Πέμπτη 4 Αυγούστου 2011

Οι διαδηλώσεις στο Ισραήλ: προοπτικές και προκλήσεις

Του Sergio Yahni, πηγή: www.alternativenews.org/english/ 2Αυγούστου 2011

"οι αγορές είναι ελεύθερες, εμείς είμαστε σκλάβοι"

Ο Stanley Fischer, διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας, ελαττώνει τα κοινωνικά προβλήματα του Ισραήλ σε τέσσερα βασικά φαινόμενα: στέγαση, κόστος ζωής, φορολογία και η (αν)ικανότητα της κυβέρνησης να παρέχει τις υπηρεσίες που απαιτεί το κοινό. Το Υπουργείο Οικονομικών υπολογίζει ότι τα κοινωνικά αιτήματα των διαδηλωτών θα κοστίσουν περίπου 60 δις σέκελς (σχεδόν 12 δις ευρώ). Οι αναλυτές στα μίντια και τα δεδομένα που δημοσιεύθηκαν και από την Κεντρική Τράπεζα του Ισραήλ και από το Υπουργείο Οικονομικών, δείχνουν πως το κράτος θα μπορούσε να ανταποκριθεί θετικά σε αυτά.

Όμως οι χιλιάδες κόσμου που κατασκηνώνουν στις πλατείες της χώρας και οι εκατοντάδες χιλιάδες που βγήκαν στους δρόμους το Σάββατο, 30 Ιουλίου, απαιτούν μια ουσιαστική αλλαγή στις εθνικές προτεραιότητες, την κατάργηση των νεοφιλελεύθερων πολιτικών του Ισραήλ και την επιστροφή του κράτους πρόνοιας. Ή, όπως φωνάζουν οι διαδηλωτές, «επανάσταση».

Η κυβέρνηση του Ισραήλ δεν έχει την πολιτική βούληση να λύσει τα προβλήματα που αναδεικνύουν οι διαδηλώσεις, αλλά προσπαθεί να τις χειραγωγήσει και να τις χρησιμοποιήσει για να εμβαθύνει το νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα.

Στη συνέντευξη τύπου που έγινε στην Ιερουσαλήμ την 1η Αυγούστου, ο Stanley Fischer δήλωσε πως η λύση για το πρόβλημα έλλειψης σπιτιών θα περιλαμβάνει την δημιουργία επιτροπών που θα παρακάμψουν το υπάρχον οικιστικό πρόγραμμα, θα εγκρίνουν τις κατασκευές και θα μετασχηματίσουν την κτηματομεσιτική αγορά. Διαβάζοντας ανάμεσα στις γραμμές, ο Fischer θέλει να προχωρήσει σε μεγάλες κατασκευές, υπογράφοντας με τις εταιρίες συμβόλαια που θα έχουν λιγότερους οικολογικούς και κοινωνικούς περιορισμούς, ενώ παράλληλα θα προωθεί την ιδιωτικοποίηση δημόσιας γης.

Σήμερα, το 93% της δημόσιας γης του Ισραήλ αποτελείται από εδάφη που ανήκουν τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες και γι’ αυτό προστατεύονται από τις διεθνείς εγγυήσεις που εξέδωσαν τα ΗΕ από το 1950.

Αντίστοιχα, ο πρωθυπουργός Νεντανιάχου προωθεί το άνοιγμα των εισαγωγών στην αγορά γαλακτοκομικών προϊόντων, ως απάντηση στο υψηλό κόστος διατροφής και την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών.

Μέσα από τους κόλπους των κοινωνικών διαδηλώσεων ωστόσο, προκύπτει μια πιο ριζοσπαστική πρόταση: η μείωση των στρατιωτικών δαπανών. Στις 31 Ιουλίου, κατά την διάρκεια της μηνιαίας ενημέρωσης της κοινοβουλευτικής επιτροπής για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, ο Στρατηγός Benny Gantz αναφέρθηκε σε αυτή και είπε «πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την περίοδο στην οποία βρισκόμαστε, όπου οι απειλές είναι σημαντικές και δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε την ικανότητα μας για δράση. Γι’ αυτό και δεν μπορεί να υπάρξει κανένας συμβιβασμός». Αναφερόταν στην απαίτηση της PLO να αναγνωρίσουν τα ΗΕ ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος. Σύμφωνα με τον Gantz, το Σεπτέμβριο θα ξεσπάσει ένα μη βίαιο κίνημα διαδηλώσεων «ενάντια στο τείχος ή στους εποικισμούς». Πρόσθεσε πως τώρα ο στρατός εξοπλίζεται με όπλα για να ανταποκριθεί στην μαζική κινητοποίηση των Παλαιστινίων και αναπτύσσει τα δίκτυα των μυστικών υπηρεσιών του για να αποτρέψει ένα τέτοιο κίνημα.

Σε μια συνεδρίαση του κόμματος της Likud στην Κνεσέτ, η οποία πραγματοποιήθηκε την 1η Αυγούστου, ο Πρωθυπουργός καθησύχασε τις ανησυχίες του Στρατηγού: «πέρα από τις διαδηλώσεις, οι περικοπές των στρατιωτικών δαπανών δεν βρίσκονται στην κυβερνητική ατζέντα».

Οι χιλιάδες κόσμου που κατέβαλαν τους δημόσιους χώρους στις πόλεις του Ισραήλ, δεν αποτελούν μια ομογενοποιημένη ομάδα και δεν έχουν αναγνωρισμένη ηγεσία. Απορρίπτουν το νεοφιλελεύθερο καθεστώς του Ισραήλ, την ιδιωτικοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών και την ιδιαίτερη σχέση κεφαλαίου-κυβέρνησης. Πέρα από αυτά, οι διαδηλωτές δεν συμφωνούν σε τίποτα άλλο.

Η διαδήλωση δεν έχει εθνική ηγεσία. Καμία κατασκήνωση διαμαρτυρίας δεν αντιπροσωπεύει κάποια άλλη. Μέσα στις ίδιες τις κατασκηνώσεις, υπάρχει ένα συναινετικό κλίμα στους προβληματισμούς και τις ανησυχίες που εκφράζονται. Οποιαδήποτε ομάδα ακτιβιστών μπορεί να πάρει αποφάσεις αλλά θα πρέπει να βρεθεί κι ένας τρόπος να υπάρξουν συναντήσεις στις οποίες θα παίρνονται αποφάσεις με συνείδηση. Ωστόσο, η διαμαρτυρία έχει εδραιώσει έναν χώρο όπου εξυπηρετεί ως σημείο αναφοράς στον τοπικό και διεθνές τύπο. Αυτός ο χώρος είναι η λεωφόρος Rothschild, στο Τελ Αβίβ.

Οι ακτιβιστές μπορεί να έχουν κατασκηνώσει στην λεωφόρο Rothschild, δεν σημαίνει όμως ότι εκπροσωπούν όλους τους άλλους διαδηλωτές. Η προσοχή των ΜΜΕ έχει στραφεί εδώ όχι μόνο γιατί ήταν η πρώτη ομάδα διαδηλωτών που κατασκήνωσε στην λεωφόρο Rothschild, αλλά και γιατί τα κυρίαρχα ισραηλινά μίντια και οι πολιτικοί προτιμούν να βλέπουν το κίνημα διαμαρτυρίας ως κίνημα της μεσαίας τάξης, παρόλο που οι περισσότεροι διαδηλωτές μένουν στις εργατικές κατοικίες, είναι από μονογονεϊκές οικογένειες, εβραίοι μετανάστες από την Ασία και την Αφρική και εργάτες.

Η μεροληπτική αυτή άποψη για την μεσαία τάξη, διευκόλυνε τον Δήμο του Τελ Αβίβ να προσπαθήσει να διώξει με την βία τους διαδηλωτές που είχαν κατασκηνώσει στο πάρκο Lewinsky. Οι διαδηλωτές εκεί δεν ανήκουν στην φανταστική μεσαία τάξη του Ισραήλ, αλλά είναι κάτοικοι μιας από της πιο φτωχής γειτονιάς στην πόλη και οι περισσότεροι είναι οικονομικοί μετανάστες. Αντίστοιχα, το κλίμα που επικρατεί στο κοινωνικό κίνημα που έχει κατασκηνώσει έξω από την λεωφόρο Rothschild και οι πορείες αλληλεγγύης που γίνονται, έπεισε τον Δήμο να παραιτηθεί από τις προσπάθειες έξωσης του.

Η άμορφη φύση αυτού του κινήματος το προστατεύει από το να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από ομάδες που παραδοσιακά οργανώνουν τις κοινωνικές διαμαρτυρίες στο Ισραήλ και ειδικά από την Γενική Ομοσπονδία Εργαζομένων (Histadut), που είναι το πλειοψηφικό σωματείο και έχει το αποκλειστικό δικαίωμα να διαπραγματεύεται με την κυβέρνηση και τους εργαζόμενους.

Σε μια συνέντευξη στο Ραδιόφωνο του Στρατού του Ισραήλ, ο Γενικός Γραμματέας του Histadut, ο Ofer Eini, παραδέχτηκε ότι το σωματείο δεν καθοδηγεί τον κοινωνικό αγώνα, αλλά δήλωσε πως αν ο σκοπός των διαδηλωτών είναι η ανατροπή του Νεντανιάχου, το Histadut δεν θα συμμετάσχει. «Είμαστε δημοκρατική χώρα, δεν είμαστε Αίγυπτος ή Συρία», πρόσθεσε ο Eini.
Ο Eini αρχικά θορυβήθηκε από την λαϊκή απαίτηση να υπάρχει πλήρης διαφάνεια σε όλες τις συναντήσεις με την κυβέρνηση. Το Εθνικό Σωματείο Φοιτητών επίσης μίλησε κατά αυτού του αιτήματος. Ο Molly Itzik, πρόεδρος των φοιτητών δήλωσε στον τύπο ότι θα πρέπει να «φερθούν ως υπεύθυνοι ενήλικες στις συνομιλίες τους με την κυβέρνηση». Μέλη του Σωματείου Φοιτητών είπαν πως στους σκηνίτες της Rothschild έχουν διεισδύσει «αναρχικά στοιχεία που βάζουν αυτά τα αιτήματα».

Το Σωματείο των Φοιτητών ελπίζει πως η νέα ακαδημαϊκή χρονιά θα ανοίξει με μια νίκη που θα φανεί στις φοιτητικές εκλογές. Ο Ofer Eini ξέρει πως η λαϊκή απαίτηση για μεγαλύτερη διαφάνεια στις διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, είναι επικίνδυνη. Τον περασμένο Μάρτιο, το Histradut ήρθε αντιμέτωπο με ένα μεγάλο κύμα διαμαρτυριών από τους κοινωνικούς λειτουργούς που δεν ήταν πρόθυμοι να δεχτούν την συμφωνία που διαπραγματεύτηκε το Σωματείο Εργαζομένων με την κυβέρνηση και τις επιχειρήσεις, μετά από σχεδόν τρεις βδομάδες απεργιών.

Ο βασικός κίνδυνος που αντιμετωπίζει το Histadrut δεν είναι η ισραηλινή κυβέρνηση ή οι εργαζόμενοι, αλλά οι ριζοσπαστικές εργατικές οργανώσεις «Δύναμη στους Εργάτες» (Koach Laovdim) και Maan. Οι οργανώσεις αυτές είναι σχετικά καινούριες στο πεδίο των βιομηχανικών σχέσεων και προσπαθούν να δημιουργήσουν εργατικά σωματεία που θα εκπροσωπούν οριζόντια τους εργάτες, ενώ το Histadrut είναι μια οργάνωση που συνεργάζεται και με την κυβέρνηση και με τους εργαζόμενους.

Ο Ισραηλινός Πρόεδρος Shimon Peres παρενέβη στην κρίση την 1η Αυγούστου για να καλύψει το κενό με το κίνημα διαμαρτυριών και να πείσει την ομάδα της λεωφόρου Boulevard να απορρίψει το αίτημα για την διαφάνεια στις επαφές με την κυβέρνηση. Η κατάσταση είναι ρευστή και ακόμα κι αν αυτή η ομάδα δεχόταν να διαπραγματευτεί με την κυβέρνηση, μια άλλη ηγεσία του κινήματος μπορεί να αποφασίσει να μην υπακούσει στις επιταγές της γραφειοκρατίας των σωματείων και να απορρίψει τα συμφέρονται του Εθνικού Σωματείου των Φοιτητών.

Το θέμα που όλοι σκέφτονται, αλλά κανένας δεν το συζητάει έχει να κάνει με τους Παλαιστίνιους. Οι ακτιβιστές του κινήματος φοβούνται ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ή θα χρησιμοποιήσει το παλαιστινιακό ζήτημα ως όπλο εναντίον τους. Ωστόσο, σε όλες τις δημόσιες συζητήσεις, οι ομιλητές τονίζουν ότι οι Εβραίοι και οι Άραβες είναι μαζί σε αυτόν τον αγώνα, αν και κανένας δεν είναι πρόθυμος να ορίσει την άμεση πρακτική σημασία μιας τέτοιας δήλωσης.

Οι ακτιβιστές επίσης γνωρίζουν την πιθανότητα να επιλέξει η κυβέρνηση την στρατιωτική πρόκληση για να εκτονώσει την πίεση και να στρέψει αλλού την προσοχή. Αυτό ίσως μπορεί να εκφραστεί με μια επίθεση στον Λίβανο ή τα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Πολλοί διαδηλωτές πιστεύουν ότι η δολοφονία των δύο Παλαιστινίων στην Qalandiya το βράδυ της 31ης Ιουλίου ήταν προβοκατόρικη κι έγινε επίτηδες.

Χωρίς ιδιαίτερες εξελίξεις, οι ομάδες θα συνεχίσουν να αγωνίζονται μαζί μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού. Η διάσπαση όμως της Λεωφόρου Rothschild και των κατασκηνώσεων που βρίσκονται στο κοινωνικό περιθώριο, όπου οι άνθρωποι δεν έχουν άλλη επιλογή, θα φανεί τον Σεπτέμβριο, όταν τα παιδιά θα επιστρέψουν στο σχολείο και η μεσαία τάξη θα τελειώσει τις επαναστατικές της διακοπές. Όσοι παραμείνουν θα είναι εκείνοι που δεν έχουν άλλες εναλλακτικές. Ωστόσο, το καλοκαίρι του 2011 θα είναι το σημείο «πριν» και «μετά» για τα κοινωνικά κινήματα του Ισραήλ.