Η διαδήλωση ενάντια στην ισραηλινή κατοχή συνεχίζεται για ώρες και τα νεαρά αγόρια έκαναν ένα διάλειμμα. Εκείνο το απόγευμα είχαν μαζευτεί σε ένα καφενείο κοντά στη Ραμάλα και έπιναν αναψυκτικά. «Δεν είμαστε με κάποιο πολιτικό κόμμα», είπε ο 17χρονος Εχάμπ, χαλαρόνοντας την καφίγια. «Δεν υποστηρίζουμε κανένα κόμμα. Είμαστε Παλαιστίνιοι και αυτό είναι όλο».
Όταν όμως τους ρωτήσαμε εάν εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην ηγεσία της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), ο 18χρονος Μοχαμάντ, κούνησε το κεφάλι με αποδοκιμασία. «Δεν υποστηρίζουμε αυτά που κάνουν οι αρχηγοί. Δεν κάνουν τίποτα για τον λαό. Υποστηρίζαμε την περίοδο που ήταν επικεφαλής ο Αμπού Αμμάρ, αλλά όχι τώρα. Μόνο μιλάνε, μιλάνε, μιλάνε».
Τις τελευταίες εβδομάδες, νέοι άντρες και γυναίκες σε όλη τη Δυτική Όχθη έχουν βγει στους δρόμους ενάντια στην ισραηλινή κατοχή. Η Παλαιστινιακή οργάνωση όμως που ηγείτο ο Αμπού Αμμάρ – γνωστότερος ως Γιασέρ Αραφάτ- από την δεκαετία του ’60 έως το 2004, περνάει κρίση νομιμοποίησης σύμφωνα με τους αναλυτές.
Την περασμένη εβδομάδα, οι δυνάμεις ασφαλείας της Παλαιστινιακής Αρχής χτύπησαν παλαιστίνιους διαδηλωτές που έκαναν πορεία προς ένα σημείο ελέγχου στη Ραμάλα. Δημοσιογράφοι που ήταν παρόντες στο σκηνικό, είπαν στο Al Jazeera ότι μυστικοί παλαιστίνιοι αστυνομικοί έσπρωχναν τους δημοσιογράφους για να τους απομακρύνουν και έσβηναν φωτογραφίες από τις μηχανές των φωτογράφων. Αυτό είναι μόνο το πιο πρόσφατο παράδειγμα της καταστολής της ελευθερίας του τύπου από την ΠΑ.
Από όταν υπογράφτηκαν οι συμφωνίες του Όσλο το 1993, η PLO έχει παραμείνει δεσμευμένη στο να βρεθεί η λύση των δύο κρατών μέσω διαπραγματεύσεων με το Ισραήλ. Ο τελευταίος γύρος διαπραγματεύσεων υπό την διαιτησία των ΗΠΑ τον Απρίλιο του 2014 κατέληξε σε φιάσκο και η κυβέρνηση Ομπάμα δήλωσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα ότι δεν έχει πλέον ελπίδες ότι θα βρεθεί λύση πριν την λήξη της θητείας του αμερικανού προέδρου τον επόμενο χρόνο.
Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων 2013-2014 ήταν απόλυτη, σύμφωνα με τον Νάθαν Θρόλ, αναλυτή της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων. «Απέτυχαν σε όλα τα σημεία και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Νομίζω πως ο περισσότερος κόσμος δεν είχε καμία εμπιστοσύνη ότι οι διαπραγματεύσεις θα πετύχαιναν. Το γεγονός ότι δεν ήταν ικανοί να κάνουν τον ισραηλινό πρωθυπουργό να συμφωνήσει να είναι η Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα της Παλαιστίνης-δεν νομίζω πως οι περισσότεροι κατηγορούν την PLO γι’ αυτό… καταλαβαίνουν πως η PLO δεν έχει αρκετή δύναμη για να το αλλάξει».
Ανεξάρτητα από το ποιος ευθύνεται για την αποτυχία των συνομιλιών, το φιάσκο έκανε την PLO να μοιάζει αδύναμη. Όσο επέμενε στις άκαρπες διαπραγματεύσεις, διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις ενέκριναν καινούριους, παράνομους εποικισμούς στην Δυτική Όχθη και επέκτειναν τους ήδη υπάρχοντες, καταπατώντας την γη που η PLO διεκδικεί για το μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος.
Η Νάντια Ιχάμπ, διευθύνων σύμβουλος του δικτύου παλαιστινιακής πολιτικής al Shabaka, είπε στο Al Jazeera ότι η ηγεσία της PLO έπρεπε να είχε καταγγείλει την «φαρισαϊκή» διαδικασία εδώ και πολύ καιρό. «Τους τελειώνει ο χρόνος. Νόμιζαν πως με τις συμφωνίες του Όσλο θα είχαν παλαιστινιακό κράτος και καταπιάστηκαν με την οικοδόμησή του. Παραδόξως φαίνεται πως εμπιστεύτηκαν πάρα πολύ τους ισραηλινούς ότι θα προχωρούσαν πράγματι στη δημιουργία κράτους. Στην πραγματικότητα, όλα τα έγγραφα που υπέγραψε το Ισραήλ δεν αναφέρουν την κατοχή, δεν μιλούν για κράτος, κυριαρχία ή δικαιώματα. Έτσι, δεν ξέρω που βασιζόντουσαν οι προσδοκίες τους».
Τα παλαιστινιακά κόμματα εκτός της οργάνωσης καταλαβαίνουν πως η PLO δεν έχει πια τον έλεγχο και χρειάζεται ανανέωση, αλλά πρόσφατα έχουν αρχίσει να ακούγονται τα ίδια πράγματα και εντός της οργάνωσης.
Η Χανάν Ασράουι, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της PLO, λέει ότι τα μέλη της επιτροπής ετοιμάζονται να καταθέσουν μαζικά τις παραιτήσεις τους στην επόμενη συνάντηση του Παλαιστινιακού Εθνικού Συμβουλίου, το νομοθετικό σώμα της PLO, αν και μπορούν να θέσουν ξανά υποψηφιότητα για τις ίδιες θέσεις μετά την παραίτησή τους. Η συνάντηση είχε αρχικά προγραμματιστεί για τον Δεκέμβριο αλλά πιθανά να γίνει τον Ιανουάριο, είπε η Ασράουι. «Πρέπει να κάνουμε πράξη τα όσα λέμε. Να πάμε σε εκλογές και να αφήσουμε χώρο στη νέα γενιά. Να συμμετέχουν νέοι άνθρωποι και γυναίκες».
«Υπάρχει μεγάλη πίεση από την κοινωνία. Οι άνθρωποι ξέρουν τι πρέπει να γίνει και πιέζουν για αλλαγές. Πρέπει να θυμίζουμε σε όλα τα κόμματα που συμμετέχουν στην PLO ότι πρέπει να προωθήσουν την νέα γενιά και τις γυναίκες, να τους φέρουν στο προσκήνιο και να κατέβουν στις εκλογές», πρόσθεσε.
Ο εκπρόσωπος τύπου της ΠΑ αρνήθηκε να σχολιάσει αυτό το άρθρο.
Πριν υπογραφούν οι συμφωνίες του Όσλο, η PLO ήταν μια ενωτική δύναμη για τους Παλαιστίνιους και παραμένει ο μόνος διεθνώς αναγνωρισμένος εκπρόσωπος του παλαιστινιακού λαού. Όμως τα παλαιστινιακά ισλαμικά κινήματα όπως η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ έχουν γίνει πιο δημοφιλή τις τελευταίες δύο δεκαετίες και η PLO έχει απορρίψει το αίτημα τους να ενταχθούν.
Η Χαμάς κέρδισε τις εκλογές το 2006 και ανέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας. Η νίκη της υποδήλωνε πως το πολιτικό πρόγραμμα της PLO είχε χάσει σημαντικά την λαϊκή υποστήριξη. Παρόλα αυτά, η Χαμάς παραμένει εκτός της κεντρικής δομής της PLO.
«Είναι πρόβλημα για το παλαιστινιακό, για τα εθνικά παλαιστινιακά κόμματα», είπε ο Άιμαν Νταραγμέχ, μέλος του παλαιστινιακού νομοθετικού συμβουλίου και φίλα προσκείμενος στη Χαμάς. «Αν δεν υπάρχει ενότητα, δεν μπορείς να εκπροσωπείς όλους τους Παλαιστίνιους. Για να μπορούν να εκπροσωπηθούν όλοι, πρέπει να συμμετέχουν όλα τα κόμματα».
Ενώ η PLO έχει κάνει κάποια βήματα μπροστά για πιθανή ένταξη της Χαμάς στο μέλλον, υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι αυτό μπορεί να συμβεί. Πράγματι, η ένταξη έχει υψηλά ρίσκα για την διεθνή αξιοπιστία και αποδοχή της PLO, σύμφωνα με τον Γκασάν Χατίμπ, πολιτικό αναλυτή του πανεπιστημίου Birzeit. «Η ένταξη της Χαμάς θα έθετε σε κίνδυνο την διεθνή αναγνώριση της PLO ως νόμιμο εκπρόσωπο του παλαιστινιακού λαού, που ίσως είναι το πιο σημαντικό κατόρθωμα της».
Κριτικοί προσθέτουν πως από όταν υπογράφηκαν οι συμφωνίες του Όσλο και ιδρύθηκε η ΠΑ, η PLΟ αγνόησε την παλαιστινιακή διασπορά και αντί αυτού, επικεντρώθηκε στην οικοδόμηση του κράτους. «Μετά την ίδρυση της ΠΑ, η PLO επικεντρώθηκε κυρίως στα ενδιάμεσα καθήκοντά της και τα καθήκοντα της ΠΑ… εις βάρος της προσοχής της στους υπόλοιπους παλαιστίνιους, τους Παλαιστίνιους της διασποράς», λέει ο Χατίμπ.
Εν τω μεταξύ, αρκετά κοινωνικά κινήματα έχουν εμφανιστεί στα κατεχόμενα εδάφη και στη διασπορά, συμπεριλαμβανομένου του BDS που βοηθούν να οικοδομηθούν νέες ισχυρές βάσεις για τον παλαιστινιακό σκοπό, είπε η Ιχάμπ. «Η παλαιστινιακή κοινωνία των πολιτών έχει αναγεννηθεί πολύ δυναμικά. Ένας τρόπος ήταν το κίνημα BDS…ομάδες εκπροσωπούν περισσότερες από 170 κοινωνικές οργανώσεις, υπάρχει όμως και εκπροσώπηση των πολιτικών κομμάτων στο BNC, την εθνική επιτροπή του BDS. Αναζωογόνησε το διεθνές κίνημα αλληλεγγύης και αποτελεί πηγή δύναμης για τους Παλαιστίνιους».
Ωστόσο, ενώ παρόμοια κινήματα δείχνουν την δυνητική ενίσχυση του παλαιστινιακού σκοπού, κρατούν ελάχιστη πολιτική δύναμη, η οποία παραμένει στα χέρια της PLO. Και όσο μικραίνει η υποστήριξη των ανθρώπων που εκπροσωπεί, η παρούσα ηγεσία θα χρειαστεί πιθανά να προχωρήσει σε πρωτόγνωρες μεταρρυθμίσεις και σοβαρή πολιτική θέληση για να αποτρέψει την κρίση και να ενώσει ακόμα μια φορά τους Παλαιστίνιους.