Δευτέρα 16 Μαΐου 2011

1948 - Η Nakba: η συλλογική μνήμη μιας οικογένειας

Πηγή:mernaazzeh.blogspot.com, 15/5/2011

"Ο γέρος θα πεθάνει και ο νέος θα ξεχάσει." Αυτή ήταν η πρόβλεψη του ισραηλινού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Μπεν Γκιουριόν, πριν από 63 χρόνια. Ακόμα αναρωτιέμαι τι τον έκανε να το πιστεύει. Μπορούν οι εβραϊκές μάζες – ή οποιαδήποτε ομάδα ανθρώπων – που υπέφεραν από το ολοκαύτωμα, να το ξεχάσουν ποτέ;

Όσο γνωρίζω, έχοντας ζήσει σε προσφυγικό καταυλισμό την περισσότερη ζωή μου, πάντα υπήρχε άπλετος χώρος ανάμεσα στα στενά δρομάκια του καταυλισμού για την συλλογική ανάμνηση των ισραηλινών σφαγών, τον συστηματικό διωγμό και την εθνοκάθαρση. Αυτές οι εικόνες έχουν αποτυπωθεί στο μυαλό των Παλαιστινίων προσφύγων, νέων και ηλικιωμένων.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ την άνοιξη του 2003, όταν η γιαγιά μου κι εγώ «επιστρέψαμε» στο κατεστραμμένο χωριό μας, στο Beit Jibrin. Καταφέραμε να πάμε εκεί παρόλα τα checkpoints και το υψηλό επίπεδο ασφάλειας. Δεν είναι εύκολο, αν και η πραγματική απόσταση που χωρίζει τον προσφυγικό καταυλισμό από το χωρίο είναι λιγότερο από μια ώρα οδήγηση. Έχω ξαναπάει εκεί κάποιες φορές, ποτέ όμως μαζί της. Ήταν η πρώτη μας φορά. Περπατούσα πίσω της, σκαρφαλώνοντας τον λόφο για το χωριό. Φαινόταν πολύ πιο δυνατή και ικανή να περπατήσει γρήγορα, από ότι την θυμόμουν. Ήξερε ακριβώς που να πάμε, σαν να ήταν εκεί από χθες.

Καθίσαμε κάτω από μια συκιά και η γιαγιά μου χαμογέλασε και θυμήθηκε τον καιρό που έπαιζε με τις φίλες της, δεκαετίες πριν. Είπε «είναι το ίδιο δέντρο, μόνο λίγο διαφορετικό τώρα. Έχουν περάσει πάνω από 50 χρόνια, παρόλα αυτά παραμένει το ίδιο δέντρο».

Το κεφάλι μου είχε γεμίσει από σκέψεις. Θα είχε ψιθυρίσει τα παιδικά της όνειρα σε αυτό το δέντρο. Δεν έλεγε πολλά, αλλά η θλίψη στα μάτια της τα έλεγαν όλα. Χαμογελάσαμε και συνεχίσαμε να καθόμαστε, ακούγοντας τα πουλιά να τραγουδούν και αναπνέοντας όσο περισσότερο από τον φρέσκο αέρα του χωριού μπορούσαμε, σαν να μην είχαμε ποτέ ξανά πριν αναπνεύσει. Εξάλλου, με μεγάλωσαν για να καταλάβω πως αυτό το χωριό είναι δικό μου.

Οι αναμνήσεις της ξεκινούν από το 1948. Ήταν σχεδόν 10 χρονών. Παρόλο την μικρή της ηλικία, θυμόταν. Θυμόταν το σχολείο της, τα αγαπημένα βράδια του καλοκαιριού που πέρναγε με την οικογένεια της στο χωριό. Θυμόταν την εποχή της συγκομιδής και τα ταξίδια με τον μπαμπά της στην Χάιφα και την Γιάφα, για να πουλήσουν την σοδειά τους. Θυμόταν επίσης την νύχτα που το ήρεμο αυτό χωριό, δέχτηκε την πρώτη επίθεση. «Δεν είχαμε δει ξανά μαχητικό τζετ», είπε. Ίσως και να είχαν ξαναδεί, σκέφτηκα, αλλά είμαι σίγουρη πως δεν ήταν το ίδιο με εκείνο που το 1948 σκόρπιζε τον θάνατο και τον φόβο στις καρδιές των ανθρώπων. Ήταν η ίδια χρονιά που 750.000 γηγενείς Παλαιστίνιοι εκδιώχθηκαν από τα σπίτια και τα χωριά τους. Μέχρι τώρα, από εκείνη την μέρα, δεν έχουν μπορέσει να επιστρέψουν.

63 χρόνια πριν και παρόλα τα ψηφίσματα των ΗΕ και την παγκόσμια καταδίκη, η ατιμωρησία του Ισραήλ ακόμα παραμένει. Η δικαιοσύνη δεν έχει αποδοθεί και οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες ακόμα περιμένουν την εφαρμογή του Ψηφίσματος 242 των ΗΕ που επιβεβαιώνει με σαφήνεια «έναν δίκαιο διακανονισμό του προβλήματος των προσφύγων», όπως και του Ψηφίσματος 149 που δηλώνει ότι «οι πρόσφυγες που επιθυμούν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να ζήσουν ειρηνικά με τους γείτονες τους, θα πρέπει να τους επιτρέπεται να το κάνουν το συντομότερο δυνατόν».

Όσο αυτά τα ψηφίσματα είναι ζωντανά στην μνήμη της γιαγιάς μου, άλλο τόσο έχουν αποτυπωθεί στην συνείδηση των προσφύγων, είτε γνωρίζουν το διεθνές δίκαιο είτε όχι. Κάθε Παλαιστίνιος πρόσφυγας πιστεύει στο δικαίωμα να ζει στο χωριό ή στην πόλη από όπου κατάγεται και πόσο μάλιστα εκεί από όπου αυτός και η οικογένεια του, ξεριζώθηκαν με την βία.

Η γιαγιά μου πέθανε τον Μάρτιο του 2010 στον προσφυγικό καταυλισμό. Ωστόσο, το όνειρο να επιστρέψει στο Beit Jibrin είναι ακόμα ζωντανό και πιστεύω βαθιά μέσα μου πως βρίσκεται σε ένα μέρος που δεν υπάρχουν σύνορα. Η ψυχή της είναι επιτέλους ελεύθερη από τις αλυσίδες της εθνικής διάσπασης και μπορεί να βλέπει ολόκληρη την Παλαιστίνη και το αγαπημένο μας χωριό, Beit Jibrin. Ίσως να ψιθυρίζει μυστικά στην συκιά και στις ελιές αυτή την στιγμή. Το όνειρο της για την επιστροφή είναι ακόμα ζωντανό. Όπως δεν θα ξεχάσω εκείνη, δεν θα ξεχάσω το πάθος της όταν μας μίλαγε για το χωριό. Θα κάνω τα πάντα για να περάσω τα όνειρα και τις προσδοκίες της στις επόμενες γενιές. Αυτό πιστεύω είναι και η υπόσχεση που παίρνει κάθε πρόσφυγας μέχρι να επιστρέψει και μέχρι να αποκατασταθούν πλήρως τα δικαιώματα του.

Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ το χωριό μου και όλα τα παλαιστινιακά χωριά όπου έγινε εθνοκάθαρση, όσο η ανάμνηση παραμένει στην καρδιά και την ψυχή όλων των Παλαιστινίων. Για μας, οι γέροι μπορεί να πεθάνουν, αλλά οι νέοι ποτέ δεν θα ξεχάσουν.


15/5/2011
Merna Alazzeh