Τα σκυλιά του πολέμου

Του Uri Avnery, πηγή:www.inprecor.gr/, 3 Σεπτεμβρίου 2011

Τέτοια τρομακτικά σκυλιά έχουμε να δούμε από «το Σκυλί των Μπάσκερβιλ». * Τα έχει εκθρέψει ένας ένθερμος θαυμαστής του πρώην «ραβίνου» Meir Kahane, ο οποίος χαρακτηρίστηκε από το ισραηλινό Ανώτατο Δικαστήριο ως φασίστας. Ο στόχος τους είναι να προστατεύσουν τους έποικους και να επιτίθενται στους Παλαιστίνιους. Είναι έποικοι-σκυλιά, ή, μάλλον, σκυλιά-έποικοι. Όλα τα τηλεοπτικά μας κανάλια έχουν αναφερθεί επι μακρόν σε αυτά και έχουν επαινέσει την αποτελεσματικότητα και το ζήλο τους. Και όλα αυτά στο πλαίσιο προετοιμασίας για «τον Σεπτέμβριο».

Ο Σεπτέμβριος δεν είναι μόνο το όνομα ενός μήνα, του έβδομου μήνα του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. Είναι το σύμβολο ενός φοβερού κινδύνου, μιας απερίγραπτης υπαρξιακής απειλής.

Στις επόμενες εβδομάδες, οι Παλαιστίνιοι θα ζητήσουν από τον ΟΗΕ να αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης. Έχουν συγκεντρώσει ήδη μια μεγάλη πλειοψηφία στη Γενική Συνέλευση. Μετά από αυτό, σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις του στρατού μας, θα γίνει κόλαση. Πλήθη Παλαιστίνιων θα ξεσηκωθούν, θα επιτεθούν στο «Διαχωριστικό» τείχος, θα επιδράμουν στους εποικισμούς, θα έρθουν αντιμέτωποι με το στρατό, θα δημιουργήσουν χάος. «Η Παλαιστινιακή Αρχή σχεδιάζει ένα λουτρό αίματος» διαβεβαίωσε με ενθουσιασμό ο Avigdor Lieberman. Και όταν Lieberman προβλέπει βία, δεν είναι διόλου συνετό να τον αγνοήσει κανείς.

Μήνες τώρα, ο στρατός μας έχει προετοιμαστεί για ακριβώς μια τέτοια πιθανότητα. Αυτή τη εβδομάδα ανήγγειλε ότι εκπαιδεύει και τους έποίκους, υποδεικνύοντάς τους, μάλιστα, πότε ακριβώς επιτρέπεται να πυροβολήσουν για να σκοτώσουν. Με τον τρόπο αυτό, επιβεβαιώνεται κάτι που όλοι ξέρουμε: ότι δεν υπάρχει καμία σαφής διάκριση μεταξύ του στρατού και των εποίκων – πολλοί έποικοι είναι ανώτεροι αξιωματικοί στο στρατό, και πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί ζουν στους εποικισμούς. Η επίσημη γραμμή, πάντως, είναι ότι «ο στρατός υπερασπίζει όλους τους Ισραηλινούς, οπουδήποτε είναι».

Ένα από τα σενάρια για τα οποία, όπως έγινε γνωστό, ο στρατός προετοιμάζεται, είναι το εξής: Παλαιστίνιοι διαδηλωτές να πυροβολούν στρατιώτες και εποίκους «μέσα από τις γραμμές μαζικών διαδηλώσεων». Αυτή είναι μια δυσοίωνη δήλωση. Ήμουν σε εκατοντάδες διαδηλώσεις και δεν έχω δει ποτέ κάποιον να πυροβολεί μέσα από την διαδήλωση. Ένα τέτοιο πρόσωπο θα έπρεπε να είναι ανεύθυνο σε επίπεδο παραφροσύνης, δεδομένου ότι θα εξέθετε όλους τους ανθρώπους που βρίσκονται γύρω του σε θανάσιμα αντίποινα. Παρόλα αυτά, είναι μια βολική πρόφαση για να πυροβοληθούν ειρηνικοί διαδηλωτές.

Όλα αυτά ηχούν τόσο δυσοίωνα, επειδή έχουν συμβεί, ήδη, στο παρελθόν. Μετά από την πρώτη παλαιστινιακή intifada, που θεωρήθηκε μια πετυχημένη ιστορία (και οδήγησε στη συμφωνία του Όσλο), ο στρατός μας προετοιμάστηκε επιμελώς για τη δεύτερη. Το βασικό στοιχείο αυτής της προετοιμασίας ήταν οι εξαιρετικά καλοί σκοπευτές.

Η δεύτερη intifada (που ονομάστηκε intifada Al Aqsa) άρχισε μετά την αποτυχία της διασκέψης του Camp David το 2000 και την σκόπιμα προκλητική επίσκεψη του Ariel Sharon στο ομώνυμο τέμενος. Οι Παλαιστίνιοι πραγματοποίησαν μη βίαιες διαμαρτυρίες. Ο στρατός απάντησε με τις επιλεκτικές δολοφονίες. Ένας άριστος σκοπευτής που συνοδεύεται από έναν ανώτερο υπάλληλο έπαιρνε θέση στον δρόμο που επρόκειτο ν’ ακολουθήσει η πορεία διαμαρτυρία, και ο ανώτερος υπάλληλος επέλεγε τους στόχους μεταξύ των διαδηλωτών- διαμαρτυρόμενους, οι οποίοι ήταν όσοι έμοιαζαν να είναι «αρχηγοί συμμοριών». Αυτοί σκοτώθηκαν.

Ο σχεδιασμός αυτός αποδείχτηκε ιδιαίτερα αποτελεσματικός. Σύντομα οι ειρηνικές διαδηλώσεις σταμάτησαν και αντικαταστάθηκαν από τις πολύ βίαιες («τρομοκράτικές») ενέργειες. Με αυτές τις ενέργειες, ο στρατός επέστρεψε σε «γνώριμο έδαφος».

Φοβάμαι ότι οι προετοιμασίες για την τρίτη intifada, που αναμένεται να αρχίσει τον επόμενο μήνα, ακολουθούν την ίδια λογική. Αλλά οι περιστάσεις θα είναι πολύ διαφορετικές. Μετά από τα γεγονότα στην Αίγυπτο και στη Συρία, οι Παλαιστινιοι διαδηλωτές μπορεί ν’ αντιδράσουν διαφορετικά αυτή τη φορά, και το «λουτρό αίματος» μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερο. Εξίσου μεγαλύτερες θα είναι οι διεθνείς και οι αραβικές αντιδράσεις. Φέρνω, ήδη, στο μυαλό μου τις αφίσες που θα καταδικάζουν τους Binyamin Al-Assad και Bashar Netanyahu.

Αλλά οι περισσότεροι Ισραηλινοί δεν ανησυχούν. Πιστεύουν ότι όλη αυτή η εκδοχή έχει επινοηθεί από τον Netanyahu ως τέχνασμα για να δώσει τέλος στο τεράστιο κοινωνικό κίνημα διαμαρτυρίας που κλυδωνίζει το Ισραήλ. «Οι νέοι διαδηλωτές απαιτούν κοινωνική δικαιοσύνη και κράτος κοινωνικής πρόνοιας, όπως τα παιδιά που απαιτούν το παγωτό ενώ η καταστροφή κρύβεται πίσω από τη γωνία,» σχολίαζε χαρακτηριστικά ένας (απόστρατος) συνταγματάρχης.

Οι έποικοι και τα σκυλιά τους αναμένεται να έχουν μεγάλο ρόλο σε όλο αυτό το σκηνικό.
Αυτό είναι αρκετά λογικό, δεδομένου ότι οι έποικοι παίζουν τώρα κεντρικό ρόλο στην σύγκρουση. Είναι αυτοί που αποτρέπουν οποιαδήποτε συμφωνία ειρήνης, ή ακόμα και τη διεξαγωγή σοβαρών ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.

Είναι αρκετά απλό: οποιαδήποτε ειρήνη μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινιων θα βασιστεί απαραιτήτως στην εκχώρηση της Δυτικής Όχθης, της ανατολικής Ιερουσαλήμ και της Λωρίδας της Γάζας στο μελλοντικό κράτος της Παλαιστίνης. Τώρα, πια, υπάρχει ως προς αυτήν την προοπτική συναίνεση σε παγκόσμιο επίπεδο. Το μόνο ζήτημα είναι το πού ακριβώς θα χαραχθούν τα σύνορα, δεδομένου ότι υπάρχει επίσης συναίνεση ως προς μια, μικρής εμβέλειας, αμοιβαία ανταλλαγή εδαφών.

Αυτό σημαίνει ότι η ειρήνη θα συνεπαγόταν απαραιτήτως την απομάκρυνση ενός μεγάλου αριθμού εποικισμών και την εκκένωση των εποίκων από όλη τη Δυτική Όχθη.

Οι έποικοι και οι σύμμαχοί τους εξουσιάζουν τον σημερινό ισραηλινό κυβερνητικό συνασπισμό. Αρνούνται να δώσουν έστω και μια ίντσα του κατεχόμενου εδάφους που ο Θεός μας έχει υποσχεθεί. (Ακόμη και οι έποικοι που δεν πιστεύουν στο Θεό θεωρούν ότι ο Θεός μας έχει υποσχεθεί το έδαφος.) Λόγω αυτού, δεν υπάρχει καμία ειρηνευτική διαπραγμάτευση, κανένα «πάγωμα» οικοδομικής δραστηριότητας στους εποικισμούς, καμία κίνηση οποιουδήποτε είδους προς την ειρήνη.

Οι έποικοι πήγαν σε αυτές τις τοποθεσίες στη Δυτική Όχθη ακριβώς για αυτόν το λόγο: για να δημιουργήσουν «δεδομένα επί του εδάφους», τα οποία θα απέτρεπαν οποιαδήποτε δυνατότητα ίδρυσης ενός βιώσιμου παλαιστινιακού κράτους. Επομένως είναι μάλλον ασήμαντη η απάντηση στο κατά πόσο είναι οι έποικοι που αποτρέπουν την επιστροφή των κατεχόμενων εδαφών με αντάλλαγμα την ειρήνη, ή η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τους εποίκους για αυτόν το λόγο. Είναι το ίδιο πράγμα: οι έποικοι εμποδίζουν οποιαδήποτε ειρηνευτική προσπάθεια.

Όπως θα το έθεταν οι Αμερικανοί: Είναι οι έποικοι, ηλίθιοι.

Όντως, μερικοί Ισραηλινοί παριστάνουν τους ηλίθιους ή είναι πραγματικά ηλίθιοι. Είναι της μόδας, τώρα, σε ορισμένους κύκλους «να αγκαλιάζουν» τους εποικους στο όνομα της εθνικής ενότητας. Οι Εβραίοι δεν πρέπει να μαλώνουν μεταξύ τους, λένε, επικαλούμενοι τα διδάγματα που έχουν προκύψει από τα γκέτο. Οι έποικοι είναι άνθρωποι όπως εμείς.

Μεταξύ όσων λένε τέτοια πράγματα, συγκαταλέγεται η Shelly Yachimovitch, μέλος της Κνεσέτ και μία από τους έξι υποψηφίους για την ηγεσία του καταρρέοντος Εργατικού Κόμματος. Για χρόνια έχει παρουσιάσει σημαντικό έργο ως συνήγορος κοινωνικής δικαιοσύνης, και ποτέ δεν σπατάλησε ούτε μια λέξη περί ειρήνης, κατοχής, εποικισμών, Παλαιστίνης και άλλων τινών. Τώρα, στο πλαίσιο της εκστρατείας της, υπερασπίζεται την αγάπη για τους εποίκους. Όπως το έθεσε: «Βεβαίως δεν βλέπω την εποικιστική δραστηριότητα ως αμαρτία ή έγκλημα. Παλαιότερα, ήταν απολύτως συναινετικό. Ήταν το Εργατικό Κόμμα που προώθησε τους εποικισμούς στα (παλαιστινιακά) εδάφη. Αυτό είναι ένα γεγονός, ένα ιστορικό γεγονός».

Μερικοί θεωρούν ότι η Yachimovitch προσποιείται μόνο ότι αισθάνεται έτσι, προκειμένου να συγκεντρωθούν οι απαραίτητοι ψηφοι για να διασφαλίσει την ηγεσία του κόμματος της, και ότι σκοπεύει να συνενώσει ό,τι έχει απομείνει από το Εργατικό κόμμα με το Kadima, όπου θα προσπαθήσει να εκτοπίσει την Tzipi Livni και ίσως ακόμη και να γίνει πρωθυπουργός.
Ίσως. Αλλά έχω μια κρυφή υποψία ότι πιστεύει πραγματικά αυτό που λέει – και αυτό είναι φοβερό να το λέει ο οποιοσδήποτε πολιτικός, άνδρας ή γυναίκα, φυσικά.

Και σοβαρά τώρα: δεν υπάρχει κανένας τρόπος να υποστηρίξει κανείς τους εποίκους και ταυτόχρονα να αγωνίζεται για κοινωνική δικαιοσύνη. Απλώς, δεν μπορεί να γίνει αυτό, ακόμα κι αν μερικοί από τους ηγέτες του κοινωνικού κινήματος διαμαρτυρίας το υποστηρίζουν για λόγους τακτικής.

Δεν μπορεί να υπάρξει κανένα ισραηλινό κράτος κοινωνικής πρόνοιας ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται. Τα γεγονότα των τελευταίων δύο εβδομάδων στα σύνορα (αιματηρά επεισόδια στα ισραηλινο-αιγυπτιακά σύνορα και στη Γάζα) αποδεικνύουν πόσο εύκολο είναι να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη και να καταλαγιάσουν οι διαμαρτυρίες όταν προβάλλεται ως άμεσης προτεραιότητας το ζήτημα της ασφάλειας. Αποδεικνύουν επίσης, πόσο εύκολο είναι για την κυβέρνηση να παρατείνει το οποιοδήποτε συμβάν σε επίπεδο ενημέρωσης. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το πώς καλλιεργείται ο φόβος «για τον Σεπτέμβριο».

Αλλά οι λόγοι εξαιτίας των οποίων είναι αδύνατο να διαχωρίσει κανείς την κοινωνική δικαιοσύνη από την ασφάλεια είναι βαθύτεροι. Οι σοβαρές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις χρειάζονται χρήματα, πολλά χρήματα. Ακόμα και αν υπάρξει μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος – περισσότεροι «προοδευτικοί» άμεσοι φόροι, λιγότεροι «οπισθοδρομικοί» έμμεσοι φόροι – ακόμη και πληγούν τα καρτέλ των «μεγιστάνων», δεκάδες δισεκατομμυρία δολάρια θα χρειαστούν για να διασωθούν τα σχολεία μας, τα νοσοκομεία μας και οι κοινωνικές υπηρεσίες μας.

Αυτά τα δισεκατομμύρια μπορούν μόνο να προέλθουν από το στρατιωτικό προϋπολογισμό και τους εποικισμούς. Τεράστια ποσά επενδύονται στους εποικισμούς. Και αυτά δεν αφορούν μόνο τα μεγάλα επιδόματα που δίνονται στους εποίκους για την στέγασή τους, ούτε μόνο τους κυβερνητικούς μισθούς που λαμβάνουν πολλοί έποικοι (μεταξύ των εποίκων καταγράφεται πολύ μεγαλύτερο ποσοστό κυβερνητικών υπαλλήλων από ό,τι στο γενικό πληθυσμό). Αφορούν και την υποδομή των εποικισμών (δρόμοι, ηλεκτρική ενέργεια και παροχή νερού κ.λπ.) όπως και τον μεγάλο αριθμό στρατευμάτων που χρειάζονται για να τους υπερασπίζουν. Οι προετοιμασίες, που βρίσκονται σε εξέλιξη, για «το Σεπτέμβριο» αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.

Όμως, ούτε αυτή είναι ολόκληρη η ιστορία. Πέρα από όλα αυτά τα στοιχεία, υπάρχει ένας βασικός λόγος για την παραμόρφωση που έχει υποστεί το Ισραήλ: η ίδια η σύγκρουση. Εξαιτίας της σύγκρουσης, είμαστε υποχρεωμένοι να διατηρούμε ένα τεράστιο στρατιωτικό προσωπικό. Πληρώνουμε για τις ένοπλες δυνάμεις, κατά κεφαλήν, πολύ περισσότερο από τους πολίτες οποιασδήποτε δυτικής χώρας. Το Ισραήλ, μια χώρα μόνο 7.5 εκατομμύρια άνθρωποι, διατηρεί το τέταρτο ή το πέμπτο – μεγαλύτερο στρατιωτικό προσωπικό στον κόσμο. Η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια πληρώνει μόνο για ένα μικρό μέρος αυτού.

Επομένως, το να μπει τέλος στον πόλεμο είναι αναγκαία προϋπόθεση για οποιαδήποτε πραγματική προσπάθεια να μετατραπεί το Ισραήλ σε «σκανδιναβικό» κράτος κοινωνικής πρόνοιας, με κοινωνική δικαιοσύνη στο μέγιστο βαθμό. Η χρόνια αυτή σύγκρουση δεν είναι απλώς μία πτυχή μεταξύ άλλων, που πρέπει να εξεταστεί. Είναι ο πυρήνας.

Μπορείτε να αγαπάτε τους εποίκους ή να τους μισείτε, να βρεθείτε απέναντί τους ή δίπλα τους, – γεγονός, όμως, παραμένει ότι οι εποικισμοί είναι ασυζητιτί το κύριο εμπόδιο τόσο για την επίτευξη ειρήνης όσο και για την οικοδόμηση κράτους πρόνοιας. Όχι μόνο λόγω του κόστους τους, όχι μόνο λόγω των πογκρόμ που οι κάτοικοί τους πραγματοποιούν κατά διαστήματα, όχι μόνο λόγω του τρόπου που εξουσιάζουν το πολιτικό σύστημα. Αλλά λόγω της ίδιας της ύπαρξής τους.

Αντίθετα από «Το σκυλί των Μπάσκερβιλ», τα σκυλιά των εποικισμών γαυγίζουν δυνατά. Είναι ο ήχος του πολέμου.

*Το Σκυλί των Μπάσκερβιλ είναι το τρίτο από τα τέσσερα αστυνομικά μυθιστορήματα του Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόυλ με ήρωα τον ντετέκτιβ Σέρλοκ Χολμς. Αρχικά δημοσιεύτηκε σε σειρές στο The Strand Magazine από τον Αύγουστο του 1901 έως τον Απρίλιο του 1902. Σε μεγάλο βαθμό διαδραματίζεται στο Ντάρτμουρ, στο Ντέβον της Αγγλίας, και αφηγείται την ιστορία μίας απόπειρας δολοφονίας εμπνευσμένη από το θρύλο ενός τρομακτικού, διαβολικού κυνηγόσκυλου.