργήσει προσδοκίες εν μέσω της διεθνούς διπλωματίας. Αυτές οι αργές, αλλά σταθερές αλλαγές, έχουν άμεση, θετική επίδραση στον παλαιστινιακό αγώνα για απελευθέρωση και δικαιοσύνη και μια συνολικά αρνητική επίπτωση στο ισραηλινό απαρτχάιντ.
Η δύναμη του λαού
Στην Αίγυπτο και την Τυνήσια, οι εμπνευσμένες νίκες που έφεραν οι αποφασιστικοί αγώνες, έφεραν στην εξουσία κυβερνήσεις που, αν συνεχιστεί η λαϊκή κινητοποίηση, θα είναι υποχρεωμένες να ανταποκριθούν, τουλάχιστον εν μέρει, στις επίμονες απαιτήσεις και τις αθάνατες προσδοκίες των λαών. Μερικές κυβερνήσεις συνεχίζουν ακόμα να αντεπιτίθενται στις εξεγέρσεις, όπως στη Συρία και στο Μπαχρέιν. Και άλλοι αρχηγοί υπενθυμίζουν ότι ο λαός μετράει και μπορεί να πάρει τον έλεγχο της μοίρας του.
Αναμφισβήτητα, η Παλαιστίνη είναι και πάντα ήταν στην ατζέντα των αραβικών λαϊκών εξεγέρσεων. Αυτό έγινε ξεκάθαρο τους τελευταίους μήνες στην Αίγυπτο.
Προκειμένου να κατευνάσει έστω και μερικά λαϊκά αιτήματα, η ενδιάμεση κυβέρνηση προσπάθησε να απομακρυνθεί από τις φίλο-ισραηλινές πολιτικές του Μουμπάρακ. Η Αίγυπτος έχει αρχίσει την επαναδιαπραγμάτευση στα συμβόλαια αερίου, όπου πούλαγε το φυσικό αέριο σε χαμηλότερη τιμή στο Ισραήλ.
Η επίσημη αιγυπτιακή αεροπορική εταιρία Egypt Air σταμάτησε τις απευθείας πτήσεις Κάιρο-Τελ Αβίβ.
Ωστόσο, η αδύναμη διπλωματική αντίδραση της μετά-Μουμπάρακ κυβέρνησης στην δολοφονία πέντε Αιγυπτίων στρατιωτών από το Ισραήλ τον Αύγουστο, πυροδότησε δραματικές λαϊκές δράσεις. Οι Mohammed el Baradei και Amr Moussa, οι δύο βασικοί υποψήφιοι για τη θέση του Προέδρου, κάλεσαν αμέσως και οι δύο για μια πιο δυνατή αντίδραση προς το Ισραήλ.
Οι «απελάσεις πολιτών» του προσωπικό της ισραηλινής πρεσβείας ήταν η απάντηση στην πρώτη δολοφονία Αιγυπτίων μαρτύρων μετά από τις επαναστατικές εβδομάδες στην πλατεία Ταχρίρ.
Με τον ίδιο τρόπο, η τόλμη της τουρκικής διπλωματίας μπορεί μόνο να θεωρηθεί ως μια νίκη των ακτιβιστών, των κινημάτων και των οργανώσεων που με επιμονή έδειχναν στην κυβέρνηση της Άγκυρας τις γραμμές μέσα στις οποίες έπρεπε να δράσει, για να δείξει την αλληλεγγύη της στην Παλαιστίνη.
Η Τουρκία εγκαταλείπει την ισραηλινή πολεμική βιομηχανία
Εδώ, η λαϊκή διάθεση είναι παρόμοια με της Αιγύπτου. Για πολύ καιρό, η τουρκική κυβέρνηση γνώριζε την αντιδημοτικότητα της επειδή στήριζε την ισραηλινή πολεμική βιομηχανία και την κατοχή στην Παλαιστίνη. Ο λαός της Τουρκίας έχει δείξει την αλληλεγγύη του στην Παλαιστίνη και ιδιαίτερα με τις κινητοποιήσεις του το 2010 και τον Στόλο της Ελευθερίας, που τελείωσε με την βίαιη επίθεση του ισραηλινού ναυτικού. Οι Ισραηλινοί κομάντος σκότωσαν οκτώ Τούρκους πολίτες και έναν Αμερικανό πολίτη τουρκικής καταγωγής στο Mavi Marmara.
Τώρα βλέπουμε την τουρκική κυβέρνηση να κάνει βήματα προς τους πολίτες της, να κινητοποιείται στην περιοχή και στον παλαιστινιακό λαό. Μόνο δυο μήνες πριν, η Εθνική Παλαιστινιακή Επιτροπή BDS εξέδωσε ένα κάλεσμα για στρατιωτικό εμπάργκο στο Ισραήλ. Το κάλεσμα υποστηρίχτηκε από οργανώσεις και σωματεία που εκπροσωπούν δεκάδες εκατομμυρίων κόσμου παγκοσμίως.
Για την κοινωνία των πολιτών σε ολόκληρη την περιοχή και όχι μόνο των Αιγυπτίων και των Τούρκων, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η δύναμη των πολιτών μπορεί να επηρεάσει κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές που μπορούν να υποβαθμίσουν το Ισραηλινό απαρτχάιντ και τις νέο-αποικιοκρατικές πολιτικές που επιδιώκουν οι γειτονικές κυβερνήσεις.
Κατάρρευση των δομών εξουσίας
Οι σχέσεις εξουσίας και συμμαχίας αλλάζουν στη Μέση Ανατολή. Η δύναμη των λαϊκών κινημάτων είναι η κινητήριος δύναμη αυτού του φαινομένου, όπως και το αποτέλεσμα του.
Μια σύντομη επισκόπηση της περιοχής αποκαλύπτει την αργή κατάρρευση των δομών εξουσίας, πάνω στις οποίες οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν οχυρωθεί στην περιοχή. Οι πόλεμοι στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν έχουν αποδεχτεί ότι είναι στρατιωτικές και πολιτικές αποτυχίες.
Καθώς το ΝΑΤΟ προσπαθεί να ελέγξει τις πετρελαιοπαραγωγές πηγές στην Λιβύη, η Δύση αποδεικνύεται να είναι στρατιωτικά πιεσμένη, οικονομικά εξαντλημένη και πολιτικά αναξιόπιστη. Οι αποτυχίες των διπλωματικών πρωτοβουλιών των κυβερνήσεων της για ειρήνη στην περιοχή, οφείλονται στο Ισραήλ και την αλαζονεία του, η ατιμωρησία του επιβαρύνει τις δυτικές δυνάμεις. Τα στηρίγματα των αποικιοκρατικών δυνάμεων, όπως ήταν το καθεστώς Μουμπάρακ, έχουν πέσει αφήνοντας ένα πολιτικό κενό. Τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, η Τουρκία θα είναι η μόνη χώρα με πλουτοπαραγωγικούς πόρους και δημοτικότητα με μη αμφισβητούμενη κυβέρνηση ανάμεσα στην Μεσόγειο και το Ιράν.
Η τουρκική στροφή είναι επίσης ενδεικτική αυτού του σεναρίου. Η Τουρκία ήταν ο δεύτερος μεγάλος εισαγωγέας ισραηλινών όπλων και είχε εγγυηθεί τα δικαιώματα του Ισραήλ στον εναέριο χώρο της για στρατιωτικές εκπαιδευτικές πτήσεις. Εισήγαγε την διπλάσια σχεδόν ποσότητα όπλων από το Ισραήλ από οποιαδήποτε άλλη χώρα για το 2009. Το Ισραήλ με την Τουρκία διεξήγαγαν και πολλές κοινές στρατιωτικές ασκήσεις.
Το πάγωμα των στρατιωτικών δεσμών δεν είναι παρά μια δραματική επίδειξη ισχύος, αλλά είναι και μέρος μια μακρόχρονης αλλαγής πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ερντογάν, ανοικοδόμησε τις σχέσεις με άλλα τουρκόφιλα γειτονικά κράτη, το Ιράν και άλλα κράτη στον παγκόσμιο νότο και άλλαξε τις περιοχές ενδιαφέροντος της Τουρκίας προς την ανατολή και τον νότο. Μετά την ισραηλινή επίθεση στο Mavi Marmara, η Τουρκία δεν έχει υπογράψει κανένα στρατιωτικό συμβόλαιο με το Ισραήλ. Και μόλις δυο μέρες μετά την δήλωση της 2ας Σεπτεμβρίου, η Τουρκία κατέληξε σε μια συμφωνία με το ΝΑΤΟ για να διασφαλίσει ότι το Ισραήλ δεν θα έχει καμία πρόσβαση στα δεδομένα που θα συλλέγει το νέο αντι-πυραυλικό σύστημα του ΝΑΤΟ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ΗΠΑ φαίνονται να έχουν συμφωνήσει με τις κατευθύνσεις των νέων τουρκικών πολιτικών.
Η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη το κυβερνητικό κενό και την πολιτική υποστήριξη της Παλαιστίνης σε λαϊκό επίπεδο, επέβαλε τον εαυτό της στον δημόσιο και πολιτικό χάρτη, δείχνοντας στο Ισραήλ ότι δεν κυριαρχεί πια στην περιοχή. Μια έξυπνη κίνηση που επέτρεψε στην Τουρκία να εγείρει ηγεμονικές προσδοκίες στην περιοχή και ταυτόχρονα να κερδίσει ευρεία συμπάθεια σε όλη την Μέση Ανατολή, επειδή προκάλεσε το Ισραήλ. Αμέσως μετά, ο Ερντογάν άπλωσε το χέρι του στην Αίγυπτο, σχεδιάζοντας την πρώτη του προεδρική επίσκεψη στο Κάιρο εδώ και 15 χρόνια. Γνωρίζοντας ότι η Τουρκία και η Αίγυπτος μαζί αποτελούν τον μισό πληθυσμό της Μέσης Ανατολής και τους ανήκουν οι μισές ακτογραμμές στα ανατολικά παράλια της Μεσογείου, ο Ερντογάν θα υπογράψει στρατηγικές, οικονομικές και στρατιωτικές συμφωνίες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν την βάση για μια νέα Μέση Ανατολή.
Άσχετα όμως από την μελλοντική κυβέρνηση της Αιγύπτου και της αιγυπτιό-τουρκικής συνεργασίας, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο: από τις 2 Σεπτεμβρίου, ο σχηματισμός της νέας Μέσης Ανατολής έχει μια ηγετική φιγούρα που κανείς δεν θα μπορεί να αποφύγει.
Ψεύτικη έρευνα των ΗΕ
Οι τελευταίες τουρκικές δηλώσεις τα έβαζαν με τα ΗΕ. Η κίνηση της Τουρκίας πυροδοτήθηκε από αυτό που ξεκίνησε σαν ανταπάντηση στην αναφορά Πάλμερ, την έρευνα των ΗΕ για την ισραηλινή επίθεση στο Mavi Marmara. Η σύσταση της Επιτροπής Πάλμερ ήταν μια ασπίδα προστασίας στο Ισραήλ για να μην καταδικαστεί για τις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και για να μην επαναληφθούν οι λεπτομερείς αποδείξεις όπως έγινε στην έρευνα των ΗΕ για τις ισραηλινές επιθέσεις στη Γάζα στα τέλη του 2008 αρχές 2009.
Αφότου το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των ΗΕ έδωσε την εντολή για την σύσταση ειδικής επιτροπής να ερευνήσει το θέμα, ο Γενικός Γραμματέας Ban Ki-moon δημιούργησε μια σχεδόν παράλληλη επιτροπή. Ο Ban διόρισε τον Alvaro Uribe, πρώην πρόεδρο της Κολομβίας ως αντιπρόεδρο στην έρευνα για τον Στόλο της Ελευθερίας.
Λίγους μήνες νωρίτερα, ο επίτροπος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είχε δημοσιεύσει μια καυστική αναφορά για τις παραβιάσεις και τους περιορισμούς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που λαμβάνουν χώρα στην Κολομβία του Uribe.
Επιπλέον, η Κολομβία έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς ισραηλινών όπλων στην διάρκεια της προεδρίας του και ο στρατός της συνεχίζει να προσλαμβάνει Ισραηλινούς στρατιωτικούς «συμβούλους» να τους μάθουν τις δικές τους μεθόδους καταστολής. Χωρίς να αποτελεί έκπληξη, το πόρισμα της έρευνας των ΗΕ θεωρήθηκε ως προσβολή της Τουρκίας και του διεθνές δικαίου.
Ενάντια στην συνείδηση των ειδικών του διεθνούς δικαίου, η αναφορά ισχυριζόταν ότι ο αποκλεισμός της Γάζας ήταν νόμιμος και ότι μια συγνώμη της ισραηλινής κυβέρνησης θα ήταν ενδεδειγμένη για να επανορθώσει για τον θάνατο των εννέα Τούρκων. Η απάντηση της Τουρκίας ήταν αιχμηρή και λειτούργησε σε δύο επίπεδα: δήλωσε την πρόθεση της να φέρει το ζήτημα της Γάζας στο Διεθνές Δικαστήριο και υποσχέθηκε ότι θα εγγυηθεί την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στην Ανατολική Μεσόγειο με την δύναμη του ναυτικού της.
Οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Τουρκίας στέλνουν ένα μήνυμα προς τα ΗΕ ότι δεν πρέπει να εξασφαλίζουν την ατιμωρησία του Ισραήλ για τα εγκλήματα του. Όπου αποτυγχάνουν τα ΗΕ, θα βρίσκονται άλλοι οδοί για να καταστήσουν το Ισραήλ υπόλογο. Το βέτο των ΗΠΑ στο Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να προστατέψει το Ισραήλ μόνο μέχρι το σημείο που η δύση επιτρέπει με την θέληση της να κρύβεται σε αυτό το φύλο συκής η απροθυμία της να δράση.
Το μήνυμα της Τουρκίας δεν είναι καινούριο. Η κοινωνία των πολιτών σε όλο τον κόσμο, εδώ και καιρό καλεί σε λογοδοσία μέσα από το BDS, όπως και για το στρατιωτικό εμπάργκο του Ισραήλ. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχει κερδίσει εντυπωσιακές νίκες και ίσως σύντομα, το κάλεσμα για μποϋκοτάζ, απόσυρση επενδύσεων και κυρώσεις να εισακουσθεί από τα ιδρύματα και τις κυβερνήσεις.
Είναι κρίσιμο να συνεχίσουν οι Τούρκοι και οι διεθνείς ακτιβιστές να κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους, υποστηρίζοντας το παλαιστινιακό κάλεσμα BDS και το στρατιωτικό εμπάργκο του Ισραήλ, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν θα ξαναρχίσει τις σχέσεις της με το Ισραήλ, ωσότου συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα και για να ακολουθήσουν και άλλες κυβερνήσεις. Οι ακτιβιστές θα πρέπει επιπλέον να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις μεθόδους με τις οποίες θα καταγράφουν την εφαρμογή των δεσμεύσεων για μποϋκοτάζ από τις κυβερνήσεις, τα ιδρύματα και τις εταιρίες.
Τα λαϊκά κινήματα δυνάμωσαν τις κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής ενάντια στο απαρτχάιντ του Ισραήλ. Υπάρχει η ελπίδα ότι πλησιάζει ο καιρός όπου τα έθνη θα ενωθούν επιτέλους σε μια αποτελεσματική δράση ενάντια στο ισραηλινό απαρτχάιντ, την αποικιοκρατία και την κατοχή.
Ο Jamal Juma’ είναι συντονιστής του Stop the Wall Campaign.
Η Maren Mantovani είναι συντονίστρια των διεθνών σχέσεων του Stop the Wall Campaign.
Αναρτήσεις
