Λίγο μετά τις 4 το απόγευμα, στις 7 Ιουνίου 1981, ο εκλιπών Βασιλιάς Hussein της Ιορδανίας, βρισκόταν στο γιοτ του στο λιμάνι της Aqaba, όταν είδε 8 ισραηλινά F16, φορτωμένα με όπλα και εξωτερικές δεξαμενές καυσίμων. Κάλεσε το αρχηγείο του στρατού του, αλλά δεν μπορούσαν να καταλάβουν τι γινόταν. Μια ώρα μετά, όλα ξεκαθάρισαν. Αφού ελίχθηκαν πάνω από την Σαουδική Αραβία, τα αεροπλάνα κατευθύνθηκαν προς την Βαγδάτη και βομβάρδισαν τον πυρηνικό αντιδραστήρα Osiraq του Saddam Hussein.
Ο Zeev Raz, ο αρχηγός της μοίρας, θυμάται ακόμα κάθε φάση της «Επιχείρησης Όπερα». Ανησυχούσε διαρκώς για το αν θα έφταναν τα καύσιμα, για τη ριψοκίνδυνη κίνηση να ρίξουν τις δεξαμενές προκειμένου να μειώσουν το βάρος ενώ οι βόμβες βρίσκονταν ακόμα στα φτερά και την απώλεια ενός σημαντικού δείκτη πλοήγησης. Πέταξε ψηλά πάνω από το στόχο του και μετά έπρεπε να καταδυθεί. Αργότερα ανακάλυψε πως ο αναπληρωτής του, ο Amos Yadlin (τώρα αρχηγός της μυστικής υπηρεσίας του Ισραήλ) είχε προπορευθεί και με ενοχλητικό τρόπο, έριξε τις πρώτες βόμβες. Κατά κάποιο τρόπο, οι Ιρακινοί βρέθηκαν προ εκπλήξεως. Η προειδοποίηση του Βασιλιά Hussein, δεν είχε εισακουστεί. Ακόμα και αν το Ιράκ βρισκόταν σε πόλεμο με το Ιράν, δεν υπήρχαν εναέριες περιπολίες ούτε ενεργοί πύραυλοι εδάφους –αέρος. Οι Ισραηλινοί συνάντησαν μόνο ελάχιστα αντί-αεροπορικά πυρά. Στο βίντεο από την καμπίνα του τελευταίου και πιο εκτεθειμένου αεροπλάνου, ο Ilan Ramon, ακούγεται να γρυλίζει νευρικά. Η αποστολή τους πέτυχε και τα αεροπλάνα επέστρεψαν με θράσος, ακολουθώντας την ευθεία διαδρομή πάνω από την Ιορδανία.
Η επιδρομή Osiraq που τότε καταδικάστηκε, σήμερα συναντάται σαν μοντέλο «προληπτικής» στρατιωτικής δράσης εναντίον των πυρηνικών απειλών. Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράκ έμεινε πίσω και μετά τους δύο πολέμους της Αμερικής, το 1991 και το 2003, ο Saddam δεν ξανά έφτιαξε πυρηνικά όπλα. Παρόμοια μέθοδος επαναλήφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2007, όταν ισραηλινά αεροπλάνα κατέστρεψαν ένα υποτιθέμενο πυρηνικό αντιδραστήρα που ήταν υπό κατασκευή στην Συρία. Τώρα που το Ιράν κινείται όλο και πιο κοντά στην δημιουργία ατομικής βόμβας, οι ισραηλινές εναέριες δυνάμεις θα καταστρέψουν τις πυρηνικές τους εγκαταστάσεις;
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Ισραήλ, το Ιράν θα αποκτήσει την τεχνογνωσία για να φτιάχνει πυρηνικά όπλα μέσα σε λίγους μήνες, και σε ένα χρόνο θα μπορεί να φτιάχνει ατομικές βόμβες. Ακόμα και αν το Ιράν δεν θελήσει να πραγματοποιήσει το όνειρο του, να καταστρέψει το Εβραϊκό κράτος, οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε πως ένα πυρηνικά εξοπλισμένο Ιράν θα δημιουργήσει «κατακλυσμιαίες» αλλαγές στην Μέση Ανατολή. Η Αμερική θα αποδυναμωθεί και το Ιράν θα γίνει κυρίαρχο. Το φιλοδυτικά καθεστώτα θα κατατροπωθούν και οι ριζοσπαστικές ένοπλες οργανώσεις, όπως η Χεζμπολάχ και η Χαμάς θα ενθαρρυνθούν.
Η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και οι άλλες χώρες με τη σειρά τους, θα ψάξουν να βρουν δικά τους πυρηνικά όπλα. Σε μια πολύ-πυρηνική Μέση Ανατολή, τα πυρηνικά όπλα του Ισραήλ δεν θα μπορούν να διασφαλίσουν την σταθερότητα της περιοχής, με τον εκφοβισμό τύπου «ψυχρού πολέμου». «Αν το Ιράν αποκτήσει πυρηνικά, η Μέση Ανατολή θα γίνει κόλαση. Δεν μπορώ να φανταστώ πως μπορούμε να ζήσουμε με ένα πυρηνικό Ιράν» δήλωσε ένας Ισραηλινός ανώτατος αξιωματούχος Το 2010 θα είναι χρονιά αποφάσεων για το Ισραήλ. Η ικανότητα του να καταστρέψει τα πυρηνικά στο Ιράν είναι αμφισβητήσιμη και από την άλλη, μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να προκαλέσει πόλεμο στην περιοχή ή κάτι ακόμα χειρότερο.
Ο Raz πιστεύει πως η επιχείρηση Osiraq, δεν μπορεί να επαναληφθεί. Οι πυρηνικές τοποθεσίες στο Ιράν βρίσκονται πολύ μακριά, είναι διασκορπισμένες και θαμμένες. Η περσινή ανακάλυψη μιας μυστικής εγκατάστασης εμπλουτισμού, που βρισκόταν θαμμένη σε ένα βουνό κοντά στο Qom, υπαινίσσεται ότι υπάρχουν και άλλες που δεν έχουν ανακαλυφθεί.«Οι Ιρανοί είναι έξυπνοι. Έμαθαν από το Osiraq. Δεν υπάρχει ούτε ένας στόχος, που θα μπορούσε να καταστραφεί στέλνοντας απλά 8 αεροπλάνα». Για τον Raz, οι ισραηλινές αεροπορικές δυνάμεις θα μπορούσαν να καθυστερήσουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το πολύ για ένα δύο χρόνια-διάστημα όχι και τόσο ικανοποιητικό που να αξίζει την αναπόφευκτη αντεπίθεση του Ιράν, που πιθανόν να περιλαμβάνει και ρουκέτες που θα πέφτουν στο Ισραήλ από το Ιράν και τους συμμάχους του, την Χεζμπολάχ από το Λίβανο και την Χαμάς από την Γάζα. Μια πιο λεπτομερής δράση θα ήταν η αποστολή χερσαίων στρατευμάτων, αλλά κανείς δεν μελετάει αυτή την λύση.
Παρόλο που τώρα εργάζεται πάνω σε συστήματα ηλεκτρονικής άμυνας και ζει μια άνετη ζωή, ο Raz οδηγείται στη απόγνωση. Τα τέσσερα παιδιά του, όλα ενήλικες, έχουν κάνει αίτηση για ξένα διαβατήρια (γερμανικά), για καλό και για κακό. Η μεγαλύτερη κόρη του, μητέρα δύο παιδιών, «θεωρεί πως το Ισραήλ δεν είναι πλέον ασφαλές»- όχι μόνο υπό την προοπτική ενός πυρηνικού Ιράν, αλλά και γιατί τα τόσα χρόνια βομβαρδισμών έχουν διαταράξει την ελπίδα για ειρήνη. Τα αδέρφια της, πείστηκαν να κάνουν το ίδιο. Αυτή είναι μια εκπληκτική αποδοχή, ειδικά όταν προέρχεται από έναν πρώην πιλότο της ισραηλινής στρατιωτικής αεροπορίας, μιας και πολλοί Ισραηλινοί πιστεύουν στην υπεροχή των εναέριων δυνάμεων τους. Και τα τελευταία χρόνια, το Ισραήλ υπήρξε ανησυχητικά ήρεμο. Οι επιθέσεις αυτοκτονίας των Παλαιστινίων είναι πολύ σπάνιες, ενώ οι ρίψεις ρουκετών έχουν σχεδόν σταματήσει (βλέπε διάγραμμα).
Από την Ισραηλινή άποψη, αυτό οφείλεται στα σκληρά μέτρα ασφάλειας που έχει πάρει, όπως τα εμπόδια που εφαρμόζει στην Δυτική Όχθη και την προθυμία του να προχωρήσει σε πόλεμο εναντίον της Χεζμπολάχ το 2006 και της Χαμάς πέρσι. «Ο εκφοβισμός λειτουργεί περίφημα», λέει ένας ισραηλινός αξιωματούχος. Αλλά και οι δύο πολιτοφυλακές, οπλίζονται ξανά, εν μέρει λόγω της βοήθειας του Ιράν, με ρουκέτες υψηλότερης εμβέλειας, που θα μπορούσαν να φτάσουν στο Τελ Αβίβ τόσο από τον Λίβανο όσο και από την Γάζα. Η νηνεμία όμως που επικρατεί, έχει κοστίσει ακριβά στην διπλωματία του Ισραήλ. Μια έρευνα που διεξήχθη από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των ΗΕ υπό τον Νοτιοαφρικανό Richard Goldstone, βρήκε πως το Ισραήλ (και σε πολύ μικρότερη έκταση η Χαμάς), ίσως να είναι ένοχο για εγκλήματα πολέμου στην Γάζα. Η Ευρώπη παρουσιάζεται ιδιαίτερα εχθρική και η ισραηλινή κυβέρνηση ταξιδεύει με ιδιαίτερη επιφυλακτικότητα, προκειμένου να αποφύγει τις μηνύσεις για εγκλήματα πολέμου.
Ακόμα και για τον μεγάλο σύμμαχο του Ισραήλ, την Αμερική, υπάρχουν αμφιβολίες, μετά τη μικρή διαφωνία για τους εποικισμούς στη Δυτική Όχθη. Οι Ισραηλινοί λένε πως ο Πρόεδρος Obama, μπορεί να είναι έξυπνος, αλλά του λείπει η συμπάθεια που έδειχναν οι προκάτοχοι του, Bill Clinton και George Bush προς το Ισραήλ. Πρόσφατα, ο Υπουργός Limor Livnat είπε ότι το Ισραήλ «έπεσε στα χέρια της χειρότερης αμερικανικής κυβέρνησης».
Έτσι το Ισραήλ βρίσκεται σε μια παράδοξη θέση: περισσότερο ασφαλές τώρα, αλλά τρομερά ανασφαλές για το μέλλον, με πιο στενές σχέσεις με ορισμένα αραβικά καθεστώτα, κυρίως λόγω της κοινής απειλής από το Ιράν και τους ριζοσπαστικούς συμμάχους του, ενώ έχει αποκηρυχτεί από τους δυτικούς φίλους του. Οι Ισραηλινοί βλέπουν μια παγκόσμια εκστρατεία «ποινικοποίησης», παρόμοια με τις προσπάθειες που είχαν γίνει για να απομονωθούν οι λευκοί της Νότιας Αφρικής. «Είμαι σίγουρος πως οι λευκοί Αφρικανοί αισθάνονταν όπως αισθανόμαστε εμείς τώρα», λέει ο Raz.
Πολλοί Ισραηλινοί θεωρούν πως η απόφαση για βομβαρδισμό του Ιράν, είναι η πιο σημαντική εδώ και δεκαετίες-κάποιοι λένε πως είναι η πιο σημαντική από την εποχή της γέννησης του εβραϊκού κράτους, το 1948. Ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, Benjamin Netanyahu- γιος ενός εθνικιστή καθηγητή ιστορίας και αδερφός του Yonatan Netanyahu, που ηγήθηκε της διάσημης αποστολής διάσωσης αιχμαλώτων από το Έντεμπε της Ουγκάντα το 1976- λέγεται πως αισθάνεται το βάρος της ιστορίας. Στο γραφείο του βρίσκονται τα πορτρέτα των δύο πολιτικών ειδώλων του. Το ένα είναι του Theodor Herzl, ιδρυτή του σύγχρονου σιωνισμού. Το άλλο όμως, του Winston Churchill, είναι ασυνήθιστο να βρίσκεται σε μια χώρα που θεωρεί ότι η Βρετανία πρόδωσε τον σιωνισμό, όταν κυβερνούσε στην Παλαιστίνη.
Ο Netanyahu εμπνέεται από τον Βρετανό πολεμοχαρή αρχηγό σε θέματα τακτικής και στρατηγικής. Το πολιτικό θάρρος στο Ισραήλ υποκρύπτει την προθυμία να παραδώσει-μετά από δεκαετίες αποικιοκρατίας-τις περιοχές που κατέλαβε στον πόλεμο του 1967, σαν τον Charles de Gaulle που παρέδωσε την Αλγερία. Αλλά ακολουθώντας τον Churchill, ο Netanyahu λέει ότι θάρρος σημαίνει να στηρίζει κάποιος τα πιστεύω του, ακόμα και όταν αυτά δεν είναι δημοφιλή.
Αυτό το μοντέλο, έχει ιδιαίτερη δυναμική στο θέμα του Ιράν. Ο Netanyahu και ενώ βρισκόταν στην αντιπολίτευση, θυμόταν τον Churchill και τις προσπάθειες του να αφυπνίσει τον κόσμο για τον κίνδυνο των Ναζί στην Γερμανία «Βρισκόμαστε στο 1938 και το Ιράν είναι η Γερμανία», είχε πει το 2006. Τώρα που είναι αυτός στην εξουσία, βλέπει μήπως τον εαυτό του σαν τον Churchill στην Μάχη της Βρετανίας, να πολεμάει μόνος του τον Χίτλερ και να προσπαθεί απεγνωσμένα να σύρει την Αμερική στον πόλεμο;
Το Ιράν βρίσκεται στο επίκεντρο των σκέψεων του Netanyahu. Αυτό μας βοηθάει να εξηγήσουμε την απροσδόκητα δυνατή συνεργασία με τον Ehud Barak, τον αρχηγό του Εργατικού Κόμματος (πρώην αρχηγό του στρατού και πρωθυπουργό), που είναι ο έμπιστος του στα μεγάλα ζητήματα ασφάλειας. Βοηθάει επίσης το γεγονός ότι υπηρέτησε στο Sayeret Matkal, στην ελίτ ομάδα κομάντο, που διοικούσε ο Barak και ο αδερφός του.
Το Ιράν επηρεάζει και τους υπολογισμούς του Netanyahu στο Παλαιστινιακό ζήτημα. Ανέβηκε στην εξουσία πεπεισμένος ότι η αντιμετώπιση του Ιράν είναι πιο σημαντικό θέμα από τις ειρηνευτικές διαδικασίες με την Παλαιστίνη. Αυτή ίσως είναι μιά βολική δικαιολογία για τους σκεπτικιστές των «ειρηνευτικών διαδικασιών». Στην πραγματικότητα, μια ειρηνευτική λύση είναι δύσκολη από την στιγμή που το παλαιστινιακό κίνημα χωρίστηκε βίαια το 2007 ανάμεσα στους Ισλαμιστές της Χαμάς, που κυβερνούν στην Γάζα και στην πιο κοσμική Φατάχ που προσκολλάται στην Δυτική Όχθη (με την βοήθεια Ισραηλινών και Αμερικανών). Ο Netanyahu δήλωσε πως ακόμα και αν η λύση ήταν εφικτή, ένα πυρηνικά εξοπλισμένο Ιράν θα ανέτρεπε κάθε συμφωνία. Βέβαια, κάποιοι εξέχοντες Παλαιστίνιοι, όπως ο Ghassan Khatib, πρώην Υπουργός σχεδιασμού, θεωρούν πως μια ειρηνική επίλυση των πυρηνικών, ίσως να οδηγούσε την Χαμάς να υιοθετήσει πιο συγκροτημένες θέσεις.
Μετά από πιέσεις του Barak Obama, που δηλώνει ότι η πρόοδος στο παλαιστινιακό ζήτημα θα βοηθούσε στο να δραστηριοποιήσει μια αραβική συμμαχία, που θα αντιμετώπιζε το Ιράν, ο Netanyahu έχει ανασκευάσει τις θέσεις του. Αποδέχτηκε καθυστερημένα την ιδέα ενός παλαιστινιακού κράτους, αν και το θέλει αφοπλισμένο. Και ενώ είχε εκνευρίσει την κυβέρνηση Obama με το να απορρίψει το αίτημα της για οριστικό πάγωμα των εποικισμών, αργότερα ανακοίνωσε μια μονομερή, μερική αναστολή 10 μηνών.
Κάτι μαγειρεύεται τώρα. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στο Κάιρο, ο Netanyahu φαίνεται πως πρόσφερε αρκετά για να κερδίσει τους επαίνους της Αιγύπτου και να ξεκινήσουν καινούριες διπλωματικές διαδικασίες, που θα οδηγήσουν σε ειρηνευτικές συνομιλίες. Οι βοηθοί του Netanyahu χρησιμοποιούν τώρα αφορισμούς των Εργατικών:«Πρέπει να σημειώσουμε πρόοδο με τους Παλαιστίνιους, σαν να μην υπάρχει το Ιράν και να αντιμετωπίσουμε το Ιράν σαν να μην υπήρχε παλαιστινιακό ζήτημα». Ίσως τελικά ο Netanyahu να έχει κάτι από τον De Gaulle. Ή όπως αναφέρει ο Aluf Benn στην Haaretz, ο συσχετισμός βρίσκεται στο ότι ο Churchill έσυρε την Αμερική στον πόλεμο, αλλά έχασε την αυτοκρατορία. Ο Netanyahu συμφωνεί με την απόφαση της κυβέρνησης Obama να προχωρήσει σε απευθείας συνομιλίες με το Ιράν. Σε αντίθεση με τις απειλές που εξέδιδε η προηγουμένη κυβέρνηση του Ehud Olmert, τα μέλη της κυβέρνησης του παραμένουν σιωπηλά σε θέματα στρατιωτικού σχεδιασμού, λέγοντας μόνο ότι «εξετάζονται όλες οι πιθανότητες». Και όπως είπε ένας από τους συνεργάτες του «όσοι γνωρίζουν δεν θα μιλήσουν, όσοι μιλήσουν δεν γνωρίζουν».
Τα λίγα στοιχεία που έχουν εμφανιστεί, είναι αντιφατικά. Ο Netanyahu αύξησε τον προϋπολογισμό άμυνας και ο στρατός του σχεδιάζει να διανείμει μάσκες αερίων σε όλους τους πολίτες τον επόμενο μήνα. Τον Οκτώβριο διεξήχθησαν κοινές ασκήσεις άμυνας με την Αμερική και μια προσομοίωση βιολογικής επίθεσης, θα πραγματοποιηθεί αυτόν τον μήνα. Παρόλα αυτά, ο Ehud Barak τον προηγούμενο μήνα, αναγνώριζε την δυσκολία να αντιμετωπιστεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν «Η τοποθεσία Qom δεν μπορεί να καταστραφεί με μια συμβατική επίθεση», φέρεται ότι δήλωσε σε μια κλειστή συνάντηση με μέλη του κοινοβουλίου.
Στην απογοήτευση έρχονται να προστεθούν και δύο πολεμικά σενάρια, που κυκλοφόρησαν ακαδημαϊκοί. Στο ένα, που έρχεται από το Πανεπιστήμιο του Harvard, η Αμερική είναι έτοιμη να ζήσει με ένα πυρηνικό Ιράν υπό καθεστώς εκφοβισμού και ασκεί έντονη πίεση στο Ισραήλ να μην λάβει καμία στρατιωτική πρωτοβουλία. Στο δεύτερο, που έρχεται από το Τμήμα Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας του Πανεπιστημίου του Tel Aviv και σχεδιάστηκε για να εξερευνήσει τις διπλωματικές επιλογές, το Ιράν συνεχίζει να αυξάνει τα αποθέματα του σε εμπλουτισμένο ουράνιο, ακόμα και μετά την προσομοίωση Ισραηλινής επιδρομής σε μια υπό κατασκευή εγκατάσταση.
Όλα αυτά δείχνουν πως το Ισραήλ σχεδιάζει στρατιωτικές εναλλακτικές για να επιτεθεί στο Ιράν, αλλά καμία από αυτές δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστική. Γι’ αυτό ίσως το Ισραήλ υποστηρίζει την ιδέα των κυρώσεων. Η εμφάνιση ενός κινήματος διαμαρτυρίας στο Ιράν, ίσως να περιορίσει το ιρανικό καθεστώς, ίσως και να ανατραπεί από την δυνατή εσωτερική πίεση. Η Αμερική ξανασκέφτεται να χτυπήσει την μεγαλύτερη αδυναμία του Ιράν, την εξάρτηση της από την εισαγωγή πετρελαίου και καυσίμων. Η Υπουργός Εξωτερικών Hillary Clinton, δήλωσε πως οι ΗΠΑ προσπαθούν να βρουν τρόπο να επιβάλλουν κυρώσεις στο συνεχώς αυξανόμενο και δυνατό κίνημα των Επαναστατικών Φρουρών «χωρίς να επιβαρύνουν το λαό που υποφέρει και που αξίζει κάτι καλύτερο από αυτά που έχει». Οι υπολοχαγοί του Netanyahu κλείνουν προς την άλλη κατεύθυνση. Λένε πως οι απλοί Ιρανοί, σε περίπτωση κυρώσεων, θα κατηγορήσουν την κυβέρνηση τους και όχι τον υπόλοιπο κόσμο. Έτσι το εμπάργκο θα είναι αποτελεσματικό. Θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η αποσταθεροποίηση της κυριαρχίας και πιστεύουν πως μόνο η άμεση απειλή της επιβίωσης του καθεστώτος, θα τους κάνει να αναθεωρήσουν την χρήση πυρηνικών όπλων. Είναι μια σκληρή άποψη, αλλά οι εναλλακτικές του Ισραήλ είναι ακόμα χειρότερες.
Αναρτήσεις
