Η Khalida Jarrar είναι Παλαιστίνια ακτιβίστρια, φεμινίστρια και ηγετικό στέλεχος του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP). Διατέλεσε Διευθύντρια του Συλλόγου για την Υποστήριξη των Κρατουμένων και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Addameer από το 1993 έως το 2005 και είναι μέλος του Παλαιστινιακού Νομοθετικού Συμβουλίου (PLC) από το 2006, όπου προεδρεύει της επιτροπής για τους πολιτικούς κρατούμενους.
Το 2014, ο ισραηλινός στρατός διέταξε την μεταφορά της Jarrar από τη Ραμάλλα, όπου είναι το σπίτι της, στην Ιεριχώ. Σύμφωνα με το πλαίσιο των Συμφωνιών του Όσλο, οι δύο πόλεις είναι στον Τομέα Α, στο 12% της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης και την Λωρίδας της Γάζας που βρίσκεται στην πολιτική δικαιοδοσία της Παλαιστίνης. Η διαταγή απέλασης παραβιάζει από μόνη της τις Συμφωνίες. Σε απάντηση, η Jarrar έκανε καθιστική διαμαρτυρία για ένα μήνα έξω από τα γραφεία του PLC και με την υποστήριξη διεθνών, πέτυχε να ανατρέψει την στρατιωτική οδηγία.
Στις 2 Απριλίου 2015, οι ισραηλινές στρατιωτικές δυνάμεις συνέλαβαν την Jarrar σε επιδρομή που πραγματοποίησαν τα ξημερώματα και την μετακίνησαν δια της βίας από το σπίτι της. Τέθηκε υπό διοικητική κράτηση για έξι μήνες, σύμφωνα με τον στρατιωτικό νόμο που εξουσιοδοτεί τις ισραηλινές δυνάμεις να κρατήσουν οποιονδήποτε Παλαιστίνιο χωρίς κατηγορίες ή δίκη μέχρι έξι μήνες τη φορά. Η εντολή διοικητικής κράτησης μπορεί να ανανεώνεται επ’ αορίστου. Σε απάντηση στις διεθνείς διαμαρτυρίες, ο στρατός τερμάτισε την διοικητική κράτηση και απήγγειλε στην Jarrar 12 κατηγορίες, όλες σχετικές με την πολιτική δράση της. Δέχτηκε έναν διακανονισμό, να εκτίσει ποινή φυλάκισης 15 μηνών και να πληρώσει πρόστιμο 10.000 NIS (περίπου 2.600 δολάρια Αμερικής) επειδή είναι μέλος του PFLP και υποκινούσε καταστάσεις. Επέλεξε να μην πάει σε δίκη, επειδή δεν είχε εμπιστοσύνη στα δικαστήρια της κατοχής, τα οποία κατά 99,7% καταδικάζουν τους Παλαιστίνιους κατηγορούμενους.
Στα τέλη Ιουλίου 2016, δύο μήνες μετά την απελευθέρωση της, συναντήθηκα με την Jarrar στα γραφεία του Addameer στη Ραμάλα, για να μιλήσουμε για τις συνθήκες κράτησης της και για το πώς βλέπει το μέλλον του παλαιστινιακού αγώνα για απελευθέρωση.
Noura Erakat [NE]: Σύμφωνα με το Addameer, αυτή τη στιγμή υπάρχουν 7.000 Παλαιστίνιοι πολιτικοί κρατούμενοι, ανάμεσα τους 70 γυναίκες και κορίτσια. Μπορείς να μου πεις για τις συνθήκες κράτησης τους;
Khalida Jarrar [KJ]: Τον ενάμιση χρόνο που ήμουν στην φυλακή, υπήρχαν συνολικά 25 νεαρά κορίτσια και είχαν μείνει 14 όταν έφυγα. Τα κορίτσια έχουν κατηγορηθεί ότι μαχαίρωσαν ή προσπάθησαν να μαχαιρώσουν ισραηλινούς στρατιώτες. Πολλά από αυτά δεν έχουν καν ίντερνετ, πόσο μάλλον facebook. Δεν επηρεάστηκαν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επηρεάστηκαν βλέποντας νεαρά κορίτσια να δέχονται επίθεση και να σκοτώνονται όπως η Hadeel Hashlamon και η Yasmeen al Zaru. Βλέποντας τους ισραηλινούς στρατιώτες να επιτίθενται και να σκοτώνουν χωρίς έλεος, τα έκανε να προσπαθήσουν να επιτεθούν στις ισραηλινές κατοχικές δυνάμεις.
NE: Η φυλάκιση Παλαιστινίων είναι ιστορικά γνωστό ότι λειτουργεί ως χώρος πολιτικοποίησης. Κατά την πρόσφατη φυλάκιση σου, είδες να ισχύει κάτι τέτοιο;
KJ: Υπήρχαν 25 νεαρά κορίτσια κρατούμενες όταν έφτασα, έτσι μαζί με τις συγκρατούμενες μου, οργανωθήκαμε για να φτιάξουμε ένα σχολείο. Η βασική συνομιλήτρια είναι η Lena Jarbouni. Κάθε φυλακή έχει έναν εκπρόσωπο που διαπραγματεύεται απευθείας με την διοίκηση της ισραηλινής φυλακής. Η Lena μας εκπροσωπούσε όλες. Βρίσκεται στη φυλακή από το 2003, είναι Παλαιστίνια με ισραηλινή υπηκοότητα και δεν έχει συμπεριληφθεί σε καμία συμφωνία ανταλλαγής κρατουμένων. Τον καιρό που θα έχει ολοκληρώσει την ποινή της και θα αφεθεί ελεύθερη, θα έχει εκτίσει την μεγαλύτερη ποινή ανάμεσα σε όλες τις γυναίκες κρατούμενες. Ήταν 26 όταν την συνέλαβαν και θα είναι 41 όταν βγει. Είναι πολύ αποτελεσματική και η ηγεσία της ανήκει δικαιωματικά.
Μαζί, εκμεταλλευτήκαμε έναν στρατιωτικό νόμο που επιτρέπει στους ανήλικους κρατούμενους να μορφώνονται. Τον χρησιμοποιήσαμε για να έχουμε έναν Παλαιστίνιο δάσκαλο από τα κατεχόμενα εδάφη του 1948 από τις 8:30-15:00. Φτιάξαμε μια αίθουσα διδασκαλίας και μια βιβλιοθήκη. Η Διοίκηση των Ισραηλινών Φυλακών επιτρέπει σε κάθε κρατούμενο να φέρνει δύο βιβλία κάθε μήνα, που τους τα παραδίδουν οι οικογένειες τους. Φτιάξαμε την βιβλιοθήκη και ορίστηκε βιβλιοθηκάριος μία από τις κοπέλες.
Ως μαθήτριες, τα κορίτσια εξαιρούνται από τους κανονισμούς της φυλακής. Γενικά, μας έδιναν τρεις ώρες ελεύθερο χρόνο όπου μπορούσαμε να βγούμε έξω. Τα κορίτσια μπορούσαν να φεύγουν από τα κελιά τους από το πρωί μέχρι τις 3 το μεσημέρι για το σχολείο. Εγώ χρησιμοποιούσα τον ελεύθερο χρόνο μου, για να διδάξω στις μαθήτριες πολιτική φιλοσοφία.
NE: Αυτά τα κορίτσια περνούν τα κρίσιμα χρόνια που διαμορφώνουν τον χαρακτήρα τους στην φυλακή. Πιστεύεις ότι θα μπορέσουν να επανενταχθούν στην κοινωνία και να ακολουθήσουν τους κανόνες της, μόλις απελευθερωθούν;
KJ: Ναι, αυτός είναι ο σκοπός: να αποτρέψουμε σοβαρές διακοπές στην πρόοδο τους. Υπήρχαν πολλά κορίτσια που μπορούν να δώσουν tawjihi, την εισαγωγική εξέταση για το πανεπιστήμιο. Πέρσι, και τα πέντε κορίτσια που έδωσαν εξετάσεις στην φυλακή, πέρασαν. Φέτος, τέσσερα κορίτσια ετοιμάζονται να δώσουν.
Επιπλέον, τους δείξαμε χειροτεχνίες που μπορεί να είναι χρήσιμες. Τους μάθαμε να κάνουν tatreez, παραδοσιακή σταυροβελονιά, κοσμήματα και σημειωματάρια. Κρατάω επαφή μαζί τους. Ένα θέμα είναι γενικότερη πολιτική και κοινωνική συνειδητοποίηση γύρω από το γυναικείο ζήτημα. Επίσης, μέρος της δουλειάς που θέλω να κάνω τώρα, είναι να συνεργαστώ με γυναικείες οργανώσεις για να εκπαιδεύσουμε τις κοπέλες στις διακρίσεις βάσει φύλου, στα δικαιώματα των γυναικών και στην πολιτική συνειδητοποίηση γενικότερα.
NE: Η σύλληψη σου ήρθε απότομα, μόλις είχες πετύχει να αψηφήσεις τις ισραηλινές στρατιωτικές οδηγίες να φύγεις από το σπίτι σου στη Ραμάλα και να πας στην Ιεριχώ. Φυσικά αυτές οι διαταγές παραβιάζουν από μόνες τους, τους υπάρχοντες νόμους…
KJ: (γελάει δυνατά) Ποιος νόμους;
NE: Ξέρω, θεωρητικά μιλώντας… τέλος πάντων, αφότου αμφισβήτησες τον νόμο, με τι σκεπτικό σε συνέλαβαν;
KJ: Αρνήθηκα να υπακούσω στην εντολή απέλασης και ξεκίνησα καθιστική διαμαρτυρία έξω από το κτίριο του PLC για ένα μήνα. Ήρθε κόσμος και ενώθηκε μαζί μου, αμφισβητώντας την διαταγή. Τελικά, οι ισραηλινές δυνάμεις με συνέλαβαν με το σκεπτικό ότι αρνούμαι την διαταγή. Όσο ήμουν κρατούμενη, με καταδίκασαν σε 15 μήνες φυλάκισης επειδή είμαι μέλος του PFLP και υποκινήτρια. Οι κατηγορίες ήταν γελοίες και αβάσιμες.
Είπαν πως μία φορά επισκέφτηκα κρατούμενους που μόλις είχαν απελευθερωθεί και θεώρησαν πως η επίσκεψή μου ήταν απόδειξη υποστήριξης προς την τρομοκρατία. Άλλη φορά, έδωσα μια ομιλία μπροστά από τη σημαία του PFLP και ο στρατός συμπέρανε πως υποστηρίζω την καταστροφή του Ισραήλ. Στη λίστα κατηγοριών, συμπεριέλαβαν και την επίσκεψη μου σε μια έκθεση βιβλίου που είπα στους διοργανωτές «γεια σας, τι κάνετε;». Αυτό ήταν λόγος φυλάκισης.
Αυτό είναι το πρόβλημα με τον στρατιωτικό νόμο, το να είσαι παλαιστίνιος είναι αρκετός λόγος για να πας φυλακή.
Πέρασα έξι μήνες σε διοικητική κράτηση πριν ο στρατός απαγγείλει τις κατηγορίες. Αν δεν υπήρχε η διεθνής υποστήριξη που έλαβα, θα πέρναγα περισσότερο χρόνο στη φυλακή χωρίς κατηγορίες ή δίκη.
Μια φορά το Addammeer ζήτησε να αφεθώ ελεύθερη με εγγύηση και ο πρώτος δικαστής συμφώνησε ότι δεν αποτελώ απειλή στην εθνική ασφάλεια και με άφησε να βγω με εγγύηση. Οι στρατιωτικοί δικηγόροι άσκησαν έφεση και είπαν πως αν αφεθώ ελεύθερη, ο στρατός θα με ξανά έπιανε σύμφωνα με τον νόμο διοικητικής κράτησης. Παρουσίασαν 19 μάρτυρες κατηγορίας και κανένας δεν ήταν αξιόπιστος. Ίσα που διηγήθηκαν ότι επισκέφτηκα κάποιον που μόλις είχε απελευθερωθεί ή πήγα σε μια δημόσια εκδήλωση. Αρνήθηκα να καταθέσω. Ήταν ένα θέατρο.
NE: Πως βλέπεις τα πράγματα από την ώρα που αφέθηκες ελεύθερη;
KJ: Έχουν περάσει μόνο δύο μήνες που είμαι έξω. Βρήκα τα πάντα όπως ήταν και λίγο χειρότερα. Η κατοχή φαίνεται να χειροτερεύει σε όλες τις εκφάνσεις της.
Οι ΗΠΑ προσπαθούν να διασπάσουν περισσότερο τις κοινότητες μας. Τα αραβικά κράτη προχωρούν σε ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ισραήλ, κάνοντας την δυνατότητα μας να ασκήσουμε πίεση στο Ισραήλ να φθίνει. Αυτά τα κράτη θέλουν τώρα να τροποποιήσουν την Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία για να μπορέσουν να έχουν ομαλές σχέσεις με το Ισραήλ χωρίς να έχουν καταφέρει έστω να βγει ένα ψήφισμα για την σύγκρουση ή την παλαιστινιακή κατάσταση. Περιφερειακά, ομάδες σαν τον ISIS, αποσταθεροποιούν τις συνθήκες και το παλαιστινιακό ζήτημα εξασθενεί σε σημασία. Οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που έχουν καταφύγει στη Συρία πιέζονται να δεχτούν οτιδήποτε τους προσφέρεται, γιατί το μέλλον θα είναι χειρότερο. Αυτό αποδυναμώνει τις διεκδικήσεις για επιστροφή των προσφύγων.
NE: Έχεις κάποιο όραμα για μια εναλλακτική στρατηγική απελευθέρωσης;
KJ: Εναλλακτικές υπάρχουν αλλά δεν υπάρχει υποστήριξη. Το σχίσμα της παλαιστινιακής κοινωνίας και της πολιτικής σκηνής είναι βαθύ και μας επηρεάζει όλους. Τουλάχιστον, η παλαιστινιακή ηγεσία πρέπει να πάρει την πρωτοβουλία για μια Διεθνή Συνδιάσκεψη και να βάλει μπροστά όλους τους υπάρχοντες νόμους του Διεθνούς Δικαίου για να προστατέψει τους Παλαιστίνιους – αυτή είναι μια εναλλακτική στο παρόν πολιτικό πεδίο. Όλα τα υπόλοιπα έχουν αποτύχει και μια τέτοια κίνηση μπορεί να προωθηθεί ως έκκληση για προστασία μετά τις αποτυχημένες πολιτικές.
NE: Ένα θεμελιώδες μέρος του προβλήματος είναι η επίσημη παλαιστινιακή ηγεσία. Πως υπερπηδούν οι Παλαιστίνιοι αυτό το εμπόδιο;
KJ: Πρέπει να κάνουμε ένα πολιτικό και λαϊκό δημοψήφισμα. Χρειαζόμαστε μια ηγεσία που είναι πιο κοντά στους παλαιστινιακούς δρόμους. Χρειαζόμαστε μια ενωμένη λαϊκή ηγεσία, παρόμοια με αυτή που είχαμε στην πρώτη ιντιφάντα. Είμαστε σε σκηνικό sumoud, αποφασιστικότητας. Χρειαζόμαστε πολιτική υποστήριξη για να δυναμώσουμε αυτή την αποφασιστικότητα. Στη πράξη, η τωρινή ηγεσία υπονομεύει τις υπάρχουσες και αποκεντρωμένες προσπάθειες αντίστασης των Παλαιστινίων.
Αυτή τη στιγμή, δεν είναι όλοι πεπεισμένοι ότι η αντίσταση είναι εφικτή. Στην πραγματικότητα, ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας πιστεύει ότι οι συνθήκες τους ευνοούν. Δεν έχουν αιτήματα, δεν ζητάνε καν διεθνή προστασία. Καμία παροχή σε φαγητό, σε καταφύγιο ή ασφάλεια ή ακόμα και ελπίδα.
Δεν είναι δουλειά ενός ή μερικών. Είναι δουλειά ομάδων και οργανώσεων. Και εδώ, αν αναπνέεις σε συλλαμβάνουν, το οποίο σε δυσκολεύει στο να γαλουχήσεις τέτοιες ομάδες και να αναπτύξεις κινήματα.
NE: Οπότε, πως γεμίζουμε το κενό ανάμεσα στο αναγκαίο και το εφικτό;
KJ: Ο λαός θα το γεμίσει. Στη διάρκεια της δίκης μου, δήλωσα ότι «εκπροσωπώ έναν λαό και ο λαός μου είναι υπό κατοχή και είναι δικαίωμα μου να διαμαρτύρομαι». Ο στρατιωτικός δικαστής διέταξε να με βάλουν σε απομόνωση επειδή είπα κάτι τέτοιο. Όμως οι συγκρατούμενες μου διαμαρτυρήθηκαν τόσο έντονα που ποτέ δεν μπήκα στην απομόνωση.
Χρειάζεται να κάνουμε υπομονή, να μην χάνουμε την ελπίδα, να μην χάνουμε τον δρόμο μας. Θα υπάρξει συσσώρευση των προσπαθειών μας που θα οδηγήσει στην αλλαγή. Πρέπει να ελπίζουμε ότι θα νικήσουμε. Δεν είμαστε μοναδικοί σε αυτή την κατάσταση. Και άλλοι λαοί αντιμετώπισαν ίδιες ή χειρότερες καταστάσεις. Αν η γενιά μας δεν είναι αυτή που θα τα καταφέρει, θα είναι η επόμενη.