Όταν εμφανίστηκε το σιωνιστικό κίνημα στην ανατολική Ευρώπη το 1880, αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες στο να πείσει τους αρχηγούς ραβίνους και τους κοσμικούς εβραίους διανοούμενους εκείνης την εποχής, προκειμένου να το στηρίξουν.
Οι ραβίνοι έβλεπαν την πολιτική ιστορία της Βίβλου και την ιδέα μιας εβραϊκής κυριαρχίας στη γη του Ισραήλ ως πολύ οριακά ζητήματα και τους ενδιέφεραν περισσότερο, όπως άλλωστε είναι στην πραγματικότητα η ιουδαϊκή θρησκεία, τα ιερά εδάφια που επικεντρώνονταν στην σχέση των πιστών μεταξύ τους και ειδικά στην σχέση τους με τον Θεό.
Οι κοσμικοί φιλελεύθεροι ή κοινωνικοί Εβραίοι επίσης έβρισκαν την ιδέα της εβραϊκής εθνικότητας μη ελκυστική. Οι φιλελεύθεροι Εβραίοι ήλπιζαν πως ένας πιο ελεύθερος κόσμος θα έλυνε τα προβλήματα της καταδίωξης τους και του αντισημιτισμού ενώ οι δηλωμένοι σοσιαλιστές και κομουνιστές ευχόντουσαν οι λαοί όλων των θρησκειών, όχι μόνο οι εβραίοι, να απελευθερώνονταν από την καταπίεση.
Ακόμα και η ιδέα ενός συγκεκριμένου εβραϊκού σοσιαλιστικού κινήματος, όπως το Μπουντ, τους φαινόταν περίεργο. «Σιωνιστές που φοβούνται την ναυτία» χαρακτήριζε ο Ρώσος μαρξιστής Georgi Plekhanov τους Μπουντιστές, όταν ήθελαν να γίνουν μέλη του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος.
Οι κοσμικοί εβραίοι που ίδρυσαν το σιωνιστικό κίνημα, παραδόξως ήθελαν και να εκκοσμικεύσουν την εβραϊκή ζωή και να χρησιμοποιήσουν την Βίβλο σαν δικαιολογία για να αποικήσουν την Παλαιστίνη. Με άλλα λόγια, δεν πίστευαν στον Θεό αλλά εν τούτοις Αυτός τους υποσχέθηκε την Παλαιστίνη.
Αυτή η αμφιλεγόμενη λογική αναγνωρίστηκε ακόμα και από τον ιδρυτή του σιωνιστικού κινήματος, Θεόδωρο Χερτζλ, που είχε επιλέξει γι’ αυτό τον λόγο την Ουγκάντα αντί για την Παλαιστίνη, ως η υποσχόμενη γη της Σιών. Η πίεση των προτεσταντών μελετητών και των πολιτικών της Βίβλου, ειδικά στην Βρετανία, οδήγησε το σιωνιστικό κίνημα να δώσει βαρύτητα στην Παλαιστίνη.
Χάρτης της αποικιοκρατίας
Γι’ αυτούς ήταν διπλό το όφελος: ξεφορτώνεσαι τους Εβραίους της Ευρώπης και την ίδια ώρα εκπληρώνεις το θεϊκό σχέδιο όπου η Δευτέρα Παρουσία του Μεσσία θα γίνει με την επιστροφή των εβραίων.
Από το κίνημα αυτό και μετά, η Βίβλος αποτέλεσε δικαιολογία αλλά και χάρτης για την σιωνιστική αποικιοκρατία της Παλαιστίνης. Οι σκληροπυρηνικοί σιωνιστές ήξεραν πως δεν ήταν αρκετό: η αποικιοκρατία της κατοικημένης Παλαιστίνης θα απαιτούσε μια συστηματική πολιτική εθνοκάθαρσης. Αλλά η παρουσίαση της κατάκτησης της Παλαιστίνης ως την εκπλήρωση ενός θεϊκού χριστιανικού σχεδίου ήταν ανεκτίμητη για να δραστηριοποιηθεί η παγκόσμια χριστιανική υποστήριξη στον σιωνισμό.
Η Βίβλος, στα διάφορα εβραϊκά εκπαιδευτικά συστήματα στην Ευρώπη και στον Αραβικό κόσμο, ποτέ δεν είχε διδαχθεί ως ένα κείμενο που είχε αναφορές πολιτικής ή εθνικής υποδούλωσης. Αυτό που οι σιωνιστές ονομάζουν υποτιμητικά «εξορία» -το γεγονός ότι η πλειοψηφία των εβραίων δεν έμεναν στην Παλαιστίνη αλλά σε κοινότητες σε όλο τον κόσμο-θεωρούταν από τους περισσότερους θρησκευόμενους εβραίους ως η υπέρτατη απόδειξη ύπαρξης τους και η βάση της εβραϊκής ταυτότητας στη σύγχρονη περίοδο.
Στους εβραίους δεν ζητήθηκε να κάνουν ότι μπορούν για να τελειώσει η «εξορία»-αυτή η συγκεκριμένη κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει μόνο από το θέλημα του Θεού και δεν μπορούσε να επιταχυνθεί ή τροποποιηθεί με πράξεις όπως αυτές που διαπραγματευόταν το σιωνιστικό κίνημα.
Μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του κοσμικού σιωνιστικού κινήματος ήταν η δημιουργία ενός θρησκευτικού σιωνιστικού συστατικού που βρήκε πρόθυμους του ραβίνους να νομιμοποιήσουν τις πράξεις του, ισχυριζόμενοι πως η πράξη από μόνη της είναι η μεγαλύτερη απόδειξη πως έγινε το θέλημα του Θεού.
Οι ραβίνοι δέχτηκαν την ιδέα του κοσμικού σιωνισμού να μετατρέψει την Βίβλο σε ένα βιβλίο που στέκεται από μόνο του και να δεχτούν πως η μεταφυσική γνώση αυτού αποτελεί την καρδιά για την εβραϊκότητα κάποιου, ακόμα κι αν αγνοούνταν όλες οι άλλες σημαντικές θρησκευτικές προσταγές.
Ήταν οι ίδιοι οι ραβίνοι που μετά τον πόλεμο του 1967 χρησιμοποίησαν την Βίβλο σαν δικαιολογία και σαν οδικό χάρτη για την ιουδαιοποίηση και την αποαραβοποίηση της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης.
Εξτρεμιστικός εθνικισμός
Στην δεκαετία του 1990 τα δύο κινήματα- αυτό που δεν πιστεύει στον Θεό και αυτό που αποφασίζει και ανυπομονεί να κάνει την δουλειά Του- μπερδεύτηκαν σε ένα θανάσιμο μείγμα θρησκευτικού φανατισμού και εξτρεμιστικού εθνικισμού. Αυτή η συμμαχία που σχηματίστηκε στην ισραηλινή χοάνη, καθρεπτίζεται σε όλους τους εβραίους υποστηρικτές του Ισραήλ παγκοσμίως.
Ωστόσο η εξέλιξη αυτή δεν έχει πλήρως εξαλείψει τις ίδιες ακριβώς εβραϊκές ομάδες που απέρριπταν τον σιωνισμό όταν πρωτοεμφανίστηκε, στα τέλη του 19ου αιώνα: εκείνες που στο Ισραήλ ονομάζονται Υπέρ-Ορθόδοξοι Εβραίοι -και κυρίως τους απεχθάνονται οι φιλελεύθεροι σιωνιστές - και οι καθαρά κοσμικοί εβραίοι που αισθάνονται ξένοι στο είδους του «εβραϊκού κράτους» που έχει καταντήσει το Ισραήλ.
Ένας μικρός αριθμός από τους παραπάνω-για παράδειγμα οι Neturei Karta-δηλώνει την αφοσίωση του στην Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, τη στιγμή που η πλειοψηφία των Υπέρ-Ορθόδοξων εκφράζουν ανοιχτά τον αντί-σιωνισμό τους χωρίς απαραίτητα να στηρίζουν τα παλαιστινιακά δικαιώματα.
Εν τω μεταξύ, κάποιοι από τους κοσμικούς εβραίους προσπαθούν να αναβιώσουν τα όνειρα των ευρωπαίων και αράβων προγόνων στην προ-σιωνισμού εποχή: αυτοί οι άνθρωποι που βρήκαν τον δρόμο τους ως οντότητες και όχι ως συλλογικότητα και είδαν τον εαυτό τους στις περισσότερες κοινωνίες, πολλές φορές- αν είναι προικισμένοι και μπορούν να γράψουν ή να διδάξουν- διαχέοντας κοσμοπολίτικες, πλουραλιστικές και πολυπολιτισμικές ιδέες
Το νέο αυτό, και μπορώ να πω αναπόφευκτο, μείγμα θρησκείας-εθνικισμού που τώρα πληροφορεί την εβραϊκή κοινωνία στο Ισραήλ έχει επίσης ως αποτέλεσμα ένας σημαντικός αριθμός νεαρών Αμερικανών εβραίων αλλά και εβραίων σε όλο τον κόσμο, να κρατούν αποστάσεις από το Ισραήλ. Η τάση είναι τόσο σημαντική που φαίνεται πως η ισραηλινή πολιτική σήμερα στρέφεται περισσότερο στους χριστιανούς σιωνιστές παρά στους πιστούς εβραίους.
Είναι πιθανό, και πράγματι απαραίτητο, να επιβεβαιωθούν οι πλουραλιστικοί μη σιωνιστικοί τρόποι δήλωσης της σχέσης ενός με τον ιουδαϊσμό. Στην πραγματικότητα είναι ο μόνος ανοιχτός δρόμος για μας, αν θέλουμε να βρεθεί μια ισότιμη και δίκαιη λύση στην Παλαιστίνη. Εάν οι εβραίοι θελήσουν να μείνουν εκεί ως Ορθόδοξοι Εβραίοι – κάτι το οποίο ήταν πάντα ανεκτό και σεβαστό στον μουσουλμανικό και αραβικό κόσμο-ή να οικοδομήσουν με ομοϊδεάτες Παλαιστίνιους, ντόπιους και πρόσφυγες, μια πιο κοσμική κοινωνία, η παρουσία τους στην σημερινή Παλαιστίνη δεν αποτελεί εμπόδιο στην δικαιοσύνη και την ειρήνη.
Όποια κι αν είναι η εθνικότητα σου, μπορείς να συνεισφέρεις στο να δημιουργηθεί μια κοινωνία που θα στηρίζεται στον διαρκή διάλογο ανάμεσα στην θρησκεία και την κοσμικότητα όπως επίσης ανάμεσα στην τρίτη γενιά εποίκων και τον γηγενή πληθυσμό ενός από-αποικιοκρατημένου κράτους.
Όπως όλες οι κοινωνίες του αραβικού κόσμου, κι αυτή πρέπει να οδηγηθεί στο να βρεθούν γέφυρες ανάμεσα στην κληρονομιά του παρελθόντος και το όραμα του μέλλοντος.
Η κοινωνία στην Παλαιστίνη και στο σημερινό Ισραήλ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα ζητήματα αυτά, βρισκόμενη σε απομόνωση από τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο όπως και κανένα άλλο αραβικό κράτος που δημιουργήθηκε με αποικιοκρατικές συμφωνίες που σφυρηλατήθηκαν στο ξεκίνημα του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Διαστρέβλωση
Για τους εβραίους στο σημερινό Ισραήλ, να είναι μέρος μιας δίκαιης και ειρηνικής Παλαιστίνης, είναι απαραίτητο για να συνδεθούν ξανά με την εβραϊκή κληρονομιά προτού αυτή διαφθαρεί και διαστρεβλωθεί από τον σιωνισμό. Το γεγονός ότι αυτή η στρεβλή εκδοχή παρουσιάζεται σε ορισμένους κύκλους της δύσης σαν το καθεαυτό πρόσωπο του ιουδαϊσμού, είναι ένα ακόμα σάπιο φρούτο της επιθυμίας ορισμένων από τα θύματα της εθνικιστικής εγκληματικότητας –όπως οι εβραίοι της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης-να γίνουν εγκληματίες οι ίδιοι.
Ο ιουδαϊσμός, ο χριστιανισμός και το ισλάμ είναι αυτό που επιλέγουν οι πιστοί να είναι. Στην προ-σιωνιστική Παλαιστίνη, η επιλογή ήταν να ζουν όλοι μαζί στην ίδια πόλη και στο ίδιο χωριό, σε απόλυτη συνύπαρξη. Στις αρχές του 20ου αιώνα, μπορούσε να εξελιχθεί σε έναν ακόμη πιο χαλαρό τρόπο ζωής. Αλλά δυστυχώς, ήταν ένας δρόμος που δεν επιλέχθηκε.
Δεν πρέπει να χάνουμε τις ελπίδες μας πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο στο μέλλον. Πρέπει να διεκδικήσουμε τον ιουδαϊσμό και τον πάρουμε από τα χέρια του «εβραϊκού κράτους» σαν πρώτο βήμα για να οικοδομηθεί ένας κοινός τόπος για όσους έζησαν ή θέλουν να ζήσουν εκεί στο μέλλον.
Αναρτήσεις
