Πηγή: electronicintifada.net 13 Ιουλίου 2011
Όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου πέθανε το 1996, οι New York Times σχολίασαν ότι πολύ συχνά έκανε τις δυτικές κυβερνήσεις να «προβληματίζονται ή να εξοργίζονται» με τις «διαμετρικά αντίθετες» θέσεις του. Παραθέτοντας παραδείγματα αυτής της συμπεριφοράς του, η εφημερίδα αναφέρθηκε στο πως ο Έλληνας πρωθυπουργός απέκτησε διπλωματική θέση στην PLO, το 1981 όταν πρώτο-εκλέχτηκε.
Όπως και οι περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες, ο Παπανδρέου ήταν ένας άντρας με αντιθέσεις. Έδειχνε πως απεχθανόταν τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, ενώ επέτρεπε στις ΗΠΑ να διατηρήσουν τις στρατιωτικές τους βάσεις σε ελληνικό έδαφος. Του αξίζει όμως μια αναγνώριση για το ότι χαιρέτισε την PLO όταν ακόμα ήταν ένα γνήσιο επαναστατικό κίνημα και για το ότι ασκούσε κριτική στο Ισραήλ πιο αποτελεσματικά από ότι οι υπόλοιποι ομόλογοι του στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
Τώρα τελευταία, ο νυν Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου πράττει σαν να θέλει να απαρνηθεί την κληρονομιά του πατέρα του. Χωρίς αμφιβολία, η άρνηση της Ελλάδας να επιτρέψει τον απόπλου του Στόλου της Ελευθερίας ΙΙ για την Γάζα, ήταν εν μέρει αποτέλεσμα της πίεσης – πιθανότατα και ενός οικονομικού εκβιασμού- των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Παρόλα αυτά όμως, αυτό δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό αλλά η λογική συνέπεια μιας διαδικασίας που έχει ήδη ξεκινήσει.
Ελληνό-ισραηλινές σχέσεις
Τον Ιούλιο του 2010, ο Παπανδρέου ο νεώτερος επισκέφτηκε το Ισραήλ σχεδόν ένα μήνα μετά την επίθεση στο Mavi Marmara, όπου σκοτώθηκαν εννέα Τούρκοι ακτιβιστές (ένας ήταν κι αμερικανός πολίτης), από τις ισραηλινές δυνάμεις. Η άμεση απάντηση της Ελλάδας στην σφαγή ήταν να παγώσει την κοινή στρατιωτική άσκηση με το Ισραήλ που θα γινόταν στην Κρήτη. Ο Παπανδρέου ωστόσο δεν δίστασε να πάει στο Ισραήλ, όπως το είχε σχεδιάσει.
Το Ισραήλ ανταπέδωσε. Τον περσινό Αύγουστο, ο Νεντανιάχου έγινε ο πρώτος Ισραηλινός πρωθυπουργός που επισκέφτηκε την Ελλάδα. Ο Νεντανιάχου, σύμφωνα με πληροφορίες, άδραξε την ευκαιρία για να προτείνει να συνδεθούν οι δύο χώρες με έναν αγωγό αερίου. Δεν είναι γνωστό αν οι δύο άντρες συζήτησαν πως το στρώμα αερίου Λεβιάθαν – η πηγή ενέργειας που έχει εντοπίσει το ραντάρ του Νεντανιάχου- βρίσκεται ανοιχτά των λιβανέζικων παραλίων και αν η εκμετάλλευση του από το Ισραήλ θα πυροδοτούσε μια νέα σύγκρουση με τον Λίβανο.
Είναι όμως γνωστό ότι και το Ισραήλ και η Ελλάδα συνεχίζουν να δυναμώνουν την στρατιωτική τους συνεργασία. Η επιχείρηση που σταμάτησε μετά την αιματοχυσία του Mavi Marmara, με την κωδική ονομασία Μίνωας 2010, στην πραγματικότητα άρχισε τον περσινό Οκτώβριο. Χρησιμοποιήθηκαν τα αμερικανικά ελικόπτερα Apache και Black Hawk όπου δοκιμάστηκαν σε απογειώσεις και προσγειώσεις σε ορεινές περιοχές και κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Τον Δεκέμβριο, το Flight International έγραφε πως μέσα σε λίγους μήνες, πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον τέσσερις ασκήσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και την Ελλάδα. Φέτος, η Ελλάδα πήρε για πρώτη φορά μέρος στην Noble Dina, μια αμερικανό-ισραηλινή ανθυποβρυχιακή άσκηση. Η άσκηση πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στο Μεγανήσι και την Χάιφα, ένα λιμάνι στο Ισραήλ με σημαντικό αριθμό Παλαιστινίων.
Η τριβή ανάμεσα στον ιστορικό εχθρό της Ελλάδας, την Τουρκία και το Ισραήλ, σίγουρα βοήθησε στο να ανθίσει η σχέση Νεντανιάχου-Παπανδρέου. Ο Παπανδρέου είναι ένας αρκετά έξυπνος πολιτικός ώστε να μυρίστηκε την ευκαιρία να αντικαταστήσει η Ελλάδα την Τουρκία ως τον πιο σημαντικό σύμμαχο του Ισραήλ στην Μεσόγειο. Οι ομοιότητες στο παρελθόν των δύο αντρών είναι επίσης ένας παράγοντας. Και οι δύο σπούδασαν σε σημαντικά αμερικανικά πανεπιστήμια (ο Παπανδρέου στο Χάβαρντ και ο Νεντανιάχου στο Τεχνολιγικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης) και παρόλο που είναι αρχηγοί σε κόμματα που φαινομενικά έχουν διαφορετικό ήθος, και οι δύο είναι βαθιά επηρεασμένοι από τις πολιτικές και την κουλτούρα των ΗΠΑ.
Οι νατοϊκές ασκήσεις φέρνουν κοντά Ελλάδα-Ισραήλ
Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι η πρόσφατη ενδυνάμωση των σχέσεων τους ήρθε μετά από χρόνια συνεργασίας των δύο χωρών κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Η αμερικανική αυτή συμμαχία έχει δημιουργήσει έναν δακτύλιο γύρω από ολόκληρη την Μεσόγειο. Σχεδόν κάθε χώρα που συνορεύει με την θάλασσα είτε είναι πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ ή έχει υπογράψει την «οργουελιανή» Συνεργασία για την Ειρήνη.
Αν και δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση προοπτική να μπει το Ισραήλ στο ΝΑΤΟ, οι σχέσεις του με την συμμαχία έχουν δυναμώσει αρκετά την περασμένη δεκαετία. Τον Απρίλιο του 2001 υπογράφτηκε η συμφωνία Ισραήλ-ΝΑΤΟ για την συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών του. Πέντε χρόνια μετά, το Ισραήλ πέτυχε μια συμφωνία για να εφαρμόσει ένα «μονομερές πρόγραμμα συνεργασίας» με το ΝΑΤΟ. Η επικαιροποίηση της τον Δεκέμβριο του 2008, έστρωσε τον δρόμο για μια σειρά κοινών επιχειρήσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και την συμμαχία. Η Ελλάδα πήρε μέρος στις περισσότερες, αν όχι σε όλες. Για παράδειγμα, το 2007 τα πολεμικά πλοία της Ελλάδας συμμετείχαν σε στρατιωτικά γυμνάσια στο Ειλάτ, ένα Ισραηλινό λιμάνι στην Ερυθρά θάλασσα.
Και η Ελλάδα και το Ισραήλ συμμετέχουν στην άσκηση του ΝΑΤΟ Active Endeavor (Ενεργός Προσπάθεια) όπου πλοία περιπολούν την Μεσόγειο. Αυτή η επιχείρηση, σύμφωνα με επίσημες πηγές, ξεκίνησε σε απάντηση των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα όμως η αποστολή είχε επεκταθεί και πέρα από την περιφρούρηση για πιθανούς «τρομοκράτες». Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε για να εμποδίσει τους μετανάστες να φτάσουν στην Ευρώπη.
Τον Μάρτιο, το πεδίο εφαρμογής του Active Endeavor επεκτάθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Λιβύη. Τοποθετήθηκε ένα αερομεταφερόμενο σύστημα 24ωρης παρακολούθησης, σαν μέρος την εν εξελίξει επιχείρησης. Παρά τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα, η Ελλάδα παρέχει αρκετά πολεμικά αεροπλάνα και πλοία σε αυτή την πολεμική προσπάθεια, στην οποία το ΝΑΤΟ έχει εκμεταλλευτεί τουλάχιστον επτά ελληνικά αεροδρόμια.
Εν τω μεταξύ, η σταθερότητα των δεσμών του Ισραήλ με το ΝΑΤΟ τονίστηκε λίγο πριν την απομάκρυνση του Gabi Ashkenazi από επικεφαλής του ισραηλινού στρατού τον Φεβρουάριο. Ο Ashkenazi – ο οποίος επέβλεπε την Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι τον χειμώνα 2008-9- συμβούλευε τον ΝΑΤΟ για τις στρατηγικές που θα έπρεπε να ακολουθηθούν στο Αφγανιστάν. Είχε παραστεί επίσης σε ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι προς τιμή του, στην κατοικία του Giampaolo Di Paolo, προέδρου της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες.
Σε ανάλογη βάση, η Ελλάδα έχει τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη, παρόλο που οι δαπάνες έχουν περικοπεί ως μέρος της ευρύτερης λιτότητας που επηρεάζει κυρίως τις ζωτικές δημόσιες υπηρεσίες. Το 2009, η Ελλάδα ξόδεψε το 2,54% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες, το υψηλότερο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά ακολουθεί η Βρετανία με 2,53%.
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα έχει ολοκληρωμένες συμφωνίες με αρκετές ισραηλινές εταιρίες όπλων, αν και δεν έχουν δημοσιευθεί συγκεκριμένες λεπτομέρειες γι’ αυτές. Τον Φεβρουάριο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας, επιβεβαίωσε ότι κατευθυνόμενα όπλα ακριβείας, γνωστά ως SPICES (Smart Precise Impact and Cost Effective) έχουν αγοραστεί από την ισραηλινή εταιρία Rafael. Η Elisra, θυγατρική της Elbit, της μεγαλύτερης κατασκευάστριας εταιρίας όπλων στο Ισραήλ, έχει επίσης προμηθέψει στην ελληνική αεροπορία ηλεκτρονικά πολεμικά συστήματα.
Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα συνδυάζει τον στενό της εναγκαλισμό της με το Ισραήλ με εκκλήσεις για την άρση του αποκλεισμού της Γάζας. Είναι όμως αδύνατο να πάρουμε στα σοβαρά αυτές τις εκκλήσεις τώρα που η κυβέρνηση της Αθήνας έχει βοηθήσει το Ισραήλ να παρεμποδίσει μια διαμαρτυρία ενάντια αυτού του αποκλεισμού.
Στις αρχές του ’80, η υπεράσπιση του Ανδρέα Παπανδρέου των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων ίσως να είχε ένα ηθικό βάρος. Τρεις δεκαετίες μετά, ο γιος του Γιώργος έχει μετατραπεί σε σύμμαχο στην διατήρηση της ισραηλινής κατοχής.
Όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου πέθανε το 1996, οι New York Times σχολίασαν ότι πολύ συχνά έκανε τις δυτικές κυβερνήσεις να «προβληματίζονται ή να εξοργίζονται» με τις «διαμετρικά αντίθετες» θέσεις του. Παραθέτοντας παραδείγματα αυτής της συμπεριφοράς του, η εφημερίδα αναφέρθηκε στο πως ο Έλληνας πρωθυπουργός απέκτησε διπλωματική θέση στην PLO, το 1981 όταν πρώτο-εκλέχτηκε.Όπως και οι περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες, ο Παπανδρέου ήταν ένας άντρας με αντιθέσεις. Έδειχνε πως απεχθανόταν τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, ενώ επέτρεπε στις ΗΠΑ να διατηρήσουν τις στρατιωτικές τους βάσεις σε ελληνικό έδαφος. Του αξίζει όμως μια αναγνώριση για το ότι χαιρέτισε την PLO όταν ακόμα ήταν ένα γνήσιο επαναστατικό κίνημα και για το ότι ασκούσε κριτική στο Ισραήλ πιο αποτελεσματικά από ότι οι υπόλοιποι ομόλογοι του στην τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα.
Τώρα τελευταία, ο νυν Έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου πράττει σαν να θέλει να απαρνηθεί την κληρονομιά του πατέρα του. Χωρίς αμφιβολία, η άρνηση της Ελλάδας να επιτρέψει τον απόπλου του Στόλου της Ελευθερίας ΙΙ για την Γάζα, ήταν εν μέρει αποτέλεσμα της πίεσης – πιθανότατα και ενός οικονομικού εκβιασμού- των ΗΠΑ και του Ισραήλ. Παρόλα αυτά όμως, αυτό δεν ήταν ένα μεμονωμένο περιστατικό αλλά η λογική συνέπεια μιας διαδικασίας που έχει ήδη ξεκινήσει.
Ελληνό-ισραηλινές σχέσεις
Τον Ιούλιο του 2010, ο Παπανδρέου ο νεώτερος επισκέφτηκε το Ισραήλ σχεδόν ένα μήνα μετά την επίθεση στο Mavi Marmara, όπου σκοτώθηκαν εννέα Τούρκοι ακτιβιστές (ένας ήταν κι αμερικανός πολίτης), από τις ισραηλινές δυνάμεις. Η άμεση απάντηση της Ελλάδας στην σφαγή ήταν να παγώσει την κοινή στρατιωτική άσκηση με το Ισραήλ που θα γινόταν στην Κρήτη. Ο Παπανδρέου ωστόσο δεν δίστασε να πάει στο Ισραήλ, όπως το είχε σχεδιάσει.
Το Ισραήλ ανταπέδωσε. Τον περσινό Αύγουστο, ο Νεντανιάχου έγινε ο πρώτος Ισραηλινός πρωθυπουργός που επισκέφτηκε την Ελλάδα. Ο Νεντανιάχου, σύμφωνα με πληροφορίες, άδραξε την ευκαιρία για να προτείνει να συνδεθούν οι δύο χώρες με έναν αγωγό αερίου. Δεν είναι γνωστό αν οι δύο άντρες συζήτησαν πως το στρώμα αερίου Λεβιάθαν – η πηγή ενέργειας που έχει εντοπίσει το ραντάρ του Νεντανιάχου- βρίσκεται ανοιχτά των λιβανέζικων παραλίων και αν η εκμετάλλευση του από το Ισραήλ θα πυροδοτούσε μια νέα σύγκρουση με τον Λίβανο.
Είναι όμως γνωστό ότι και το Ισραήλ και η Ελλάδα συνεχίζουν να δυναμώνουν την στρατιωτική τους συνεργασία. Η επιχείρηση που σταμάτησε μετά την αιματοχυσία του Mavi Marmara, με την κωδική ονομασία Μίνωας 2010, στην πραγματικότητα άρχισε τον περσινό Οκτώβριο. Χρησιμοποιήθηκαν τα αμερικανικά ελικόπτερα Apache και Black Hawk όπου δοκιμάστηκαν σε απογειώσεις και προσγειώσεις σε ορεινές περιοχές και κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Τον Δεκέμβριο, το Flight International έγραφε πως μέσα σε λίγους μήνες, πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον τέσσερις ασκήσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και την Ελλάδα. Φέτος, η Ελλάδα πήρε για πρώτη φορά μέρος στην Noble Dina, μια αμερικανό-ισραηλινή ανθυποβρυχιακή άσκηση. Η άσκηση πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στο Μεγανήσι και την Χάιφα, ένα λιμάνι στο Ισραήλ με σημαντικό αριθμό Παλαιστινίων.
Η τριβή ανάμεσα στον ιστορικό εχθρό της Ελλάδας, την Τουρκία και το Ισραήλ, σίγουρα βοήθησε στο να ανθίσει η σχέση Νεντανιάχου-Παπανδρέου. Ο Παπανδρέου είναι ένας αρκετά έξυπνος πολιτικός ώστε να μυρίστηκε την ευκαιρία να αντικαταστήσει η Ελλάδα την Τουρκία ως τον πιο σημαντικό σύμμαχο του Ισραήλ στην Μεσόγειο. Οι ομοιότητες στο παρελθόν των δύο αντρών είναι επίσης ένας παράγοντας. Και οι δύο σπούδασαν σε σημαντικά αμερικανικά πανεπιστήμια (ο Παπανδρέου στο Χάβαρντ και ο Νεντανιάχου στο Τεχνολιγικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης) και παρόλο που είναι αρχηγοί σε κόμματα που φαινομενικά έχουν διαφορετικό ήθος, και οι δύο είναι βαθιά επηρεασμένοι από τις πολιτικές και την κουλτούρα των ΗΠΑ.
Οι νατοϊκές ασκήσεις φέρνουν κοντά Ελλάδα-Ισραήλ
Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι η πρόσφατη ενδυνάμωση των σχέσεων τους ήρθε μετά από χρόνια συνεργασίας των δύο χωρών κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Η αμερικανική αυτή συμμαχία έχει δημιουργήσει έναν δακτύλιο γύρω από ολόκληρη την Μεσόγειο. Σχεδόν κάθε χώρα που συνορεύει με την θάλασσα είτε είναι πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ ή έχει υπογράψει την «οργουελιανή» Συνεργασία για την Ειρήνη.
Αν και δεν φαίνεται να υπάρχει άμεση προοπτική να μπει το Ισραήλ στο ΝΑΤΟ, οι σχέσεις του με την συμμαχία έχουν δυναμώσει αρκετά την περασμένη δεκαετία. Τον Απρίλιο του 2001 υπογράφτηκε η συμφωνία Ισραήλ-ΝΑΤΟ για την συνεργασία των μυστικών υπηρεσιών του. Πέντε χρόνια μετά, το Ισραήλ πέτυχε μια συμφωνία για να εφαρμόσει ένα «μονομερές πρόγραμμα συνεργασίας» με το ΝΑΤΟ. Η επικαιροποίηση της τον Δεκέμβριο του 2008, έστρωσε τον δρόμο για μια σειρά κοινών επιχειρήσεων ανάμεσα στο Ισραήλ και την συμμαχία. Η Ελλάδα πήρε μέρος στις περισσότερες, αν όχι σε όλες. Για παράδειγμα, το 2007 τα πολεμικά πλοία της Ελλάδας συμμετείχαν σε στρατιωτικά γυμνάσια στο Ειλάτ, ένα Ισραηλινό λιμάνι στην Ερυθρά θάλασσα.
Και η Ελλάδα και το Ισραήλ συμμετέχουν στην άσκηση του ΝΑΤΟ Active Endeavor (Ενεργός Προσπάθεια) όπου πλοία περιπολούν την Μεσόγειο. Αυτή η επιχείρηση, σύμφωνα με επίσημες πηγές, ξεκίνησε σε απάντηση των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα όμως η αποστολή είχε επεκταθεί και πέρα από την περιφρούρηση για πιθανούς «τρομοκράτες». Συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκε για να εμποδίσει τους μετανάστες να φτάσουν στην Ευρώπη.
Τον Μάρτιο, το πεδίο εφαρμογής του Active Endeavor επεκτάθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Λιβύη. Τοποθετήθηκε ένα αερομεταφερόμενο σύστημα 24ωρης παρακολούθησης, σαν μέρος την εν εξελίξει επιχείρησης. Παρά τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα, η Ελλάδα παρέχει αρκετά πολεμικά αεροπλάνα και πλοία σε αυτή την πολεμική προσπάθεια, στην οποία το ΝΑΤΟ έχει εκμεταλλευτεί τουλάχιστον επτά ελληνικά αεροδρόμια.
Εν τω μεταξύ, η σταθερότητα των δεσμών του Ισραήλ με το ΝΑΤΟ τονίστηκε λίγο πριν την απομάκρυνση του Gabi Ashkenazi από επικεφαλής του ισραηλινού στρατού τον Φεβρουάριο. Ο Ashkenazi – ο οποίος επέβλεπε την Επιχείρηση Συμπαγές Μολύβι τον χειμώνα 2008-9- συμβούλευε τον ΝΑΤΟ για τις στρατηγικές που θα έπρεπε να ακολουθηθούν στο Αφγανιστάν. Είχε παραστεί επίσης σε ένα αποχαιρετιστήριο πάρτι προς τιμή του, στην κατοικία του Giampaolo Di Paolo, προέδρου της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες.
Σε ανάλογη βάση, η Ελλάδα έχει τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη, παρόλο που οι δαπάνες έχουν περικοπεί ως μέρος της ευρύτερης λιτότητας που επηρεάζει κυρίως τις ζωτικές δημόσιες υπηρεσίες. Το 2009, η Ελλάδα ξόδεψε το 2,54% του ΑΕΠ σε στρατιωτικές δαπάνες, το υψηλότερο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά ακολουθεί η Βρετανία με 2,53%.
Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα έχει ολοκληρωμένες συμφωνίες με αρκετές ισραηλινές εταιρίες όπλων, αν και δεν έχουν δημοσιευθεί συγκεκριμένες λεπτομέρειες γι’ αυτές. Τον Φεβρουάριο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας, επιβεβαίωσε ότι κατευθυνόμενα όπλα ακριβείας, γνωστά ως SPICES (Smart Precise Impact and Cost Effective) έχουν αγοραστεί από την ισραηλινή εταιρία Rafael. Η Elisra, θυγατρική της Elbit, της μεγαλύτερης κατασκευάστριας εταιρίας όπλων στο Ισραήλ, έχει επίσης προμηθέψει στην ελληνική αεροπορία ηλεκτρονικά πολεμικά συστήματα.
Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα συνδυάζει τον στενό της εναγκαλισμό της με το Ισραήλ με εκκλήσεις για την άρση του αποκλεισμού της Γάζας. Είναι όμως αδύνατο να πάρουμε στα σοβαρά αυτές τις εκκλήσεις τώρα που η κυβέρνηση της Αθήνας έχει βοηθήσει το Ισραήλ να παρεμποδίσει μια διαμαρτυρία ενάντια αυτού του αποκλεισμού.
Στις αρχές του ’80, η υπεράσπιση του Ανδρέα Παπανδρέου των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων ίσως να είχε ένα ηθικό βάρος. Τρεις δεκαετίες μετά, ο γιος του Γιώργος έχει μετατραπεί σε σύμμαχο στην διατήρηση της ισραηλινής κατοχής.
Αναρτήσεις
