Εκφράζοντας την υποστήριξη του στο αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο περί όρκου πίστης, που θα απαιτείται από τους μη Εβραίους να δηλώνουν υποταγή στο Ισραήλ ως «ένα εβραϊκό και δημοκρατικό κράτος», ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Netanyahu τόνισε ότι «ο Σιωνισμός ίδρυσε ένα παραδειγματικό εθνικό κράτος, ένα κράτος που ισορροπεί ανάμεσα στις εθνικές ανάγκες του λαού μας και τα ατομικά δικαιώματα κάθε ενός πολίτης αυτής της χώρας».Βλέπω όμως πως το εκπαιδευτικό σύστημα του Ισραήλ προσφέρει μια άλλη εικόνα.
Η Rawia Aburabia, δικηγόρος στην Οργάνωση για τα Πολιτικά Δικαιώματα στο Ισραήλ λέει πως στα σχολεία που παρακολουθούν μαθήματα οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ λείπουν «9000 αίθουσες, 300 υπάλληλοι που ελέγχουν την φοίτηση στα σχολεία, 200 ψυχολόγοι και 250 επαγγελματικοί σύμβουλοι». Το αποτέλεσμα είναι πως ο δείχτης των Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ που εγκαταλείπουν το σχολείο είναι διπλάσιος από τον αντίστοιχο των Εβραίων πολιτών. Οι τάξεις επίσης στο αραβικό σχολικό σύστημα είναι μεγαλύτερες από αυτές στις οποίες παρακολουθούν Εβραίοι-και αυτό σημαίνει λιγότερος διδακτικός χρόνος ανά παιδί, αύξηση των προβλημάτων συμπεριφοράς και χαμηλοί βαθμοί επίδοσης.
«Στην Νέγκεβ, η κατάσταση είναι καταστροφική» λέει η Aburabia. «Υπάρχουν 37 μη αναγνωρισμένα χωριά Βεδουίνων χωρίς λύκειο και με δυσκολία έχουν δημοτικά σχολεία. Σε αυτά τα χωριά ζουν 80.000 άνθρωποι». Εκεί το ποσοστό των παιδιών που εγκαταλείπουν είναι πάνω από 40%, επειδή «πρέπει να ταξιδέψουν για να πάνε λύκειο, περπατώντας χιλιόμετρα μέχρι να βγουν στον κεντρικό δρόμο». Αντιμέτωποι με τα τεράστια προβλήματα στην μάθηση, μόνο το 2% των Βεδουίνων παρακολουθεί στο πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με μια αναφορά που έδωσε στην δημοσιότητα το Sikkuy, μια εβραίο-αραβική ΜΚΟ για την ισότητα, ο αραβικός πληθυσμός του Ισραήλ στο σύνολο του δεν τα πάει καλύτερα – μόνο το 3% μπαίνει στις ακαδημίες σε σύγκριση με το 9% των Εβραίων.
Αν το Ισραήλ ήταν πράγματι ένα κράτος όπου όλοι οι κάτοικοι είχαν ίση μεταχείριση, λέει η Aburabia πως «δεν θα χρειαζόταν να καταφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο για να καλύψει το Υπουργείο Εκπαίδευσης το κενό των 9000 τάξεων».
Η ισραηλινή κυβέρνηση γνωρίζει πολύ καλά τις τρομακτικές διαφορές ανάμεσα στα δύο σχολικά συστήματα, λέει ο Yousef Jabareen, διευθυντής του Αραβικού Κέντρου για τον Νόμο και την Πολιτική, Dirasat. «Οι περισσότερες στατιστικές δίνονται από την ίδια την κυβέρνηση»
Πάνω από μια δεκαετία ο Zvi Zameret έγραψε μια κυβερνητική αναφορά που παρουσίαζε με λεπτομέρειες το χάσμα ανάμεσα στα αραβικά και εβραϊκά σχολεία «Ο μέσος όρος της ποιότητας της εκπαίδευσης στον ισραηλινό αραβικό τομέα είναι κατά πολύ χαμηλότερος από ότι στα περισσότερα εβραϊκά σχολεία», έγραφε. «Οι πόροι που δίνονται για την εκπαίδευση των Αράβων δεν ακολουθούν την αύξηση του πληθυσμού. Τα αραβικά σχολεία – πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο εκπαιδευτικό τομέα – έχουν σοβαρή έλλειψη από σχολικές αίθουσες και αυτές που υπάρχουν είναι κατώτερες των προϋποθέσεων». Στην αναφορά του ο Zameret παραδέχτηκε ότι «υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο αραβικό και εκπαιδευτικό σύστημα».
Όμως μετά από μια δεκαετία το χάσμα παραμένει. Και ο Zameret, νυν πρόεδρος του παιδαγωγικού ινστιτούτου, προωθεί ένα σχέδιο για την αλλαγή των βιβλίων πολιτικής αγωγής όπου θα σβηστούν προτάσεις όπως «από την ίδρυση του, το κράτους του Ισραήλ διατηρεί την πολιτική διακρίσεων ενάντια στους άραβες πολίτες του».
Το ότι το κράτος παραδέχεται το πρόβλημα στο αραβικό εκπαιδευτικό σύστημα και το αγνοεί δείχνει πως υπάρχει μια αίσθηση «απογοήτευσης και απόγνωσης», λέει ο Jabareen. Άλλο ένα σημείο της διένεξης είναι και οι Ζώνες Εθνικής Προτεραιότητας, για τις οποίες ο Jabareen τονίζει «αν αυτό δεν αποτελεί φυλετικό διαχωρισμό, τότε δεν ξέρω τι είδους διάκριση είναι».
Γνωστός και ως χάρτης εθνικής προτεραιότητας, σχεδιάστηκε το 1998 και αναφέρει 533 πόλεις και χωριά στα οποία δίνονται οικονομικά και εκπαιδευτικά κίνητρα. Παρά το γεγονός ότι οι Παλαιστίνιοι πολίτες του Ισραήλ αποτελούν το 20% του πληθυσμού – και εκπροσωπούνται δυσανάλογα στα χαμηλότερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα – μόνο τέσσερα αραβικά χωριά βρίσκονται σε Ζώνη Εθνικής Προτεραιότητας (NPA)
Έχοντας βαθιά ανησυχία για την επίδραση των ΝΡΑ στην χρηματοδότηση της εκπαίδευσης, το Adalah- μια οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα και νομικά κέντρο που βοηθάει του Παλαιστίνιους που ζουν εντός της πράσινης γραμμής αλλά και στα κατεχόμενα- πήγε το κράτος του Ισραήλ στα δικαστήρια. Το 2006, επτά ανώτατοι δικαστές αποφάνθηκαν ότι ο νόμος για τις ΝΡΑ αποτελεί παράνομη διάκριση και διέταξε το κράτος να τον αποσύρει. Το κράτος όμως όχι μόνο δεν συμμορφώθηκε με την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου, αλλά επέκτεινε τον χάρτη εθνικής προτεραιότητας για να συμπεριληφθούν κι έξι παράνομοι εποικισμοί στην Δυτική Όχθη. Οι Εβραίοι έποικοι είναι οι μισοί από ότι είναι οι Παλαιστίνιοι του Ισραήλ και γενικά είναι πιο πλούσιοι.
Αναφορικά με το χάσμα ανάμεσα στο εβραϊκό και εκπαιδευτικό σύστημα, ο Gabi Salomon, καθηγητής παιδαγωγικής στο πανεπιστήμιο της Χάιφα και υποδιευθυντής στο Sikkuy τονίζει ότι «δεν νομίζω ότι κρύβεται κάποια κακή πρόθεση πίσω από αυτό». Η αμέλεια, εξηγεί πηγάζει από την άποψη ότι οι Παλαιστίνιοι κάτοικοι του Ισραήλ θεωρούνται «μια πιθανή Πέμπτη φάλαγγα, που δεν πρέπει να τους εμπιστεύονται ή να τους υπολογίζουν πολύ». Έτσι πολλοί Εβραίοι Ισραηλινοί πιστεύουν ότι «δεν χρειάζεται να μοιραζόμαστε μαζί τους, τους φόρους. Το αίσθημα είναι γιατί χρειάζονται όλα όσα χρειάζονται οι Εβραίοι;»
Αυτή η άποψη φαίνεται και από την μονόπλευρη κατανομή των πόρων αλλά και από την συμπεριφορά των φοιτητών. Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση που έκανε ο καθηγητής Camil Fuchs του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ, το 50% των εβραίων εφήβων δεν θέλει άραβες στην τάξη τους. Και ενώ σχεδόν τα 2/3 από αυτούς που πήραν μέρος στην έρευνα γνώριζαν ότι οι Παλαιστίνιοι του Ισραήλ δεν είχαν ίσα δικαιώματα, το 59% δεν είχε κανένα πρόβλημα με αυτό.
Το χάσμα επίσης διατηρείται και από την απουσία εκπροσώπησης των Παλαιστινίων πολιτών του Ισραήλ στο Υπουργείο Παιδείας. Ακόμα και ο Δ/ντης των Αραβικών και Ισλαμικών Σπουδών είναι Εβραίος. «Η επαρκής εκπροσώπηση είναι πολύ σημαντική για να προστατευτούν τα συμφέροντα της μειονότητας», λέει η Sawsan Zaher, δικηγόρος στο Adalah, «και δεν υπάρχει κανένας άραβας ειδικός στην διαδικασία λήψης αποφάσεων». Η Zaher προσθέτει πως όσοι επιθυμούν να μπουν στα εδάφη του Υπουργείου Παιδείας, θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένη ιδεολογία. Για παράδειγμα, το Adalah έμαθε πρόσφατα πως «οι θετικές αξίες προς το κράτος του Ισραήλ», είναι κάποια από τα προαπαιτούμενα για μια υψηλόβαθμη θέση. Η Zaher συγκρίνει αυτά τα κριτήρια με την ύπαρξη κάποιας μορφής «αστυνόμευσης της σκέψης».
Κατά το παρελθόν, το υπουργείο διεξήγαγε και έρευνες για να ελέγξει τους Άραβες που έκαναν αίτηση για την θέση διευθυντού στα σχολεία. Όταν το Adalah κατέθεσε γι’ αυτό, το ανώτατο δικαστήριο σταμάτησε αυτή την πολιτική. «Γνωρίζω όμως ότι ανεπίσημα συνεχίζουν αυτούς τους ελέγχους», λέει η Zaher, προσθέτοντας ότι «μπορείς να γίνεις διευθυντής μόνο αν συμπορεύεσαι με την ιδεολογία και την πολιτική του κράτους».
«Στο τέλος όλα σχετίζονται με την ιδέα ότι το κράτος του Ισραήλ είναι ένα Εβραϊκό κράτος. Δεν μαθαίνεις για την νάκμπα γιατί είσαι σε εβραϊκό κράτος. Δεν παίρνεις χρηματοδοτήσεις γιατί δεν είσαι εβραίος. Διορίζεσαι μόνο αν είσαι πιστός στο κράτος», λέει η Zaher.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου